Rechtbank 's-Gravenhage, 22-08-2008, BE9625, AWB 08/2148 WRO en AWB 08/3026 WRO

Rechtbank ’s-Gravenhage

sector bestuursrecht

eerste afdeling, meervoudige kamer

UITSPRAAK

als bedoeld in artikel 8:77

van de Algemene wet bestuursrecht (Awb)

1. Stichting Behoud Damplein Leidschendam, gevestigd te Leidschendam, eiseres,

2. [eiser sub 2.], wonende te Leidschendam, eiser,

Bij besluit van 20 maart 2008 heeft verweerder, deels conform en deels in afwijking van het advies van de Commissie voor bezwaarschriften van

9 oktober 2007 en het nadere advies van deze commissie van 21 februari 2008, de door eiseres sub 1 gemaakte bezwaren voor zover die leiden tot herziening van het primaire besluit gegrond verklaard en de overige bezwaren ongegrond verklaard.

Tegen dit besluit heeft eiseres sub 1 bij brief van 21 maart 2008, ingekomen bij de rechtbank op 25 maart 2008, beroep ingesteld.

Eiser sub 2 heeft bij brief van 23 april 2008, ingekomen bij de rechtbank op 24 april 2008, beroep ingesteld.

Naar aanleiding van het door eiseres sub 1 ingediende verzoek om een voorlopige voorziening heeft de voorzieningenrechter bij uitspraak van

24 april 2008 zowel de bestreden beslissing op bezwaar als het primaire besluit geschorst (zaaknummer AWB 08/2218 WW44).

De beroepen zijn op 19 juni 2008 gevoegd ter zitting behandeld.

Namens eiseres sub 1 zijn verschenen [...], bijgestaan door mr. A.M.C. Marius-van Eeghen, advocaat te Den Haag. Eiser sub 2 is in persoon verschenen.

Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door [...] bijgestaan door mr. D.M.C. Schuurmans, advocaat te Voorburg.

Namens vergunninghoudster is verschenen [...], werkzaam bij Cleton & Com Vastgoed- en ruimtelijke ontwikkeling te Rotterdam.

Namens eiseres sub 1 is aangevoerd dat aan de bezwaarschriftprocedure processuele gebreken kleven, doordat zij geen kennis had van het advies van de commissie bezwaarschriften van 9 oktober 2007 ten tijde van de tweede mondelinge behandeling in bezwaar.

Uit de stukken blijkt dat op 17 september 2007 een hoorzitting heeft plaatsgevonden. Naar aanleiding van het op 9 oktober 2007 uitgebrachte commissieadvies heeft verweerder de ruimtelijke onderbouwing van het bouwplan aangepast. Vervolgens is op 7 februari 2008 een tweede hoorzitting gehouden, waarna de commissie op 21 februari 2008 opnieuw advies heeft uitgebracht aan verweerder.

De rechtbank overweegt dat verweerder op grond van de bepalingen van de Awb niet gehouden is om een commissieadvies aan de indiener van het bezwaar te doen toekomen voordat op het bezwaar is beslist. Verweerder hoefde eiseres sub 1 dus niet tussentijds in kennis te stellen van het advies van 9 oktober 2007. Afgezien hiervan is eiseres sub 1 door de gang van zaken niet in haar processuele belang geschaad. Zij heeft immers tweemaal de mogelijkheid gehad haar bezwaren mondeling toe te lichten, en in beroep de gelegenheid gekregen om op het uiteindelijke advies van de commissie te reageren. Deze beroepsgrond treft geen doel.

De grief dat niet is gebleken van toestemming van het Stadsgewest Haaglanden, die zou zijn vereist op grond van artikel 36m van de WRO, treft geen doel. Deze wetsbepaling verlangt uitsluitend dat GS het dagelijks bestuur van een regionaal openbaar lichaam horen alvorens zij besluiten omtrent de verklaring van geen bezwaar.

In de brief van GS van 18 maart 2008 is verklaard dat de op 23 januari 2007 afgegeven verklaring van geen bezwaar, de VROM-inspectie en Stadsgewest Haaglanden gehoord, in stand blijft. Daarmee is aan de hoorplicht voldaan.

Ten aanzien van het planologische regime ten tijde van het bestreden besluit staat het volgende vast. Volgens het (oude) bestemmingsplan “Damlaan 1983” waren de in geding zijnde gronden bestemd voor “Verkoopruimten en/of woningen (V)” en voor een beperkt gedeelte “Woningen, eengezinshuizen (W)”. De gemeenteraad van Leidschendam-Voorburg heeft op 6 juni 2005 het nieuwe bestemmingsplan “Damcentrum” vastgesteld.

De betrokken percelen hebben op grond van de van dit bestemmingsplan deel uitmakende plankaart de bestemmingen “Uit te werken gebied voor Centrumdoeleinden (UC)” (gehele locatie), “Archeologisch waardevol gebied” (gehele locatie), “Waardevol dorpsgezicht” (zuidelijk gedeelte van de locatie), “Molenbiotoop” (oostelijk gedeelte van de locatie) en “Primair waterkeringsdoeleinden” (percelen aan de Sluiskant).

Partijen verschillen van mening over het geldende planologische regime, en met name over de vraag in hoeverre bij de vergelijking van het bestaande met het nieuwe regime moet worden teruggegrepen op het bestemmingsplan “Damlaan 1983”, de Afdelingsuitspraak van 6 juni 2007 in aanmerking genomen. Dienaangaande wordt het volgende overwogen.

Op pagina 19 van de bij het bestemmingsplan “Damcentrum” behorende toelichting is vermeld dat medebestemmingen bestemmingen zijn die mede van toepassing zijn op de gronden naast de reguliere bestemmingen. Deze medebestemmingen zijn gericht op een specifiek belang. De voorschriften bevatten nadere voorwaarden die erop gericht zijn de betrokken belangen te beschermen. Blijkens de desbetreffende doeleindenomschrijvingen zijn de bestemmingen “Waardevol dorpsgezicht”, “Archeologisch waardevol gebied” en “Molenbiotoop” medebestemmingen.

De rechtbank is, onder verwijzing naar de uitspraak van de Afdeling van

12 september 2007 (LJN BB3418), met verweerder van oordeel dat ten gevolge van de eerdergenoemde uitspraak van de Afdeling van 6 juni 2007 laatstgenoemde vier (mede)bestemmingen van het bestemmingsplan “Damcentrum” onverkort gelden. De Afdeling heeft het goedkeuringsbesluit van GS immers slechts gedeeltelijk vernietigd, te weten uitsluitend voor zover daarbij aan het plandeel met de bestemming “Uit te werken gebied voor centrumdoeleinden (UC)” goedkeuring is verleend.

Uit genoemde uitspraak van de Afdeling van 12 september 2007 kan voorts worden afgeleid dat, nu de Afdeling aan de reguliere bestemming “Uit te werken gebied voor centrumdoeleinden” goedkeuring heeft onthouden, voor het bepalen van de reguliere bestemming in dit geval moet worden teruggevallen op de reguliere bestemmingen die op basis van het bestemmingsplan “Damlaan 1983” aan die gronden waren toegekend, te weten “Verkoopruimten en/of woningen (V)” en voor een beperkt gedeelte “Woningen, eengezinshuizen (W)”.

Anders dan eiseres sub 1 heeft betoogd volgt uit de Afdelingsuitspraak waarbij alsnog goedkeuring is onthouden aan bedoeld plandeel niet dat verweerder verplicht zou zijn om eerst een nieuw bestemmingsplan althans uitwerkingsplan op te stellen, en dat het vrijstellingsbesluit alleen om die reden al niet van een toereikende motivering is voorzien. De Afdeling heeft in haar uitspraak van 30 juni 2004 (Gst. 2005, 7239, 169, LJN AP4640) overwogen dat een nadere motivering voor deze keuze voor het volgen van de vrijstellingsprocedure als bedoeld in artikel 19, eerste lid, van de WRO en het vooralsnog afzien van het opstellen van een uitwerkingsplan niet is vereist indien ten minste aan de vereisten van dat artikellid is voldaan.

Dat betekent naar het oordeel van de rechtbank dat het volgen van bedoelde vrijstellingprocedure ook in dit geval geoorloofd was. Hierbij is mede van belang dat de ruimtelijke onderbouwing in dit geval niet (uitsluitend) wordt gevormd door het nieuwe (maar nog niet onherroepelijke) bestemmingsplan.

De door eiseres sub 1 gemaakte vergelijking met de uitspraak van de Afdeling van 7 december 2005, AB 2006/114, LJN AU7544, gaat niet op.

De ruimtelijke onderbouwing van het project wordt gevormd door de geactualiseerde “Goede Ruimtelijke Onderbouwing” van 18 maart 2008. Hierin is uitvoerig gemotiveerd waarom het project in de visie van verweerder past binnen de (toekomstige) bestemming van het gebied. Ondanks het feit dat goedkeuring is onthouden aan de bestemming “Uit te werken gebied voor Centrumdoeleinden (UC)” geldt dat het grotendeels wel onherroepelijk goedgekeurde bestemmingsplan “Damcentrum” nog altijd een belangrijk beleidskader is. Voorts is hierin opgemerkt dat voor het bouwplan in principe met de lichtere vrijstellingsprocedure ex artikel 19, tweede lid, van de WRO kon worden volstaan, aangezien het gaat om een ruimtelijk-beleidsmatig goed inpasbaar geachte ontwikkeling, die past binnen de door de provincie aangewezen categorieën van gevallen. Louter op grond van archeologische aspecten diende de weg van artikel 19, eerste lid, van de WRO te worden gevolgd, aldus verweerder.

Het op 6 april 2004 door de gemeenteraad vastgestelde Masterplan Damcentrum 2004 (Masterplan) geeft de herontwikkeling van het Damcentrum weer en biedt de bestuurlijk-beleidsmatige basis voor de bebouwing van het Damplein/Sluiskant. Het Masterplan heeft een nadere uitwerking gekregen in de op 9 augustus 2005 vastgestelde stedenbouwkundige randvoorwaarden voor de locatie. De bouwhoogten aan de Sluiskant voldoen aan de in deze randvoorwaarden vermelde lagenopbouw. Aan het Damplein heeft ten opzichte van deze uitgangspunten een wijziging plaatsgevonden bij blok D, die heeft geleid tot een betere relatie plattegrond versus gevel, zonder de stedenbouwkundige intenties te ondermijnen.

In haar uitspraak van 21 november 2007 (LJN BB8385) heeft de Afdeling overwogen dat de ruimtelijke onderbouwing slechts betrekking hoeft te hebben op die onderdelen van het bouwplan die in strijd zijn met het ten tijde van de beslissing op bezwaar geldende bestemmingsplan.

De rechtbank leidt hieruit af dat voor de afwijking van het bouwplan met de geldende bestemmingen een motivering moet zijn gegeven in een gemeentelijk document van ruimtelijke relevantie, zoals in dit geval het Masterplan dan wel de stedenbouwkundige randvoorwaarden.

Gebleken is dat het bouwplan in overeenstemming is met de stedenbouw-kundige uitgangspunten van het Masterplan en slechts op een ondergeschikt onderdeel afwijkt van de stedenbouwkundige randvoorwaarden. De door verweerder in de ruimtelijke onderbouwing gegeven motivering van deze afwijking acht de rechtbank voldoende.

Alles bijeengenomen acht de rechtbank de gemaakte keuze voor de planologische invulling van het Damplein, inclusief de vormgeving en de hoogte van de beoogde bebouwing, voldoende gemotiveerd. Hierbij heeft de rechtbank mede in aanmerking genomen dat blijkens de uitspraak van de Afdeling over de goedkeuring van het bestemmingsplan “Damcentrum” het Masterplan als beleidskeuze aan het bestemmingsplan ten grondslag kon worden gelegd. Uit die uitspraak blijkt verder dat, afgezien van enkele specifieke tekortkomingen, de gemaakte planologische keuze voor de bestemming “uit te werken gebied voor centrumdoeleinden” (UC)” voldoende duidelijk en inzichtelijk is geworden. De stelling van eiseres

sub 1 dat het bouwplan te massaal en te hoog is ten opzichte van de bestaande omgeving kan dan ook niet slagen. Of de ruimtelijke onderbouwing op enkele specifieke gezichtspunten tekortkomingen bevat, wordt hierna per deelonderwerp besproken.

De Afdeling heeft in haar uitspraak van 6 februari 2008 (LJN BC3609) onder verwijzing naar de uitspraak van 28 juli 2004 (BR 2004, p. 1044, LJN AQ5735), overwogen dat bij de beoordeling of wordt voorzien in voldoende parkeergelegenheid alleen rekening behoort te worden gehouden met de toename van de parkeerbehoefte als gevolg van het realiseren van het bouwplan. Een eventueel bestaand tekort kan als regel buiten beschouwing worden gelaten. Uit de uitspraak van de Afdeling van 29 maart 2006 (LJN AV7559) volgt dat dit bij vervangende nieuwbouw inhoudt dat slechts rekening dient te worden gehouden met de toename van de parkeerbehoefte als gevolg van het realiseren van het bouwplan ten opzichte van de reeds bestaande parkeerbehoefte vanwege het te slopen pand.

Dat betekent naar het oordeel van de rechtbank dat de parkeerbalans in het kader van de vrijstellingverlening niet relevant is voorzover deze niet specifiek betrekking heeft op het onderhavige bouwplan. Vast staat dat ten behoeve van het bouwplan 272 parkeerplaatsen gerealiseerd moeten worden. Het bouwplan voorziet in 278 plaatsen. Aangezien in het Masterplan reeds werd gesproken van de bouw van een parkeergarage onder het Damplein met ongeveer 225 openbare parkeerplaatsen en ongeveer 75 plaatsen voor de bewoners van de bovengelegen woningen, is de ruimtelijke onderbouwing ten aanzien van dit aspect naar het oordeel van de rechtbank voldoende.

De Afdeling heeft in haar uitspraak van 31 januari 2007 (LJN AZ7443), onder verwijzing naar de uitspraak van 13 april 2005 (JB 2005, 151), overwogen dat bij ingebrachte rapporten betreffende luchtkwaliteit ter nadere toelichting van een genomen besluit van belang is of deze kunnen worden beschouwd als nadere aanvulling in aansluiting op en voortvloeiend uit de aan het besluit ten grondslag gelegde motivering.

Naar het oordeel van de rechtbank kan het nadere rapport van Goudappel Coffeng van 4 juni 2008 als nadere motivering van eerdergenoemd rapport van Goudappel Coffeng van 17 september 2007 worden aangemerkt, nu die rapportage geen nieuwe invoergegevens dan wel nieuwe berekenings-resultaten bevat. In het rapport van 4 juni 2008 zijn de in de brief van Schoonderbeek en Partners Advies van 25 maart 2008 weergegeven punten van kritiek en opgeworpen vragen naar het oordeel van de rechtbank genoegzaam weerlegd, zodat verweerder zich op de rapporten van Goudappel Coffeng mocht baseren.

De rechtbank stelt voorop dat ter plaatse van het bouwplan een 30 kilometerzone geldt, zodat ingevolge artikel 74, tweede lid, aanhef en onder b, van de Wet geluidhinder (Wgh) geen geluidszone geldt langs de weg waarbinnen de geluidsnormen van die wet van toepassing zijn.

Met betrekking tot het aspect geluidhinder is in de ruimtelijke onderbouwing aangegeven dat bij ongewijzigd verkeersbeleid rekening dient te worden gehouden met de noodzaak tot toepassing van asfaltverharding ter plaatse van het Damplein. Daarmee zal worden bereikt dat de gevelbelasting ter plaatse van de nieuwe woonbebouwing maximaal 61dB zal bedragen. Bij een verkeersintensiteit van 5800 voertuigen per etmaal is een klinkerverharding mogelijk. In die variant bedraagt de gevelbelasting maximaal 60 dB. Blijkens het rapport van Goudappel Coffeng van 4 juni 2008 is dit beleid in overeenstemming met het door de gemeente, op basis van de per 1 januari 2007 gewijzigde Wet geluidhinder, op 11 september 2007 genomen besluit omtrent verkeerslawaai. Hierin is bepaald dat de gemeente in stedelijk gebied, rekening houdend met de reeds heersende geluidniveaus, bij nieuwe planontwikkeling de mogelijkheid heeft hogere grenswaarden te verlenen tot maximaal 63 dB. Naar het oordeel van de rechtbank is er geen aanleiding om de conclusies van verweerder met betrekking tot de geluidssituatie in twijfel te trekken. De uitgangspunten en invoergegevens van het uitgevoerde onderzoek zijn voldoende toegelicht. Voldoende aannemelijk is geworden dat de berekeningen zijn uitgevoerd conform de geldende meet- en rekenvoorschriften van de Wet geluidhinder. Ook de andere kritiekpunten genoemd in het rapport van Kupers & Niggebrugge van 24 maart 2008 zijn naar het oordeel van de rechtbank voldoende weerlegd in de rapportage van Goudappel Coffeng van 4 juni 2008. Ook overigens is de geluidssituatie die zal optreden ter plaatse van de te realiseren (woon-)bebouwing geen aanleiding om de verleende vrijstelling vanuit planologisch oogpunt onaanvaardbaar te achten.

Eiseres sub 1 heeft zich voorts nog op het standpunt gesteld dat het welstandsadvies summier is en dat daarin geen aandacht is besteed aan de status van de omgeving van het Damplein als beschermd dorpsgezicht.

In het nadere welstandsadvies van 21 november 2007 is uiteengezet dat het bouwplan op 22 mei 2007 is getoetst aan redelijke eisen van welstand, akkoord is bevonden, alsmede dat het bouwplan meerdere keren is besproken in een speciaal overleg met de supervisor en de monumentenspecialist van de welstands- en monumentencommissie. Daarnaast staat vast dat de toenmalige Rijksdienst voor de Monumentenzorg reeds op 31 mei 2006 tot de conclusie is gekomen dat het bouwplan zich aan de zijde van de Sluiskant wat maat en schaal betreft goed voegt in het beschermde dorpsgezicht van Leidschendam. Derhalve is niet gebleken dat de welstandsadvisering gebreken vertoont dan wel dat onvoldoende aandacht zou zijn besteed aan de status van beschermd dorpsgezicht.

Van de kant van eisers is benadrukt dat het bouwplan voorziet in hogere bebouwing dan tot dusverre was toegestaan. Voor bestaande woningen in de directe omgeving kan dit leiden tot verminderde bezonning en lichtinval, ook vanwege de relatief korte afstand tussen bestaande en nieuwe bebouwing. Ook heeft dit volgens eisers gevolgen voor het uitzicht vanuit bestaande woningen en voor de privacy van veel van de bewoners.

De rechtbank overweegt dat niet kan worden ontkend dat realisering van het bouwplan voor de bewoners van de nabijgelegen appartementengebouwen gevolgen kan hebben in de door eisers bedoelde zin. Verweerder heeft echter in redelijkheid meer belang kunnen hechten aan de belangen die met de realisering van het bouwplan worden gediend, kort gezegd de herinrichting van het Damplein binnen het vernieuwde centrum van Leidschendam. Indien en voorzover omwonenden schade zouden leiden die redelijkerwijs niet (geheel) voor hun rekening zou moeten blijven, kan bij verweerder een verzoek om vergoeding van planschade worden ingediend.

Daarnaast heeft eiseres sub 1 aangevoerd dat de grond van het Damplein, geschatte waarde € 4 tot € 6 miljoen, om niet beschikbaar is gesteld aan de vergunninghouder, zodat sprake is van ongeoorloofde overheidssteun.

Ook dit betoog faalt. Onder verwijzing naar de Afdelingsuitspraak van 21 april 2004 (BR 2004, p. 668, JB 2004/232, LJN AO7997) overweegt de rechtbank dat de verlening van de vrijstelling en bouwvergunning niet onlosmakelijk is verbonden met de overeengekomen grondtransacties. Naar het oordeel van de rechtbank is niet komen vast te staan dat het bouwplan uitsluitend uitvoerbaar is op basis van de overeengekomen grondtransactie. Bovendien moet in aanmerking worden genomen dat de gemeente Leidschendam-Voorburg met de projectontwikkelaar deelneemt in een vennootschap onder firma, en aanspraak maakt op 50% van de winst die het project eventueel oplevert. De stelling van eiseres sub 1 dat sprake is van ongeoorloofde belangenverstrengeling, nu de gemeente behalve vergunningverlener ook ondernemer is, treft geen doel. Er is geen wettelijk voorschrift of algemeen rechtsbeginsel dat zich tegen deze tegenwoordig niet ongebruikelijke constructie verzet.

De beroepen zijn ongegrond.

Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.

Aldus gegeven door mr. C.J. Waterbolk, mr. M.J. van den Bergh en

mr. W.E. Doolaard en in het openbaar uitgesproken op 22 augustus 2008, in tegenwoordigheid van de griffier drs. A.C.P. Witsiers.