Centrale Raad van Beroep, 23-01-2018, ECLI:NL:CRVB:2018:230, 16/5257 PW

1.1.

Appellant ontving sinds 1 februari 2011 bijstand, laatstelijk ingevolge de Participatiewet (PW), naar de norm voor een alleenstaande met een gemeentelijke toeslag van 5%. Hij had ten tijde hier van belang zijn hoofdverblijf op het adres [adres] , waar hij een kamer huurde van zijn ouders die op dat adres ook hun hoofdverblijf hadden.

1.2.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. In hoger beroep heeft appellant zich tegen de aangevallen uitspraak gekeerd. Hij heeft daarbij aangevoerd dat hij een zakelijke huurovereenkomst met zijn ouders heeft en een commerciële huurprijs betaalt. Appellant stelt dat toepassing van de kostendelersnorm betekent dat hij wordt gediscrimineerd ten opzichte van kamerbewoners die ook wonen op basis van een zakelijke huurrelatie zij het niet met personen die bloedverwant in de eerste of de tweede graad zijn. Voorts heeft appellant aangevoerd dat zijn ouders door de toepassing van de kostendelersnorm worden gedwongen om appellant te onderhouden, hoewel zij daartoe op grond van het burgerlijk recht niet verplicht zijn. Ten slotte heeft appellant aangevoerd dat de toepassing van de kostendelersnorm een schending van zijn eigendomsrecht oplevert en tevens dat hij door de toepassing van de kostendelersnorm een inkomen heeft dat onder het bestaansminimum ligt. Appellant stelt zich op het standpunt dat de kostendelersnorm in strijd is met de Grondwet en diverse bepalingen van internationaal recht.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.1.

Met ingang van 1 januari 2015 is de PW in de plaats gekomen van de Wet werk en bijstand en is met artikel 22a van de PW de kostendelersnorm ingevoerd. In deze zaak is de tekst van deze bepaling zoals die luidde tot 1 januari 2016 van toepassing. Volgens het eerste lid van deze bepaling is, indien de belanghebbende met een of meer meerderjarige personen in dezelfde woning zijn hoofdverblijf heeft, de norm per kalendermaand voor de belanghebbende, behoudens de uitzonderingssituaties zoals vermeld in het derde en vierde lid: (40% + A × 30%) / A) × B. Hierbij staat A voor het totaal aantal meerderjarige personen dat in dezelfde woning zijn hoofdverblijf heeft en B voor de rekennorm als bedoeld in het tweede lid.

4.2.

Zoals de Raad eerder heeft overwogen (uitspraak van 1 november 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:3870) heeft de wetgever met de introductie van de kostendelersnorm beoogd dat bij de vaststelling van de toepasselijke bijstandsnorm direct rekening wordt gehouden met de voordelen van het kunnen delen van de kosten met één of meer personen die in dezelfde woning hun hoofdverblijf hebben.

4.3.

Artikel 22a van de PW is dwingendrechtelijk van aard en biedt, behoudens de hiervoor bedoelde uitzonderingssituaties, geen ruimte voor afwijking dan wel het buiten toepassing laten van de kostendelersnorm.

4.4.

Het vierde lid, aanhef en onder b, van artikel 22a van de PW luidde tot 1 januari 2016 als volgt: “Tot de personen, bedoeld in het eerste lid, worden niet gerekend: de persoon, niet zijnde een bloed- of aanverwant in de eerste of tweede graad van belanghebbende, die op basis van een schriftelijke overeenkomst met de belanghebbende, waarbij een commerciële prijs is overeengekomen, als verhuurder, huurder, onderverhuurder, onderhuurder, kostgever of kostganger in dezelfde woning als de belanghebbende zijn hoofdverblijf heeft.”

4.5.

Niet in geschil is dat appellant ten tijde hier van belang een woning deelde met zijn ouders. Evenmin is in geschil dat hij met zijn ouders een schriftelijke huurovereenkomst had gesloten, waarbij een commerciële huurprijs was overeengekomen. Vaststaat dan ook dat op de bijstandverlening aan appellant artikel 22a vierde lid, aanhef en onder b van de PW van toepassing was. Appellant behoort niet tot de categorie personen op wie de beperking van de in die bepaling neergelegde uitzondering op de kostendelersnorm van toepassing is.

4.6.

Appellant heeft de beroepsgrond, dat deze beperking van de uitzonderingsbepaling discriminatie oplevert van hem als woningdeler ten opzichte van woningdelers die op basis van een zakelijke huurovereenkomst de woning delen met personen die niet bloedverwant in de eerste of tweede graad zijn, onderbouwd met een beroep op artikel 14 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Deze beroepsgrond slaagt niet.

4.7.

Appellant heeft dezelfde beroepsgrond ook in beroep aangevoerd. De rechtbank is hierop in de aangevallen uitspraak gemotiveerd ingegaan. Het oordeel van de rechtbank houdt, verkort weergegeven, in dat het onderscheid waarop appellant doelt in het licht van het EVRM gerechtvaardigd is. Appellant heeft geen redenen naar voren gebracht op grond waarvan zou moeten worden geoordeeld dat het oordeel van de rechtbank hierover onjuist is. Zoals de Raad in een vergelijkbare zaak heeft overwogen (uitspraak van 1 november 2015, ECLI:NL:CRVB:2016:3877) dient het gemaakte onderscheid namelijk een legitiem doel, dat blijkens de wetsgeschiedenis is gelegen in fraudebestrijding, en is het middel - de beperking van de in artikel 22a, vierde lid, aanhef en onder b van de PW opgenomen uitzondering tot personen die niet bloed- of aanverwant in de eerste of tweede graad zijn - niet onevenredig aan dat doel. Vergelijk de uitspraak van 10 oktober 2017 (ECLI:NL:CRVB:2017:3451). Dat appellant, zoals hij stelt, anders dan de wetgever als algemeen geldend uitgangspunt heeft aangenomen, wel een werkelijk zakelijke huurovereenkomst met zijn ouders heeft, brengt niet mee dat het doel van fraudebestrijding niet legitiem is.

4.8.

De omstandigheid dat de ouders van appellant zich om hen moverende redenen genoodzaakt voelen om appellant financieel te ondersteunen, brengt op zichzelf niet mee dat de toepassing van de kostendelersnorm op de bijstandverlening aan appellant onrechtmatig is.

4.9.

Appellant heeft de beroepsgrond dat de toepassing van de kostendelersnorm een schending van zijn eigendomsrecht oplevert aldus toegelicht dat de verlaging van de bijstand is aan te merken als een ontneming van eigendom die gelet op artikel 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM (EP) niet gelegitimeerd is. Deze beroepsgrond slaagt niet.

4.10.

Appellant heeft in verband met de beroepsgrond dat zijn inkomen door de toepassing van de kostendelersnorm onder het bestaansminimum ligt een beroep gedaan op de sociale grondrechten die in diverse, door hem vermelde, bepalingen van Europese regelgeving zijn neergelegd. Het beroep op deze bepalingen slaagt niet.

4.11.

Wat onder 4.1 tot en met 4.10 is overwogen leidt tot de slotsom dat het hoger beroep niet slaagt, zodat de aangevallen uitspraak moet worden bevestigd.