Centrale Raad van Beroep, 21-04-2015, ECLI:NL:CRVB:2015:1287, 14-1198 WWB

1.1.

Appellante ontving met ingang van 4 november 2008 bijstand op grond van de Wet werk en bijstand (WWB) naar de norm voor een alleenstaande ouder.

1.2.

Appellante heeft met [naam partner] (A) twee kinderen. Het tweede kind is geboren in de periode van verlening van bijstand aan appellante. Op grond daarvan, alsook naar aanleiding van verklaringen van appellante dat zij met A wil samenwonen en van de inschrijving van A in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA, thans: Basisregistratie personen, BRP) van de gemeente Amersfoort per 2 augustus 2012, is bij het college het vermoeden ontstaan dat appellante en A samenwonen. De Hoofdafdeling Sociale Zekerheid van de gemeente Amersfoort (gemeente) heeft daarop, na twee eerdere onderzoeken, een onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de aan appellante verleende bijstand.

1.3.

Bij brief van 6 november 2012 is appellante uitgenodigd voor een gesprek op het kantoor van de gemeente op 9 november 2012. In die brief is vermeld dat het gesprek is bedoeld om het recht van appellante op bijstand te controleren. Tijdens het gesprek op 9 november 2012 is appellante bevraagd over de wijze waarop zij haar vakantie heeft betaald. Op 20 november 2012 is op het adres van appellante een huisbezoek afgelegd. Op 21 november 2012 is appellante op het kantoor van de gemeente gehoord over haar woonsituatie. De bevindingen van het onderzoek zijn neergelegd in een rapport van 26 november 2012.

1.4.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen de bestreden besluiten ongegrond verklaard. De rechtbank heeft daartoe het volgende overwogen. Appellante heeft op 20 en 21 november 2012 verklaard dat A met ingang van mei/juni 2012 bij haar is ingetrokken en dat geen aanleiding bestaat aan de juistheid van die verklaringen te twijfelen. Uit het verslag van het huisbezoek blijkt dat appellante toestemming heeft gegeven voor dat bezoek en dat haar het “informed consent”-formulier is voorgelezen, waarmee zij voldoende geïnformeerd is over het doel en de eventuele gevolgen van het huisbezoek. Het college heeft in redelijkheid de ten onrechte uitbetaalde bijstand van appellante kunnen terugvorderen.

3. Appellante heeft zich in hoger beroep tegen de aangevallen uitspraak gekeerd. Volgens appellante is bij het binnentreden in haar woning niet voldaan aan de eis van “informed consent”. Daarnaast heeft appellante bestreden dat A hoofdverblijf had in haar woning.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.1.

De in dit geding te beoordelen periode loopt van 1 juni 2012 tot 19 oktober 2012.

4.2.

Artikel 8, eerste lid, van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) bepaalt dat een ieder recht heeft op respect voor zijn privéleven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie. Volgens vaste rechtspraak (uitspraak van 24 november 2009, ECLI:NL:CRVB:2009:BK4064) is geen sprake van inbreuk op het huisrecht als bedoeld in deze verdragsbepaling als de rechthebbende toestemming heeft gegeven voor het binnentreden in de woning. De toestemming moet vrijwillig zijn verleend en op basis van “informed consent”. Dit houdt in dat de toestemming van de betrokkene berust op volledige en juiste informatie over de reden en het doel van het huisbezoek en over de gevolgen die het weigeren van toestemming voor de verlening van bijstand heeft. Welke gevolgen voor de bijstandsverlening zijn verbonden aan het weigeren van toestemming voor het binnentreden in de woning hangt af van de vraag of een redelijke grond voor het huisbezoek bestaat. Van een dergelijke grond is sprake als voorafgaand aan - dat wil zeggen vóór of uiterlijk bij aanvang van - het huisbezoek duidelijk is dát en op grond van welke concrete objectieve feiten en omstandigheden redelijkerwijs kan worden getwijfeld aan de juistheid of volledigheid van de door betrokkene verstrekte gegevens, voor zover deze van belang zijn voor het vaststellen van het recht op bijstand en deze gegevens niet op een andere effectieve en voor betrokkene minder belastende wijze kunnen worden geverifieerd. Is sprake van een redelijke grond voor het afleggen van een huisbezoek dan dient de betrokkene erop te worden gewezen dat het weigeren van toestemming gevolgen kan hebben voor de verlening van bijstand. Ontbreekt een redelijke grond dan moet de betrokkene erop worden geattendeerd dat het weigeren van toestemming geen gevolgen heeft voor de bijstandsverlening. De bewijslast ten aanzien van het “informed consent” bij het binnentreden in de woning rust op het bijstandverlenend orgaan.

4.3.

Appellante voert terecht aan dat bij het binnentreden van haar woning bij het huisbezoek op 20 november 2012 niet is voldaan aan de eis van “informed consent”. Daartoe wordt het volgende overwogen.

4.4.

Uit 4.2 tot en met 4.3.2 volgt dat in dit geval sprake is van een niet gerechtvaardigde inbreuk op het huisrecht van appellante als bedoeld in artikel 8, eerste lid, van het EVRM.

4.5.

Volgens vaste rechtspraak (uitspraak van 12 januari 2010, ECLI:NL:CRVB:2010: LJN BK8928) brengt een onrechtmatig huisbezoek in een geval als hier aan de orde, waarin een redelijke grond voor het afleggen van een huisbezoek ontbreekt, mee dat het bijstandverlenend orgaan de bevindingen van dat huisbezoek in beginsel niet mag gebruiken bij de beoordeling van het recht op bijstand van degene jegens wie dat huisbezoek onrechtmatig is. In het geval van appellante bestaan geen aanknopingspunten om van dit uitgangspunt af te wijken. Dat betekent dat wat tijdens het huisbezoek van 20 november 2012 is verklaard en waargenomen buiten beschouwing dient te blijven bij de beantwoording van de vraag of appellante in de te beoordelen periode een gezamenlijke huishouding met A heeft gevoerd.

4.6.

Op 21 november 2012 heeft appellante verklaringen afgelegd over het verblijf van A in haar woning.

4.8.

4.9.

Uit 4.1 tot en met 4.8 volgt dat het hoger beroep slaagt en dat de aangevallen uitspraak zal worden vernietigd. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen zal de Raad de bestreden besluiten vernietigen wegens strijd met artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht, omdat die besluiten niet berusten op een zorgvuldig onderzoek. Niet aannemelijk is dat nader onderzoek nog kan bijdragen aan de zaak en dat het vastgestelde gebrek kan worden geheeld. Daarom zal de Raad ook het besluit van 30 november 2012 herroepen.

5. Het verzoek van appellante om het college te veroordelen tot vergoeding van schade in de vorm van wettelijke rente over de na te betalen bijstand komt voor toewijzing in aanmerking. De wettelijke rente moet worden berekend overeenkomstig de uitspraak van 25 januari 2012 (ECLI:NL:CRVB:2012:BV1958). Voor zover de terugvordering reeds is geëffectueerd en tot terugbetaling moet worden overgegaan, dient het college ook daarover de wettelijke rente te vergoeden.

6. De Raad ziet aanleiding het college te veroordelen in de kosten van appellante. Deze worden begroot op € 980,- in bezwaar, € 980,- in beroep en € 980,- in hoger beroep voor verleende rechtsbijstand, in totaal daarom € 2.940,-.