Centrale Raad van Beroep, 22-10-2013, ECLI:NL:CRVB:2013:2123, 12-1222 WWB

Appellante, geboren op [in] 1972, ontvangt sinds 7 augustus 2008 bijstand ingevolge de Wet werk en bijstand (WWB) naar de norm voor een alleenstaande ouder. Zij staat vanaf 1 september 1997 ingeschreven op het adres [Adres A.] te [woonplaats]. Appellant, geboren op [in] 1984, staat sinds 9 november 1992 op nummer [Adres A.] in dezelfde straat ingeschreven.

Bij besluit van 29 december 2010 (bestreden besluit) heeft het dagelijks bestuur het bezwaar tegen het besluit van 17 maart 2010 ongegrond verklaard.

Artikel 8, eerste lid, van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) bepaalt dat een ieder recht heeft op respect voor zijn privé-leven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie. Volgens vaste rechtspraak (CRvB 13 december 2011, LJN BU8273) is geen sprake van inbreuk op het huisrecht als bedoeld in artikel 8, eerste lid, van het EVRM als de rechthebbende toestemming heeft gegeven voor het binnentreden in de woning. De toestemming moet vrijwillig zijn verleend en op basis van ‘informed consent’. Dit houdt in dat de toestemming van de belanghebbende berust op volledige en juiste informatie over reden en doel van het huisbezoek en over de gevolgen die het weigeren van toestemming voor de (verdere) verlening van bijstand heeft. Welke gevolgen voor de bijstandsverlening zijn verbonden aan het weigeren van toestemming voor het binnentreden in de woning hangt af van de vraag of een redelijke grond voor het huisbezoek bestaat. Is sprake van een redelijke grond voor het afleggen van een huisbezoek dan dient de belanghebbende erop te worden gewezen dat het weigeren van toestemming gevolgen kan hebben voor de verlening van bijstand. Ontbreekt een redelijke grond, dan moet de belanghebbende erop worden geattendeerd dat het weigeren van toestemming geen (directe) gevolgen heeft voor de bijstandsverlening. De bewijslast ten aanzien van het ‘informed consent’ bij het binnentreden in de woning berust op het bestuursorgaan.

Naar het oordeel van de Raad bestond in dit geval geen redelijke grond voor het afleggen van een huisbezoek op 10 september 2009. Volgens vaste rechtspraak (CRvB 2 oktober 2007, LJN BB5534) vormt een anonieme tip over de woon- en leefsituatie van degene die bijstand aanvraagt of ontvangt als zodanig geen redelijke grond voor het afleggen van een huisbezoek. Het dagelijks bestuur heeft niet aannemelijk gemaakt dat overigens voorafgaand aan het huisbezoek van 10 september 2009 sprake was van concrete objectieve feiten en omstandigheden op grond waarvan redelijkerwijs kon worden getwijfeld aan de juistheid van door appellante over haar woon- en leefsituatie verstrekte gegevens. Verder blijkt uit het verslag van het huisbezoek weliswaar dat de rapporteur zich heeft gelegitimeerd, het doel van het huisbezoek heeft uitgelegd en toestemming heeft gekregen van appellante om (een deel van) de woning te betreden, maar niet dat hij aan appellante duidelijk heeft gemaakt dat het weigeren van toestemming voor het huisbezoek geen (directe) gevolgen voor de bijstandsverlening heeft.

De omstandigheid dat een huisbezoek een onrechtmatig karakter draagt brengt in een geval als dit, waarin een redelijke grond voor het afleggen van een huisbezoek ontbreekt, mee dat de bevindingen van dat huisbezoek in beginsel niet mogen worden gebruikt bij de beoordeling van het recht op bijstand van degene jegens wie dat huisbezoek onrechtmatig is. Er is geen grond om in het geval van appellante van dit uitgangspunt af te wijken. Dit betekent dat hetgeen tijdens het huisbezoek van 10 september 2009 is verklaard buiten beschouwing dient te blijven bij de beantwoording van de vraag of appellanten ten tijde hier van belang een gezamenlijke huishouding hebben gevoerd.

Mede gelet op het verhandelde ter zitting begrijpt de Raad het standpunt van appellanten aldus dat wat tijdens de gesprekken op 26 februari 2010 door appellanten is verklaard, een ‘verboden vrucht’ is van het onrechtmatig huisbezoek van 10 september 2009.

4.6. Ingevolge artikel 53a, tweede lid, van de WWB is het college bevoegd onderzoek in te stellen naar de juistheid en volledigheid van de verstrekte gegevens en zonodig naar andere gegevens die noodzakelijk zijn voor de verlening dan wel de voortzetting van bijstand. Deze bepaling vermeldt verder dat het college, indien het onderzoek daartoe aanleiding geeft, kan besluiten tot herziening van de bijstand. Volgens vaste rechtspraak (CRvB 24 november 2009, LJN BK4057) verzet geen rechtsregel of algemeen rechtsbeginsel zich ertegen dat het bijstandverlenend orgaan na een onrechtmatig huisbezoek een nader onderzoek instelt naar de rechtmatigheid van verleende of nog te verlenen bijstand en de bevindingen van een dergelijk onderzoek bij de beoordeling van het recht op bijstand betrekt. Dat betekent dat de omstandigheid dat een huisbezoek onrechtmatig is in beginsel niet meebrengt dat de bevindingen uit een nader onderzoek niet mogen worden gebruikt bij de beoordeling van het recht op bijstand van degene jegens wie dat huisbezoek onrechtmatig is. Dit is anders indien het bijstandverlenend orgaan in redelijkheid geen gebruik kon maken van de bevoegdheid tot het instellen van een nader onderzoek of van de daardoor verkregen onderzoeksresultaten, gelet op de wijze waarop dat in het concrete geval is gebeurd.

Uit wat hiervoor is overwogen volgt dat het besluit van 29 december 2010 niet berust op een toereikende feitelijke grondslag. Aangezien de rechtbank dit niet heeft onderkend, zal de Raad de aangevallen uitspraak vernietigen en, doende hetgeen de rechtbank zou behoren te doen, het besluit van 29 december 2010 vernietigen wegens strijd met artikel 7:12, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Er is tevens aanleiding om met toepassing van artikel 8:72, vierde lid, van de Awb het besluit van 17 maart 2010 te herroepen, nu dit besluit op dezelfde onhoudbaar gebleken grondslag berust en niet aannemelijk is dat dit gebrek nog kan worden hersteld.