Rechtbank Oost-Brabant, 14-02-2018, ECLI:NL:RBOBR:2018:592, C/01/314895 / HA ZA 16-738

In het tweede schooljaar is de coulance bij spellingsfouten voor Engels stopgezet.

In plaats daarvan mag [eiser sub 3] een laptop gebruiken die spellingscontrole heeft. Voor Duits faciliteert school het programma Kurzweil.

Op 5 september 2012 krijgt [eiser sub 3] een SO Engels en haalt een 4,5.

Diezelfde dag uiten ouders hun zorg per mail aan de mentor (de heer [naam mentor] ) omdat [eiser sub 3] grote inspanningen had gestoken in de voorbereiding. Er volgt een telefonisch gesprek met de heer [naam mentor] .

“(…)

Regelgeving volgens de wet

HAVO/VWO

Voor leerlingen op de havo en het vwo is er in de onderbouw (eerste drie jaar) geen mogelijkheid om onder het verplichte Frans en Duits uit te komen. Wel kan er door de docent gekeken worden hoe er voor dyslectische leerlingen invulling gegeven kan worden aan deze vakken, omdat enkel voor Nederlands en Engels kerndoelen zijn vastgelegd, en niet voor de andere vreemde talen. Hierbij moeten de doorstroommogelijkheden van de dyslectische leerling wel in het oog gehouden worden.

De makkelijkste manier om in de onderbouw een ontheffing te krijgen voor Frans óf Duits (niet allebei) is als de leerling een andere tweede vreemde taal kiest (als de school deze aanbiedt), zoals Turks, Arabisch of Spaans.

Bron: dyslexieweb; ministerie van OC&W.

Dyslexieprotocol Pius X-College:

De leerlingen ontvangen een dyslexiepas, met daarop de volgende faciliteiten:

Let op:

Eventueel kunnen er aanvullende afspraken worden gemaakt:

Het lijkt me verstandig om ouders op de hoogte te brengen van bovenstaande regelgeving en

daarnaast aan te geven welke hulp wij als school bovenop de standaard voorzieningen voor [eiser sub 3] nog meer kunnen bieden. Ouders kunnen dan aangeven van welke voorzieningen [eiser sub 3] gebruik wil maken:

Ik denk dat wij als school genoeg te bieden hebben w.b. de ondersteuning van [eiser sub 3] . Binnen de mogelijkheden die er zijn heeft [eiser sub 3] al gigantische voordelen in vergelijking met andere leerlingen. De school is niet verplicht alle bovenstaande faciliteiten te bieden, maar doet dit wel waardoor in zeer ruime mate invulling wordt gegeven aan de begeleiding van [eiser sub 3] . Het is bij wet geregeld dat op havo-vwo geen ontheffing mogelijk is voor Fa/Du en het is dan ook niet toegestaan om binnen deze lessen andere vakken te doen dan welke direct verband hebben met Fa/Du (dit zou nl. alsnog ontheffing zijn). Ik vind het eigenlijk al te ver gaan om ook Duits in te vullen met Duitslandkunde omdat Frans en Duits een belangrijk deel uitmaken van het havo-vwo curriculum en door alle andere leerlingen (ook met

dyslexie) wel gevolgd worden (zelfs vmbo-tg leerlingen met dispensatie voor Frans moeten gewoon Duits volgen). [eiser sub 3] heeft reeds ontzettend veel voordeel in vergelijking tot andere leerlingen.

Het mogen herkansen van toetsen, aangepaste spellingsnormering, gebruiken van aantekeningen bij toetsen en niet hoeven schrijven zoals ouders wensen is voor geen enkele havo-vwo leerling toegestaan. Op havo-vwo mogen dyslectische leerlingen bij alle vakken een laptop gebruiken wat overeenkomt met de exameneisen en -regelgeving.

(…)”

“(…)

Plan van aanpak voor [eiser sub 3]

is een intelligente hardwerkende jongen met een ernstige vorm van dyslexie.

Hij moet waar mogelijk hulp krijgen zodat het voor hem mogelijk is een schoolloopbaan te volgen die bij zijn niveau past.

Alle faciliteiten, compensaties en dispensaties, die ik hieronder noem passen binnen de wettelijke richtlijnen richting eindexamen. Het zijn ook aanpassingen die op andere scholen voor voortgezet onderwijs doorgevoerd worden.

Het is niet zo dat alle onderstaande faciliteiten, compensaties en dispensaties toegestaan zijn op het eindexamen. Onze school volgt de richtlijnen die voor het eindexamen van toepassing zijn.

Alle vakken

Extra tijd/minder opgaven

[eiser sub 3] krijgt net als bij het eindexamen 20 % meer tijd voor de toets. Dit kan gerealiseerd worden in daadwerkelijk meer tijd of het laten maken van minder opgaven, waarbij de toets natuurlijk wel representatief moet blijven.

Toetsen zijn op onze school verplicht zo samengesteld dat 80% van de leerlingen de toets in 80% van de tijd kan maken, de overige 20% is voor leerlingen als [eiser sub 3] en reeds ingecalculeerd.

Auditieve ondersteuning bij toetsen

Een geschreven toets kost [eiser sub 3] meer moeite om te begrijpen. Hij moet de toets eerst decoderen en daarna nog eens lezen om te begrijpen wat er staat. Wanneer de toets voorgelezen wordt is dat makkelijker voor [eiser sub 3] .

[eiser sub 3] kan gebruik maken van Kurzweill.

Regelkaarten/steunkaarten voor alle vakken

[eiser sub 3] is goed in staat een regel te leren, maar met het toepassen van meerdere regels tegelijk gaat het in een proefwerksituatie fout. Dit heeft te maken met het automatiseringsprobleem van een dyslectische leerling. Het mogen gebruiken van een steunkaart kan [eiser sub 3] bij dit probleem helpen.

De docent zou [eiser sub 3] het gebruik van een steunkaart kunnen laten “verdienen” door eerst met hem de nieuwe regel te bespreken/overhoren. De docent hoeft dan niet bang te zijn dat [eiser sub 3] lui wordt. De nieuwe regel zou dan na overhoring toegevoegd kunnen worden aan de steunkaart.

Van alle (en dyslectische) havo-vwo leerlingen wordt verwacht dat zij bepaalde regels uit het hoofd kunnen leren. Regelkaarten zijn voor havo-vwo leerlingen dan ook niet toegestaan, mede omdat dit in de bovenbouw en op het eindexamen ook niet het geval is.

i.p.v. Frans/Duits extra lesuren Engels

Indien mogelijk [eiser sub 3] zoveel mogelijk lessen Engels en ook Nederlands laten volgen.

Maximaal één uur Frans en Duits per week kan ingevuld worden met ondersteuning Nederlands of Engels indien deze vanuit ouders/een RT’er gerealiseerd kan worden.

Extra tussentijdse toetsing over kleinere gedeeltes van de stof

Bied [eiser sub 3] de mogelijkheid om een grotere toets in twee of drie gedeeltes te doen. Dit is vooral belangrijk bij toetsen met leerstof waarbij veel geautomatiseerd moet worden.

Alle leerlingen in een klas dienen dezelfde toetsen te maken volgens de jaarplanning. Tussentijdse toetsing is voor geen van onze leerlingen toegestaan, van dyslectische havo-vwo leerlingen wordt verwacht dat zij bepaalde toets hoeveelheden aankunnen. Ook in de bovenbouw en tijdens het examen krijgen leerlingen te maken met grotere toets hoeveelheden en zij dienen hier in de onderbouw al op voorbereid te worden.

Vergrote toetsen

Het aanbieden van toetsen met een groter lettertype kan helpen bij het focussen en decoderen.

[eiser sub 3] kan aangeven bij welke vakken hij hier gebruik van wil maken, dit kan gerealiseerd worden.

Engels/Nederlands

Een overhoring van woordjes mondeling in plaats van schriftelijk afnemen

Het gaat bij een taal ook om het opbouwen van een woordenschat. Bij woordjes toetsen gaat het om de betekenis en niet zo zeer of het woord goed geschreven is. Het gebruik van een spellingcontrole biedt niet voldoende ondersteuning omdat deze soms met maar een letter verkeerd suggesties doet voor woorden met een hele andere en dus verkeerde betekenis.

(ook het mondeling dicteren van woordjes en zinnen die dan ter plekke vertaald moeten worden is voor een dyslectische leerling heel moeilijk en levert tijdsdruk op)

Bepaalde woorden moeten door leerlingen receptief beheerst worden, maar andere woorden ook productief. Van de woorden die productief beheerst dienen te worden moet een deel ook geschreven worden. Een taal bestaat uit vier vaardigheden (lees-, spreek-, luister- en schrijfvaardigheid). Bij schrijfvaardigheid moet een leerling de woorden ook kunnen schrijven. Daarnaast dienen leerlingen in het examenjaar ook een schrijfopdracht uit te voeren, bepaalde woorden moeten zij dus ook kunnen schrijven. Wanneer dit niet het geval is kan een docente Engels indien gewenst besluiten een toets mondeling af te nemen.

Aangepaste beoordeling spelling

De docent zou een maximum aantal punten aftrek voor spellingfouten kunnen hanteren.

Op onze school krijgen vmbo leerlingen een aangepaste beoordeling van de spelling, havo-vwo leerlingen beschikken over een laptop met spellingscontrole.

Luistertoetsen zelf met band in apart lokaal

Zodat er tijd genomen kan worden om de opgave te lezen. Men zou ook alle dyslectische leerlingen van een leerjaar tegelijkertijd deze toets kunnen laten maken onder begeleiding van een docent. Er zijn aangepaste luistertoetsen te bestellen bij het Cito. De docent kan ook hand matig de leespauze verlengen.

Indien van toepassing kan een docente Engels hier een beroep op doen.

Woordenboek bij teksten Nederlands en Engels

In de geest van het eindexamen, waarbij alle leerlingen bij alle vakken een woordenboek mogen gebruiken.

Indien bij teksten een woordenboek gebruikt mag worden, krijgen de leerlingen dit van hun docent van tevoren te horen.

Minder boeken lezen voor de lijst en eventueel luisterboeken toestaan

Lezen kost een dyslectische leerling heel veel tijd. Daarin kun je dispenseren.

Van onze leerlingen wordt in de onderbouw niet verwacht dat zij zeer veel boeken lezen.

(…)

Extra faciliteiten die de school [eiser sub 3] kan bieden:

“(…)

Ik wil jullie toch graag nog even mailen na aanleiding van ons gesprek gisteravond. Door jullie werd heel nadrukkelijk de vraag gesteld of wij denken dat er perspectief is voor [eiser sub 3] op havo. Ik heb toen laten weten dat docenten Nederlands en Engels ondanks alle hulpmiddelen denken dat [eiser sub 3] dit jaar en op het eindexamen waarschijnlijk geen 5 voor Nederlands en Engels zal halen.

Ondanks jullie directe vraag begrijp ik dat iedereen liever iets anders had gehoord, maar zeker in het belang van [eiser sub 3] denk ik dat we toch vooruit moeten kijken. Jullie zullen thuis een keuze maken m.b.t. de voortzetting van de studie van [eiser sub 3] . Met goedkeuring van de directie is het document met faciliteiten die wij als school bieden overhandigd. Daarnaast is een toelichting gegeven op de mail van [naam Remedial Teacher 2] . Mocht het zo zijn dat jullie wensen dat [eiser sub 3] zijn studie op het Plus X-College voortzet, dan lijkt het me dat we samen vooruit kijken. In dat geval stel ik voor dat we de aangeboden faciliteiten zo snel mogelijk in werking zetten. Hiervoor wil ik jullie vragen het formulier ‘Afspraken [eiser sub 3] ’ zo snel mogelijk te retourneren zodat we de hulp in werking kunnen stellen.

Als mentor lijkt het mij het verstandigst als we met deze hulp aan de slag gaan en proberen 2HV zo goed mogelijk af te sluiten. Mocht richting het eind van het jaar blijken dat het niet blijkt te lukken, dan wil ik -hoewel ik weet dat jullie in eerste instantie hebben aangegeven vmbo-T niet als optie te wensen- voorstellen om een eventuele overstap naar 3 vmbo-T toch te overwegen. Ik wil het belang van [eiser sub 3] hierbij voorop stellen. Ik denk ook dat hij ongelukkig wordt als hij jaar na jaar op zijn tenen loopt en ik vind het belangrijk dat hij toch succeservaringen en plezier op school blijft ervaren. Het doel is in ieder gevel een diploma, wat via een omweg diploma 4TG > 4H > 5H ook gerealiseerd kan worden. Op die manier heeft hij in ieder geval een diploma op zak en kan altijd nog bekeken of 5H alsnog gaat lukken. Daarnaast zitten we tegen die tijd ook in 2014 en zijn mogelijk bepaalde

exameneisen in het voordeel van [eiser sub 3] gewijzigd. Wat mij betreft gaan we met een goede inzet van [eiser sub 3] en de faciliteiten die wij als school bieden aan de slag en proberen we 2HV zo goed mogelijk af te sluiten.

Ik hoop dat jullie begrip hebben voor mijn bericht en inzien dat wij van goede wil zijn en [eiser sub 3] met de beschikbare middelen zo goed mogelijk vooruit willen helpen. Ik neem aan dat wij snel een reactie van jullie vernemen en e.e.a. qua hulp in werking kunnen stellen.

(…)”

“Het College heeft vastgesteld dat de zoon geen extra tijd heeft gekregen voor het maken van toetsen. De school heeft niet betwist dat het bieden van extra tijd voor toetsen een

doeltreffende aanpassing is. Ook heeft de school niet onderbouwd dat het bieden van extra tijd een onevenredige belasting vormt. Ook heeft het College vastgesteld dat de school de leerling heeft geweigerd om gebruik te maken van steun- en regelkaarten bij het afleggen van toetsen. De school heeft niet betwist dat het gebruik van steun- en regelkaarten een doeltreffende aanpassing is. Verder heeft de school niet aangevoerd dat deze doeltreffende aanpassing een onevenredige belasting voor hem vormt. Verder heeft het College vastgesteld dat de school niet heeft betwist dat de overige gevraagde aanpassingen, zoals tussentijdse toetsen over kleinere gedeelten van de stof en het gebruik van luisterboeken, doeltreffende aanpassingen zijn. Ook heeft de school niet aangevoerd dat deze aanpassingen voor hem onevenredig belastend zijn. Het College oordeelt dan ook dat de school door het afwijzen van deze aanpassingen niet heeft voldaan aan de verplichting doeltreffende aanpassingen te verrichten. Ook heeft het College geoordeeld dat de school niet snel genoeg heeft gereageerd op het verzoek van de ouders bij de aanvang van het schooljaar 2012-2013 om doeltreffende aanpassingen te verrichten voor hun zoon.”