Hoge Raad, 10-06-2022, ECLI:NL:HR:2022:861, 22/01093

Deze zaak gaat over de online koop, door een consument, van een douchepaneel met mengkraan. In de procedure is de vraag gerezen of de rechter bij een dergelijke, op afstand of buiten de verkoopruimte gesloten, overeenkomst ambtshalve moet onderzoeken of is voldaan aan de wettelijke informatieplichten van de handelaar tegenover de consument, en of de rechter ambtshalve een sanctie moet verbinden aan het niet voldaan zijn aan een of meer van die plichten, en zo ja, welke. De kantonrechter heeft hierover bij tussenvonnis van 24 november 2020 prejudiciële vragen aan de Hoge Raad gesteld. Deze zijn beantwoord bij prejudiciële beslissing van 12 november 2021¹ (hierna: de prejudiciële beslissing).

De rechtbanken hebben op 15 december 2021 naar aanleiding van de prejudiciële beslissing de ‘Richtlijn Sanctiemodel essentiële informatieplichten’ vastgesteld (hierna: de richtlijn).² Daarin zijn twee categorieën van sancties vermeld (hierna: het Sanctiemodel):

In de hiervoor in 2.1 vermelde procedure heeft de kantonrechter bij tussenvonnis van 1 maart 2022³ het voornemen uitgesproken om de in dat vonnis vermelde aanvullende prejudiciële vragen aan de Hoge Raad voor te leggen. Bij tussenvonnis van 29 maart 2022 heeft de kantonrechter die vragen aan de Hoge Raad voorgelegd. Zij luiden:

3. Beoordeling of de vragen zich lenen voor beantwoording bij wijze van prejudiciële beslissing

De Hoge Raad ziet af van beantwoording van de prejudiciële vragen. Daartoe is het volgende redengevend.

Het antwoord op vraag 1 ligt besloten in de prejudiciële beslissing. Hetzelfde geldt voor vraag 2 voor zover daarin wordt gevraagd of alleen sprake is van een voldoende ernstige schending van essentiële informatieplichten die ambtshalve moet worden gesanctioneerd met een prijsvermindering, als voldoende aannemelijk is dat een gemiddelde consument daardoor vermogensschade lijdt. Het ontkennende antwoord op deze vragen volgt uit rov. 3.1.15 van de prejudiciële beslissing. De Hoge Raad ziet in de overwegingen die de kantonrechter in het tussenvonnis van 1 maart 2022 aan deze vragen ten grondslag heeft gelegd, geen aanleiding voor aanvullende overwegingen of een andere beslissing.

De vraag (in vraag 2) wanneer sprake is van een voldoende ernstige schending van essentiële informatieplichten die ambtshalve moet worden gesanctioneerd met een prijsvermindering, leent zich voor het overige niet voor beantwoording in algemene zin. Het is aan de rechter die over de feiten oordeelt om die vraag per zaak of categorie van zaken te beantwoorden aan de hand van de omstandigheden die daarin aan de orde zijn.

Uit hetgeen hiervoor in 3.2-3.3 is overwogen volgt dat de veronderstelling waarmee vraag 3 wordt ingeleid, onjuist is. Voor zover ook los daarvan is beoogd te vernemen of het Sanctiemodel kan worden toegepast, is het antwoord daarop te vinden in rov. 3.1.19 van de prejudiciële beslissing: een richtlijn als neergelegd in het Sanctiemodel kan bijdragen aan de praktische hanteerbaarheid van de hier aan de orde zijnde regels, aan een gelijke behandeling van gelijke gevallen en aan de rechtszekerheid. De rechter kan daarvan echter afwijken indien hij de aangewezen sanctie in de gegeven omstandigheden niet doeltreffend, evenredig en afschrikkend acht. Ook de richtlijn zelf gaat daarvan uit (zie hiervoor in 2.2, slot). De rechter die over de feiten oordeelt is bij uitstek in staat die beoordeling te verrichten en daarvan in de motivering van zijn uitspraak te doen blijken.

Uit de prejudiciële beslissing volgt dat ook de veronderstelling waarop vraag 4 berust, onjuist is (zie hetgeen hiervoor ten aanzien van de vragen 2 en 3 is overwogen).

Tot slot leent vraag 5 zich niet voor beantwoording op de grond genoemd in de uitlating van de plaatsvervangend Procureur-Generaal onder 18.