Hoge Raad, 15-04-2003, AF5257, 01689/02

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

1. De bestreden uitspraak

Het Hof heeft in hoger beroep - met vernietiging van een vonnis van de Arrondissementsrechtbank te Rotterdam van 29 mei 2001, voorzover aan 's Hofs oordeel onderworpen, - de verdachte vrijgesproken van het hem bij inleidende dagvaarding onder 1. primair en 2. primair tenlastegelegde en hem voorts ter zake van 1. subsidiair "doodslag, voorafgegaan van een strafbaar feit en gepleegd met het oogmerk om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf straffeloosheid te verzekeren", 2. subsidiair "poging tot doodslag, voorafgegaan van een strafbaar feit en gepleegd met het oogmerk om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf straffeloosheid te verzekeren", 3. primair "verkrachting", 4. "opzettelijk iemand wederrechtelijk van de vrijheid beroven en beroofd houden, meermalen gepleegd" en 6. "poging tot door beloften van geld een minderjarige van onbesproken gedrag, wiens minderjarigheid hij kent, opzettelijk bewegen ontuchtige handelingen met hem te plegen" veroordeeld tot achttien jaren gevangenisstraf en daarbij bevolen dat de verdachte ter beschikking zal worden gesteld met bevel tot verpleging van overheidswege. Tevens heeft het Hof ten aanzien van feit 5. de straf bepaald op één jaar gevangenisstraf. Voorts heeft het Hof de vorderingen van de benadeelde partijen toegewezen en aan de verdachte een betalingsverplichting opgelegd een en ander als in het arrest vermeld. Tevens heeft het Hof de benadeelde partij [betrokkene 1] en [betrokkene 2] met betrekking tot de gevorderde immateriële schade niet-ontvankelijk verklaard.

2. Geding in cassatie

2.1. Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. G. Spong, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur en aanvullende schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schrifturen zijn aan dit arrest gehecht en maken daarvan deel uit.

2.2. Namens de benadeelde partijen [betrokkene 1] en [betrokkene 2] heeft mr. M.J.J.E. Stassen, advocaat te Tilburg, bij afzonderlijke schrifturen middelen van cassatie voorgesteld. De schrifturen zijn aan dit arrest gehecht en maken daarvan deel uit.

2.3. De Advocaat-Generaal Machielse heeft geconcludeerd dat de Hoge Raad de bestreden uitspraak zal vernietigen, doch uitsluitend voorzover daarbij de benadeelde partijen [betrokkene 1] en [betrokkene 2] niet-ontvankelijk zijn verklaard in hun vordering tot vergoeding van immateriële schade, de zaak zal terugwijzen naar het Gerechtshof te 's-Gravenhage opdat de zaak in zoverre opnieuw zal worden berecht en afgedaan, en het beroep voor het overige zal verwerpen.

2.4. De Hoge Raad heeft kennisgenomen van het schriftelijk commentaar van de raadsman van de verdachte op de conclusie van de Advocaat-Generaal.

3. Beoordeling van het eerste namens de verdachte voorgestelde middel

3.1. Het middel behelst de klacht dat het Hof het met betrekking tot het onder 6 bewezenverklaarde gevoerde verweer dat de ter zake van dit misdrijf van art. 248ter (oud) in verbinding met art. 45 Sr vereiste klacht niet tijdig is ingediend, ontoereikend gemotiveerd heeft verworpen.

3.3. Te dezen zijn toepasselijk art. 248ter, tweede lid, in verbinding met art. 245, tweede, derde en vierde lid, en art. 66 Sr, zoals deze bepalingen golden ten tijde van het onder 6 tenlastegelegde feit, te weten 30 mei 1999. Ingevolge deze wetsbepalingen heeft vervolging van het in art. 248ter, eerste lid, Sr voorziene en strafbaar gestelde misdrijf niet plaats dan op klacht en kan de klacht indien zij op de in art. 65, eerste lid, Sr vermelde grond geschiedt door de wettelijke vertegenwoordiger in burgerlijke zaken van degene tegen wie het feit is begaan, worden ingediend gedurende drie maanden na de dag waarop de tot klacht gerechtigde kennis heeft genomen van het gepleegde feit.

3.4. Blijkens zijn hiervoren onder 3.2 weergegeven overwegingen heeft het Hof vastgesteld dat de wettelijke vertegenwoordiger van de minderjarige [slachtoffer 1] op 19 mei 1999 bekend is geworden met het jegens laatstgenoemde gepleegde feit. Gelet op het bepaalde in art. 66, eerste lid, Sr had in het onderhavige geval de wettelijke vertegenwoordiger derhalve de klacht moeten indienen binnen drie maanden na 19 mei 1999. Het oordeel van het Hof dat de klacht, die blijkens zijn overwegingen eerst op 22 september 2000 is gedaan, tijdig is ingediend, is mitsdien onjuist.

3.5. Het middel is dus gegrond.

3.6. De Hoge Raad zal op de voet van het bepaalde in de eerste volzin van het tweede lid van art. 440 Sv zelf de zaak afdoen en - met vernietiging van de bestreden uitspraak in zoverre - de Officier van Justitie alsnog niet-ontvankelijk verklaren in de vervolging ter zake van het aan de verdachte onder 6 tenlastegelegde. Voor vernietiging van de overige beslissingen van het Hof bestaat onvoldoende grond, aangezien de aard en de ernst van al hetgeen ten laste van de verdachte is bewezenverklaard niet worden aangetast door bedoelde partiële niet-ontvankelijkverklaring.

4. Beoordeling van de overige namens de verdachte voorgestelde middelen

De middelen kunnen niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81 RO, geen nadere motivering nu de middelen niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

5. Beoordeling van de namens de benadeelde partijen voorgestelde middelen

5.1. De middelen keren zich tegen het oordeel van het Hof dat de vordering tot vergoeding van geleden immateriële schade ten bedrage van fl. 50.000,-- niet genoegzaam is onderbouwd en toegelicht. De middelen lenen zich voor gezamenlijke bespreking.

5.5. Het Hof heeft geoordeeld dat de vordering van de benadeelde partijen "zoals deze thans voorligt" niet genoegzaam is onderbouwd en toegelicht, gelet op de in genoemd arrest van de Hoge Raad neergelegde vereisten met betrekking tot de immateriële schade die op de voet van art. 6:106 lid 1, aanhef en onder b, BW voor vergoeding in aanmerking komt.

5.6. Nu de benadeelde partijen hun vordering hebben toegelicht op de terechtzitting in hoger beroep van 22 februari 2002, konden zij niet bekend zijn met de uit voormeld arrest van diezelfde datum voortvloeiende vereisten. Gelet daarop had het Hof dienen te onderzoeken of er op de voet van art. 346, eerste lid, in verbinding met art. 415 Sv noodzaak bestond tot heropening van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep teneinde de benadeelde partijen in de gelegenheid te stellen hun vordering in het licht van genoemd arrest nader te onderbouwen en/of toe te lichten. Door die gelegenheid niet te bieden heeft het Hof niet gehandeld in overeenstemming met de eisen van een goede procesorde.

5.7. De middelen, die daarover terecht klagen, kunnen evenwel niet tot cassatie leiden nu - gelet op de in het genoemde arrest van de Hoge Raad van 22 februari 2002 geformuleerde vereisten - reeds thans vaststaat dat na verwijzing of terugwijzing van de zaak de vordering van de benadeelde partijen op de voet van art. 361, derde lid, in verbinding met art. 415 Sv niet-ontvankelijk zal worden verklaard op de grond dat een vordering als de onderhavige niet van zo eenvoudige aard is dat zij zich leent voor behandeling in het strafgeding.

6. Slotsom

Het vorenoverwogene brengt mee dat, nu de Hoge Raad geen grond aanwezig oordeelt waarop de bestreden uitspraak ambtshalve zou behoren te worden vernietigd, als volgt moet worden beslist.

7. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de vice-president W.J.M. Davids als voorzitter, en de raadsheren F.H. Koster, J.P. Balkema, A.J.A. van Dorst en E.J. Numann, in bijzijn van de griffier S.P. Bakker, en uitgesproken op 15 april 2003.