Rechtbank Rotterdam, 03-04-2020, ECLI:NL:RBROT:2020:2811, 17/6292

Ter zitting is door [de senior toezichthoudend dierenarts] nader toegelicht waarom verweerder ervan uitgaat dat het letsel dat bij de letseltelling geteld wordt geen letsel is dat bij het transport of bij de slacht kan zijn ontstaan. De toezichthoudend dierenarts heeft toegelicht dat letsel dat bij transport zou kunnen ontstaan voornamelijk andersoortig letsel betreft dan vangletsel en dat als zich bij het transport een incident heeft voorgedaan een aanzienlijk groter deel van de kuikens (30-40 %) daardoor letsel oploopt dan de percentages die bij vangletseltellingen naar voren komen. Daarnaast gaat de toezichthouder na of zich bij het transport calamiteiten hebben voorgedaan die tot letsel zouden kunnen leiden door te bezien of de laad- of transportbon daarvan melding maakt en dit mondeling na te vragen bij de transporteur. In het algemeen kan dus, in het geval dat zich geen calamiteiten bij het transport hebben voorgedaan en een relatief kleiner deel van de kuikens letsel heeft, worden uitgesloten dat het door de toezichthouder vastgestelde letsel door het transport is ontstaan. Ook is op de zitting toegelicht dat het door de toezichthouder getelde letsel niet kan zijn ontstaan op het slachthuis. Toegelicht is dat het proces op de slachterij in het algemeen niet meer dan een uur duurt en dat de kuikens op de betreffende slachterij aan het begin van het slachtproces, voorafgaand aan het kantelen van de containers, onomkeerbaar worden bedwelmd. Ter zitting heeft verweerder een filmpje getoond waarop is te zien dat het uitladen geautomatiseerd plaatsvindt waarbij de kuikens in de containers worden bedwelmd en pas daarna gekanteld. De toezichthoudend dierenarts heeft verder op de zitting toegelicht dat bedwelmde kuikens een zeer lage hartslag hebben wat betekent dat eventuele in de slachterij ontstane bloedingen onderhuids nauwelijks uitbreiden en er dus alleen sprake zal zijn van kleine bloedingen als het letsel op het slachthuis is ontstaan. Bovendien heeft een bloeding van drie centimeter tijd nodig om zich tot dat formaat te ontwikkelen en daarvoor is volgens verweerder het proces op het slachthuis te kort. Daarnaast is ook het type letsel dat bij het slachtproces zou kunnen ontstaan anders dan het letsel dat over het algemeen bij het vangen kan ontstaan en is er een verschil in kleur. Letsel dat is ontstaan op de slachterij is vers en dus lichtrood van kleur. De toezichthoudende dierenartsen zijn er op getraind om eventueel vers letsel uit te sluiten. Schade die is ontstaan verderop in het slachtproces (dus na het kantelen) tijdens of na het aansnijden en leegbloeden, zal bovendien niet tot een grote bloeding leiden, omdat het bloed de weg van de minste weerstand kiest en zich dus niet onderhuids zal verspreiden maar via de snede het lichaam zal verlaten. Er is dan ook geen of nauwelijks hartslag meer om het bloed in het lichaam te verspreiden, aldus de toezichthoudend dierenarts op de zitting.

Voorts overweegt de rechtbank dat de vaststelling van de kleur van het letsel weliswaar een subjectief element kent maar dat de toezichthoudend dierenartsen van de NVWA erop zijn getraind om dit te herkennen. De rechtbank vindt het voldoende aannemelijk, mede gelet op de ter zitting gegeven toelichting, dat er een aanzienlijk verschil zit tussen de kleur van een verse bloeding en die van een oudere bloeding waarvan het bloed al (deels) gestold is of onderhuids verkleurd en dat dit verschil door een deskundig dierenarts goed kan worden vastgesteld. De toezichthoudend dierenarts heeft ter zitting toegelicht dat een verse wond goed herkenbaar is en dat een bloeding na twee uur echt donkerrood van kleur is en eventueel gestold. Daarbij is ook toegelicht dat het proces op de slachterij over het algemeen niet meer dan een uur in beslag neemt. Op het ter zitting bekeken filmpje is door verweerder de situatie getoond zoals de toezichthouder bij een letseltelling de karkassen voorbij ziet komen aan de slachtlijn met een bandsnelheid van 7500 kuikens per uur. Dat was ook de bandsnelheid bij de controle op 1 november 2016. De rechtbank heeft geen aanleiding om hieraan te twijfelen en leidt uit het getoonde filmpje af dat bij die snelheid het letsel aan de karkassen voldoende kan worden beoordeeld door een deskundig dierenarts. Daar komt bij dat vangletsel niet enkel op basis van de kleur van een bloeding wordt vastgesteld. De toezichthouder kijkt ook naar de grootte en het type letsel. Bovendien laat de kleur zich ook niet altijd goed vastleggen op foto’s, zoals ter zitting ook is vastgesteld; de afdrukkwaliteit van de foto’s kan bepalend zijn voor hoe donker het rood oogt. Ten aanzien van de foto’s die bij de rapporten van bevindingen worden gevoegd is bovendien ter zitting gebleken dat dit geen foto’s zijn van de kuikens die zijn geteld bij de letseltelling. De foto’s die bij de rapporten zitten worden door de toezichthouder genomen tussen de eerste en tweede vangletseltelling en dienen ter illustratie van hoe het er in het betreffende koppel in het algemeen uitzag. De foto’s die bij de rapporten zijn gevoegd onderbouwen dus niet de overtreding, maar naar het oordeel van de rechtbank is dat ook niet nodig indien de rapporten zelf (en de daarbij gevoegde stukken) voldoende duidelijkheid geven over hetgeen is geconstateerd, namelijk donkerrode bloedingen van drie centimeter of meer.

Het voorgaande vindt ook deels een onderbouwing in het hiervoor genoemde rapport van WUR waarin staat dat de methode van verweerder, namelijk het scoren van grote bloedingen in de slachtlijn, een valide methode lijkt voor het vaststellen van vangletsel. Ook volgt uit dit rapport dat niet aannemelijk is dat het transport de oorzaak is voor het ontstaan van letsel. Voor zover uit dit rapport ook blijkt dat bepaald letsel eerst na het vangen is toegenomen, is gelet op het voorgaande niet aannemelijk dat verweerder dat soort letsel, waaronder vleugeldislocaties en verse (kleine) bloedingen, meetelt bij de vangletseltellingen.

Gelet op de toelichting en onderbouwing van het beleid die in deze zaak is gegeven van de zijde van verweerder ziet de rechtbank geen aanleiding om de uitspraak van de meervoudige kamer van deze rechtbank van 22 januari 2020 (ECLI:NL:RBROT:2020:392) te volgen. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder met het rapport van bevindingen en daarbij behorende stukken, het bestreden besluit, het verweerschrift en de gegeven toelichting ter zitting voldoende gemotiveerd dat bij kuikens van eiser vangletsel is vastgesteld.

Hetgeen door [dierenarts T] in deze zaak schriftelijk en mondeling naar voren is gebracht biedt geen aanknopingspunten om te twijfelen aan de methode die verweerder hanteert om vangletsel vast te stellen. Deels ondersteunen de commentaren van [dierenarts T] namelijk het beleid van verweerder en de stellingen van [dierenarts T] over letsel dat bij het transport of slachtproces optreedt zien niet op letsel dat verweerder als vangletsel meetelt, zoals [dierenarts T] zelf ook erkent. Ook de door eiser ingebrachte verklaring en checklists van dierenarts [dierenarts Z] kan aan het voorgaande niet afdoen, nu die stukken niet zien op dit concrete geval, namelijk het vangen op 1 november 2016. Datzelfde geldt voor het overgelegde rapport van de NVWA over een controle op 25 oktober 2017. Voorts treft de verwijzing van eiser naar het bewijs van afkeuring en het paspoort van het betreffende koppel geen doel nu die documenten gaan over een controle van het koppel op andere punten dan specifiek vangletsel, namelijk op ziekelijke afwijkingen en op de kwaliteit van het vlees.

Wat eiseres naar voren heeft gebracht en overgelegd ten aanzien van de betrokken toezichthouder levert naar het oordeel van de rechtbank in elk geval geen objectieve aanwijzing dat sprake is geweest van vooringenomenheid bij deze toezichthouder. Overigens is de rechtbank ambtshalve bekend dat bij deze slachterij minimaal vier verschillende toezichthouders overtredingen inzake vangletsel hebben vastgesteld.

Eiser stelt terecht dat hij laat op de hoogte is gesteld van de constateringen van de toezichthouder. Op 1 november 2016 zijn die constateringen gedaan en eerst bij het voornemen van 21 februari 2017 waarbij het rapport van bevindingen van 4 november 2016 is meegestuurd, is dit eiser bekend geworden, waarna verweerder eerst op 14 april 2017 het boetebesluit heeft genomen. Op grond van artikel 5:51 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) dient het bestuursorgaan binnen dertien weken na dagtekening van het proces-verbaal omtrent het opleggen van de bestuurlijke boete te beslissen. Die termijn is in dit geval met tien weken overschreden. Dit is weliswaar te laat, maar de termijn van artikel 5:51, eerste lid van de Awb moet als een termijn van orde worden aangemerkt (TK 2003-2004, 29702, nr. 3, p. 150), dus overschrijding daarvan leidt als zodanig niet tot verval van de bevoegdheid om een boete op te leggen. Gelet op de mate van overschrijding en nu niet is gebleken dat eiser daardoor in zijn belangen is geschaad, ziet de rechtbank geen aanleiding om de boete om die reden te matigen.

Verweerder heeft eiser ook niet eerst hoeven te waarschuwen alvorens een boete op te leggen. Nu verweerder de overtreding terecht heeft vastgesteld, was verweerder bevoegd een boete op te leggen. Op grond van het geldende Interventiebeleid Diertransport (IB01-SPEC 17) wordt een boete opgelegd als sprake is van ernstig lijden en kan in andere gevallen worden volstaan met een schriftelijke waarschuwing. In het verweerschrift heeft verweerder toegelicht dat tot juni 2017, dus de periode hier aan de orde, de ernst van het lijden werd beoordeeld door de toezichthouder. In het rapport van bevindingen is door de toezichthouder geconcludeerd dat sprake was van ernstig lijden en dus heeft verweerder terecht aan eiser een boete opgelegd.

4. De rechtbank concludeert dat in voldoende mate vaststaat dat eiser de overtreding heeft begaan en dat verweerder terecht daarvoor aan eiser een boete heeft opgelegd. De rechtbank is niet gebleken van bijzondere feiten of omstandigheden op grond waarvan verweerder de boete had moeten matigen dan wel had moeten afzien van de oplegging van een boete.

5. Het beroep is dus ongegrond.

6. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.