Rechtbank Noord-Nederland, 08-11-2021, ECLI:NL:RBNNE:2021:4824, LEE 21/1457

1.1.

Eiseres heeft de Bulgaarse nationaliteit. Bulgarije is een EU-lidstaat. Op 1 augustus 2019 stond eiseres als voltijdstudent ingeschreven bij de Rijksuniversiteit Groningen voor de Wo-bachelor “Internationale Betrekkingen en Internationale Organisatie”.

1.2.

Op 18 augustus 2020 heeft eiseres een aanvullende beurs aangevraagd.

1.3.

Bij e-mailbericht gedateerd 21 september 2020 heeft eiseres het volgende aan verweerders organisatie geschreven.

1.4.

Eiseres heeft door tussenkomst van haar gemachtigde bezwaar gemaakt tegen de primaire besluiten.

2. Bij het bestreden besluit heeft verweerder de bezwaren ongegrond verklaard. Daaraan is het volgende ten grondslag gelegd, waarbij voor “uw cliënte” moet worden gelezen “eiseres”).

3. Artikel 20, eerste lid van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) bepaalt dat er een burgerschap van de Unie wordt ingesteld. Burger van de Unie is een ieder die de nationaliteit van een lidstaat bezit. Het burgerschap van de Unie komt naast het nationale burgerschap doch komt niet in de plaats daarvan.

3.1.

Artikel 7, eerste lid van Verordening (EU) Nr. 492/2011 bepaalt dat een werknemer die onderdaan is van een lidstaat op het grondgebied van andere lidstaten niet op grond van zijn nationaliteit anders mag worden behandeld dan de nationale werknemers, wat betreft alle voorwaarden voor tewerkstelling en arbeid, met name op het gebied van beloning, ontslag, en, indien hij werkloos is geworden, wederinschakeling in het beroep of wedertewerkstelling.

3.2.

Artikel 24, eerste lid, van de Richtlijn 2004/38/EG bepaalt dat, onverminderd specifieke, in het Verdrag en het afgeleide recht uitdrukkelijk opgenomen bepalingen, iedere burger van de Unie die op basis van deze richtlijn op het grondgebied van een gastland verblijft, binnen het toepassingsgebied van het Verdrag dezelfde behandeling als de onderdanen van dat gastland geniet. […]

3.3.

Artikel 1 van de Wet studiefinanciering 2000 (Wsf 2000) bepaalt dat in deze wet en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder: “studiefinancieringstijdvak” [het] kalenderjaar of een gedeelte daarvan waarop de toekenning van studiefinanciering betrekking heeft, met dien verstande dat deze periode ten minste 1 kalendermaand is.

3.4.

Op 13 december 2012 heeft verweerder een beleidsregel vastgesteld inzake het controlebeleid migrerend werknemerschap, ter uitvoering van artikel 2.2. van de Wsf 2000 (nr. HO&S/463528, Stcrt. 2013, 6218, https://zoek.officielebekendmakingen.nl/).

4. Eiseres stelt dat in het onderhavige geval niet deugdelijk is onderzocht of sprake was van reële en daadwerkelijke arbeid aan de hand van de volgende drie elementen:

4.1.

Verweerder stelt zich op het standpunt dat iemand, conform verweerders beleidsregel, in ieder geval wordt aangemerkt als migrerend werknemer als hij of zij gemiddeld ten minste 56 uren per maand betaald werkt. Wordt dit aantal uren niet gehaald, dan worden de individuele omstandigheden bij de beoordeling betrokken.

4.2.

De rechtbank oordeelt als volgt.

5.1.

Verweerder had eiseres voor het studiefinancieringstijdvak behoren aan te merken als “werknemer” in de zin van artikel 45 van het VWEU. Daaruit volgt dat de feitelijke grondslag voor het handhaven van primair besluit 1 ontbreekt. De rechtbank zal het primaire besluit van 8 september 2020 herroepen wegens deze, aan verweerder te wijten, onrechtmatigheid. Doende wat verweerder zou behoren te doen, zal de rechtbank bepalen dat eiseres recht heeft op een aanvullende beurs in het studiefinancieringstijdvak augustus 2020. Deze uitspraak treedt in de plaats van het te vernietigen besluit op bezwaar, voor zover daarbij het besluit van 8 september 2020 is gehandhaafd.

5.2.

Dat betekent dat verweerder ter uitvoering van deze uitspraak eiseres een aanvullende beurs voor het studiefinancieringstijdvak augustus 2020 moet toekennen.

b. Het studiefinancieringstijdvak januari tot en met december 2021

6. De rechtbank overweegt dat verweerder het recht op studiefinanciering voor het studiefinancieringstijdvak januari tot en met december 2021 aanvankelijk heeft afgewezen bij primair besluit van 15 oktober 2020, dat vervolgens is gehandhaafd bij het bestreden besluit.

6.1.

De rechtbank is van oordeel dat een dergelijke afwijzing in strijd is met het systeem van de wet. De rechtmatigheid van de aanspraak op studiefinanciering is, voor een EU-burger zoals eiseres, immers afhankelijk van het antwoord op de vraag of zij in het te beoordelen studiefinancieringstijdvak reëele en daadwerkelijk arbeid heeft verricht. Dat kan niet worden beoordeeld vóór ommekomst van het te beoordelen tijdvak. Door dat toch te doen heeft verweerder een verboden beperkte uitleg gegeven van het begrip “werknemer”, zoals bedoeld in alinea 2 van rechtsoverweging 4.2.5.

6.2.

Uit het voorgaande volgt dat het bestreden besluit, voor zover daarbij het primaire besluit van 15 oktober 2020 is gehandhaafd, is genomen in strijd met de bepalingen van het Unierecht vermeld onder rechtsoverweging 3. tot en met 3.2 en artikel 3:2 en 7:12, tweede lid, van de Awb.

6.3.

De rechtbank zal het beroep ook gegrond verklaren en het bestreden besluit vernietigen voor zover daarbij het primaire besluit van 15 oktober 2020 is gehandhaafd. Aan dit primaire besluit kleeft hetzelfde gebrek. De rechtbank zal het primaire besluit van 15 oktober 2020 herroepen wegens deze, aan verweerder te wijten, onrechtmatigheid. De rechtbank kan evenwel niet zelf volledig in de zaak voorzien zoals bedoeld in artikel 8:72, derde lid van de Awb. De reden daarvoor is dat het te beoordelen studiefinancieringstijdvak, januari tot en met december 2021, nog niet is verstreken ten tijde van deze uitspraak.

6.4.

Daarom zal de rechtbank verweerder opdragen een nieuw primair besluit te nemen over een eventueel recht op een aanvullende beurs in het studiefinancieringstijdvak januari tot en met december 2021, met inachtneming van deze uitspraak. Verweerder dient na ommekomst van het te beoordelen studiefinancieringstijdvak alsnog te beoordelen of eiseres in dat tijdvak reëele en daadwerkelijk arbeid heeft verricht (artikel 8:72, vierde lid van de Awb).

7. Gelet hierop behoeven de overige beroepsgronden geen bespreking.

8. Omdat de rechtbank het beroep gegrond zal verklaren, zal zij bepalen dat verweerder aan eiseres het door haar betaalde griffierecht vergoedt.

9. De rechtbank zal verweerder veroordelen in de door eiseres gemaakte proceskosten.

9.1.

Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht (Bpb) voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 748,– (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, met een waarde per punt van € 748,– en een wegingsfactor 1).

9.2.

Artikel 3, eerste lid, van het Bpb bepaalt dat samenhangende zaken voor de toepassing van artikel 2, eerste lid, onder a, van het Bpb worden beschouwd als één zaak.

- verklaart het beroep gegrond;

- vernietigt het bestreden besluit;

- herroept de primaire besluiten van 8 september 2020 en 15 oktober 2020 wegens een aan verweerder te wijten onrechtmatigheid;

- bepaalt dat eiseres recht heeft op een aanvullende beurs in het studiefinancieringstijdvak augustus 2020;

- bepaalt dat deze uitspraak in de plaats treedt van het bestreden besluit, voor zover daarbij het primaire besluit van 8 september 2020 is gehandhaafd;

- draagt verweerder op een nieuw primair besluit te nemen over een eventueel recht op een aanvullende beurs in het studiefinancieringstijdvak januari tot en met december 2021, met inachtneming van deze uitspraak;

- draagt verweerder op het betaalde griffierecht van € 49,– (zegge: negenenveertig euro) aan eiseres te vergoeden;

- veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiser tot een bedrag van € 1.282,– (zegge: twaalfhonderd tweeëntachtig euro).