Rechtbank Midden-Nederland, 09-04-2020, ECLI:NL:RBMNE:2020:1792, UTR 19/1216 en UTR 19/1228

Als bouw of aanleg op de plek van de beschermde houtopstand de reden tot de ontheffingsaanvraag is moet volgens de toelichting op artikel 4 van de Bomenverordening eerst duidelijk zijn in welke mate een maatschappelijk belang daarmee is gediend. Volgens Module D van het gemeentelijke Bomenplan 2012-2021 kan ontheffing voor het vellen van een beschermde boom worden afgegeven als sprake is van een belang dat zwaarder weegt dan het boombelang. Deze weging wordt vervolgens ingevuld aan de hand van de prioritering hoog-middel-laag, waarbij een aantal (niet uitputtende) voorbeelden is opgenomen. Een projectmatige uitbreiding of inbreiding van woongebieden heeft de prioritering hoog. Van zo’n bedoelde uitbreiding is hier ook sprake; de nieuwbouw van deze 11 eengezinswoningen vormt de laatste fase van het project [naam project] aan de rand van Leusden. Daarmee heeft verweerder naar het oordeel van de rechtbank inderdaad mogen uitgaan van de prioritering hoog en is door verweerder voldoende gemotiveerd dat met de realisatie van de bouw een maatschappelijk belang wordt gediend.

Volgens de toelichting op artikel 4 van de Bomenverordening moeten vervolgens, voorafgaand aan een eventuele ontheffing, de alternatieven voor (her)inrichting of aanpassing van de plannen voldoende onderzocht zijn en als onmogelijk of zeer onwenselijk zijn aangemerkt. Zoals de rechtbank in haar tussenuitspraak heeft overwogen, voorziet het bestemmingsplan Herziening [naam project] 2013 (het bestemmingsplan) in de bouw van een woonwijk met grondgebonden woningen. Met verweerder is de rechtbank van oordeel dat de reikwijdte van de Bomenverordening wordt ingeperkt door deze (bouw)mogelijkheid die het bestemmingsplan biedt. Bij de vaststelling van het bestemmingsplan heeft immers al een afweging van belangen plaatsgevonden. Daarmee is de wenselijkheid van de (her)inrichting van deze locatie al voldoende onderzocht. Dit betekent dat niet meer alle opties open liggen en dat de ruimte voor het onderzoeken van alternatieven minder groot is. Dat verweerder alleen heeft onderzocht welke alternatieven binnen het bestemmingsplan en daaronder begrepen (de uitvoering van) het bouwplan mogelijk zijn om de beschermde houtopstand te behouden, kan de rechtbank dan ook volgen. Volgens de rechtbank kan, gelet op de toelichting op artikel 4 van de Bomenverordening, verweerder met een zodanig onderzoek de alternatieven uitputtend hebben onderzocht. Of dit het geval is en of verweerder dit voldoende heeft gemotiveerd, zal de rechtbank hierna beoordelen. De gronden van eisers over het bestemmingsplan en het alleen kijken naar de uitvoering van de werkzaamheden slagen niet.

De rechtbank komt tot de tussenconclusie dat verweerder terecht heeft geconcludeerd dat met de nieuwbouw van de 11 eengezinswoningen ter plaatse van de beschermde houtopstand een maatschappelijk belang met de realisatie is gediend. Verweerder heeft de alternatieven die binnen (de uitvoering van) het bouwplan mogelijk zijn om de beschermde houtopstand te behouden, alsnog uitputtend onderzocht en heeft dit voldoende gemotiveerd. Vervolgens is het de vraag of verweerder in redelijkheid de omgevingsvergunning voor het kappen van de bomen heeft verleend. Hiervoor moet op grond van artikel 4 van de Bomenverordening het maatschappelijk belang opwegen tegen duurzaam behoud van de beschermde houtopstand. De rechtbank zal dit hieronder beoordelen.

12. De rechtbank beantwoordt de vraag of verweerder in redelijkheid het maatschappelijk belang bij het kappen van de bomen om woningbouw mogelijk te maken zwaarder heeft kunnen laten wegen dan het belang van eisers bij behoud van de beschermde bomen bevestigend. Zoals hiervoor is overwogen, dient de realisatie van de woningen een maatschappelijk belang. Verweerder heeft voldoende onderbouwd dat er behoefte bestaat aan elf eengezinswoningen binnen de gemeente. De projectmanager heeft op zitting toegelicht dat het bouwplan van bescheiden omvang de laatste fase (fase 3B) van het project [naam project] aan de rand van Leusden vormt en hiermee vervolmaking van het deelgebied fase 3 vormt. De woningen zijn gelijk aan die van fase 3A. Het gaat om redelijk standaard eengezinswoningen, waarvan de verwachting is dat zij snel verkopen. Er bestaat dan ook geen aanleiding voor het oordeel dat verweerder er niet in redelijkheid van uit heeft kunnen gaan dat voldoende behoefte bestaat aan de met het plan mogelijk gemaakte eengezinswoningen. Verder geldt dat de te kappen bomen niet op het dijklichaam staan maar in de randzone. Omdat slechts een gering aantal bomen wordt gekapt, blijft een doorgaande bomenrij op de [naam perceel] gewaarborgd. Voor de te kappen bomen worden na realisatie van de bouw nieuwe bomen op de [naam perceel] aangeplant. Bij de soort- en locatiekeuze wordt gekeken naar de aanwezige ruimte, zodat de bomen op groeiplaatsen komen te staan waar ze op termijn uit kunnen groeien tot duurzame volwassen bomen. Tijdens de zitting heeft de gemachtigde van verweerder daaraan toegevoegd dat de nieuwe bomen zo dicht mogelijk bij de oude plekken worden geplant. Daarmee blijft de verbindingsstructuur door het gebied behouden. Onder deze omstandigheden heeft verweerder in redelijkheid het maatschappelijk belang van het voorzien in woningen zwaarder mogen laten wegen Ook deze beroepsgronden slagen niet.

13. De rechtbank is op grond van het voorgaande van oordeel dat het verlenen van de omgevingsvergunning voor het kappen van de bomen met boomnummers 1, 6, 13, 17 en 39 niet in strijd is met artikel 4 van de Bomenverordening. Verweerder heeft de omgevingsvergunning voor het kappen van deze bomen met boomnummers 1, 6, 13, 17 en 39 in redelijkheid kunnen verlenen.

14. De rechtbank vernietigt het bestreden besluit van 6 februari 2019, voor zover dat ziet op de verlening van een omgevingsvergunning voor het kappen van zes bomen. De rechtbank is verder van oordeel dat verweerder de in de tussenuitspraak geconstateerde gebreken met het nieuwe besluit van 29 oktober 2019 heeft hersteld en dat de door eiser 1 daartegen aangevoerde beroepsgronden niet slagen. De beroepen van eisers, voor zover gericht tegen het nieuwe besluit van 29 oktober 2019, dat ziet op de verlening van de omgevingsvergunning voor het kappen van de bomen, zijn ongegrond. Concreet betekent dit dat de verleende omgevingsvergunning voor de bouw van 11 eengezinswoningen en de verleende omgevingsvergunning voor het kappen van de bomen met boomnummers 1, 6, 13, 17 en 39 gehandhaafd blijven.

Gelet op de in de tussenuitspraak geconstateerde gebreken in het bestreden besluit hebben eisers hiertegen dus terecht beroep ingesteld. Daarom ziet de rechtbank aanleiding verweerder te veroordelen in de proceskosten die eisers in verband met hun beroepen redelijkerwijs hebben gemaakt. Op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht (Bpb) stelt de rechtbank de kosten voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand aan eiser 1 vast op € 1.312,50,- (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen op de zitting en 0,5 punt voor de schriftelijke zienswijze na de tussenuitspraak, met een waarde per punt van € 525,-, en wegingsfactor 1). Voor eiser 2 geldt dat er geen volgens het Bpb voor vergoeding in aanmerking komende proceskosten zijn.

De rechtbank bepaalt ook dat verweerder aan eisers het door hun betaalde griffierecht van € 174,- vergoedt.