Parket bij de Hoge Raad, 17-12-2019, ECLI:NL:PHR:2019:1288, 19/00804

Het middel klaagt dat de bewezenverklaarde strafverzwarende omstandigheid “in vereniging met een ander” niet uit de bewijsvoering kan worden afgeleid en/of dat het hof ten onrechte deze strafverzwarende omstandigheid in de kwalificatie heeft opgenomen, althans deze kwalificatie ontoereikend heeft gemotiveerd en/of dat het hof ten onrechte deze strafverzwarende omstandigheid in de strafmotivering heeft opgenomen, waardoor de strafoplegging ontoereikend, althans onbegrijpelijk is gemotiveerd.

Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat:

“hij op 15 maart 2017 te Eindhoven tezamen en in vereniging met een ander met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening heeft weggenomen een motor (merk Suzuki, kenteken [kenteken] ), toebehorende aan [betrokkene 1] .”

Deze bewezenverklaring berust op de volgende bewijsmiddelen:

Op dinsdag 14 maart 2017, omstreeks 18.00 uur, heb ik mijn motor met kenteken [kenteken] , neergezet voor de woning van mijn vriendin aan de [a-straat 1] te Eindhoven. Ik heb rond 00.30 uur de motor nog zien staan. Omstreeks 03.00 uur ben ik een paar keer gebeld op mijn mobiele telefoon, maar deze heb ik niet opgenomen. Op woensdag 15 maart 2017, omstreeks 08.00 uur, kwam mijn vriendin tegen mij vertellen dat mijn motor niet meer voor de woning stond. Ik ben toen meteen de politie gaan bellen en mij werd verteld dat mijn motor was teruggevonden. Het bleek dat het de politie was geweest die mij die nacht een paar keer had gebeld. Er zijn inmiddels ook dader(s) aangehouden.

3. Het proces-verbaal van verhoor verdachte d.d. 16 maart 2017 (pg. 36-38), voor zover inhoudende als weergave van het verhoor van medeverdachte [betrokkene 2] :

22.11 uur [verdachte] : Wa doede maat Ben net klaar Alles gefixt nu vers vers

22.17 uur [betrokkene 2] : Ik ben net thuis van sporten maat ff douchen en dan ben ik paraat.

23.14 uur [betrokkene 2] : Zal ik na jou komen

23.28 uur [verdachte] : Ben er

02.38 uur [verdachte] : Leefde nog broer

03.29 uur [verdachte] : Ewa Maat???

09.28 uur [verdachte] : Cheff Wa bendeee”

Bij de beoordeling van het middel stel ik het volgende voorop. Voor de kwalificatie medeplegen is vereist dat sprake is van nauwe en bewuste samenwerking met een ander of anderen en de kwalificatie medeplegen is slechts dan gerechtvaardigd als de bewezenverklaarde − intellectuele en/of materiële − bijdrage aan het delict van de verdachte van voldoende gewicht is. Dit geldt in vergelijkbare zin indien het medeplegen - bijvoorbeeld in de vorm van "in vereniging" - een bestanddeel vormt van de delictsomschrijving. Ook in een geval waarin de tenlastelegging het delictsbestanddeel 'gepleegd door twee of meer verenigde personen' bevat, zal de rechter moeten beoordelen of de door de verdachte geleverde bijdrage aan het delict van voldoende gewicht is.¹ Voor de bewezenverklaring van medeplegen is niet vereist is dat het gewicht van de bijdrage van de verdachte gelijkwaardig is aan dat van zijn mededader(s).² Voorts hoeft niet vast te staan wie de andere betrokkene(n) is of zijn geweest. Evenmin behoeft te blijken in hoeverre die ander vervolgbaar en strafbaar als medepleger is.³ Het hangt af van de aan de feitenrechter voorbehouden waardering van het bewijsmateriaal in de zaak van de verdachte of en zo ja welk tenlastelegd feit bewezen kan worden verklaard.⁴

Blijkens de gebezigde bewijsmiddelen heeft het hof het volgende vastgesteld. Op 15 maart 2017 is tussen 00:30u en 2:30u een motor van het merk Suzuki met het kenteken [kenteken] gestolen. Op 14 maart 2017 hebben de verdachte en zijn medeverdachte [betrokkene 2] elkaar rond 23:30u ontmoet. Daaraan voorafgaand had de verdachte via WhatsApp aan zijn medeverdachte laten weten: “Ben net klaar. Alles gefixt nu vers vers”, waarna de medeverdachte heeft geantwoord met: “Ik ben net thuis van sporten maat ff douchen en dan ben ik paraat”. Ze gingen rondrijden op de scooter van de verdachte. [betrokkene 2] begreep op dat moment dat de verdachte een motor ging stelen. Terwijl [betrokkene 2] vervolgens op de scooter wachtte, kwam de verdachte aanlopen met een motor (merk Suzuki, kenteken [kenteken] ). [betrokkene 2] ging op de motor zitten, waarna de verdachte, terwijl hij zelf op zijn scooter reed, met zijn voet tegen de achterkant van de naast hem rijdende motor duwde, welke geen draaiende motor had. Toen de politie hen rond 2:30u een stopteken gaf, sprong [betrokkene 2] van de motor, liet de motor vallen en sprong achterop de scooter, waarna de scooter keerde, over een wegafscheiding reed naar een parkeerplaats van de Action, waar [betrokkene 2] van de scooter sprong en wegrende, waarna de verdachte wegreed. [betrokkene 2] werd vervolgens aangehouden door de politie. Om 2:34u heeft de verdachte geprobeerd [betrokkene 2] te bellen, waarna de verdachte [betrokkene 2] appte of hij nog leefde en vervolgens om 3.29u en 9.28u nogmaals appte waar hij was.

In de toelichting op het middel wordt bepleit dat en waarom de bewijsvoering tot de gevolgtrekking dwingt dat de medeverdachte [betrokkene 2] niet als (mede)pleger de motor door misdrijf heeft weggenomen, maar als medeplichtige. Nu uit de bewijsvoering evenmin van een willekeurige ander blijkt die betrokken was bij de diefstal, heeft het hof het bewezenverklaarde “tezamen en in vereniging” ten onrechte bewezenverklaard, dan wel ontoereikend gemotiveerd, aldus de steller van het middel.

Het middel lijkt te zijn gebaseerd op de veronderstelling dat het hof zich bij zijn oordeel of het aan een verdachte tenlastegelegde medeplegen bewezen kan worden, tevens heeft gebogen over de vraag of de mededader als medepleger kan worden beschouwd en daarbij tot het oordeel is gekomen dat de mededader als medeplichtige moet worden aangemerkt. Die veronderstelling lijkt mij niet terecht. Het hof heeft immers niet in een bewijsoverweging vastgesteld dat de mededader door het hof als medeplichtige wordt aangemerkt. De bewijsvoering dwingt voor het overige niet tot de gevolgtrekking dat het hof van oordeel is dat de mededader als medeplichtige betrokken is geweest bij de diefstal van de motor. Daaraan doet niet af dat dezelfde bewijsmiddelen in een strafzaak tegen de medeverdachte een veroordeling wegens medeplichtigheid aan de diefstal van de motor mogelijk zouden maken. Het hof heeft over de juridische duiding van de rol van de medeverdachte ook niet hoeven te oordelen. Zoals ik hiervoor heb vooropgesteld, behoeft voor strafbaar medeplegen immers niet te worden beoordeeld of die ander vervolgbaar en strafbaar is als medepleger.

Uit de bovenstaande, uit de bewijsmiddelen blijkende, omstandigheden heeft het hof zonder meer kunnen afleiden dat de verdachte met het oog op de diefstal van de motor voldoende bewust heeft samengewerkt met [betrokkene 2] en dat de bijdrage van de verdachte aan het delict van voldoende gewicht was. Mede nu hieromtrent ter terechtzitting van het hof geen verweer is gevoerd, heeft het hof zijn oordeel dat de verdachte de tenlastegelegde diefstal “in vereniging met een ander” heeft gepleegd daarmee toereikend gemotiveerd.

Het middel faalt.