Parket bij de Hoge Raad, 04-01-2011, BO3395, 09/00501

Conclusie inzake:

[Verdachte]

1. Na terugwijzing door de Hoge Raad der Nederlanden bij arrest van 16 oktober 2007 heeft het Gerechtshof te Amsterdam verdachte bij arrest van 23 januari 2009 wegens "medeplegen van schuldheling" veroordeeld.

2. Tegen deze uitspraak is namens verdachte cassatieberoep ingesteld.

3. Namens verdachte heeft mr. B.P. de Boer, advocaat te Amsterdam, twee middelen van cassatie voorgesteld.

4. Het eerste middel betoogt dat 's Hofs onderzoek ter terechtzitting nietig is, nu het Hof heeft verzuimd ter zitting in hoger beroep danwel in het bestreden arrest te beslissen op het door de verdediging gedane verzoek tot het doen horen van twee getuigen.

5. Blijkens het proces-verbaal van de zitting van 9 januari 2009 in hoger beroep en de daaraan gehechte pleitaantekeningen heeft de raadsman van verdachte primair vrijspraak van het (onder 1) tenlastegelegde bepleit. Subsidiair heeft de raadsman van verdachte zich op het standpunt gesteld dat er nader onderzoek moest plaatsvinden. In dat verband is door de verdediging verzocht om [betrokkene 1 en 2] als getuige te horen.(1)

9. Nu een beslissing in de zin van art. 330 Sv niet in de aanvulling op het verkort vonnis of arrest mag worden opgenomen, spreekt het voor zich dat een dergelijke beslissing evenmin mag worden opgenomen in een voetnoot van het - na datum arrest opgemaakte - proces-verbaal van de zitting in hoger beroep, zonder dat die beslissing daadwerkelijk ter zitting in hoger beroep is genomen.

10. Het eerste middel slaagt.

11. Het tweede middel betoogt dat het Hof bij de bewezenverklaring van het medeplegen van schuldheling is uitgegaan van een onjuiste rechtsopvatting omtrent het - aan art. 417bis Sv ontleende - begrip "redelijkerwijs had moeten vermoeden", althans dat onbegrijpelijk is 's Hofs oordeel dat verdachte ten tijde van het voorhanden krijgen van de auto "redelijkerwijs had moeten vermoeden" dat het een door misdrijf verkregen goed betrof.

13. Uit de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen blijkt (i) dat verdachte aan zijn medeverdachte, de eerder genoemde [betrokkene 1], had gevraagd of hij hem naar Zandvoort wilde brengen; (ii) dat hij bij die [betrokkene 1] in de auto, een rode Alfa Romeo, is gestapt; (iii) dat verdachte had gezien dat de betreffende auto Duitse kentekenplaten had (hij zag dat de kentekenplaten wit waren); (iv) dat verdachte [betrokkene 1] niet goed kende maar dat hij wel weet dat [betrokkene 1] in het verleden een aantal keer met de politie in aanraking is geweest; (v) dat verdachte aan [betrokkene 1] heeft gevraagd of de auto "eerlijk" was, welke vraag bevestigend werd beantwoord en (vi) dat verdachte en [betrokkene 1] vervolgens in Zandvoort door de politie zijn aangehouden.

15. Artikel 417bis lid 1 sub a Sr, dat schuldheling strafbaar stelt, vereist dat ten tijde van het voorhanden krijgen van het goed sprake is van schuld ten aanzien van de omstandigheid dat het goed door misdrijf is verkregen: de (mede)pleger heeft dit - aldus de wettekst - "redelijkerwijs moeten vermoeden". Uit de jurisprudentie van de Hoge Raad blijkt dat het hier gaat om "grove of aanmerkelijke onvoorzichtigheid" en daarvan is sprake indien de (mede)pleger bij enig nadenken over de hem bekende gegevens over het goed, had kunnen vermoeden dat het goed gestolen was en hij zonder nader onderzoek niet had mogen handelen.(3)

16. 's Hofs oordeel geeft mijns inziens geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting omtrent het begrip "redelijkerwijs moeten vermoeden" zoals dat in de zin van art. 417bis Sr is bewezenverklaard. Wel acht ik 's Hofs oordeel dat verdachte redelijkerwijs had moeten vermoeden dat de auto van misdrijf afkomstig was, niet zonder meer begrijpelijk. Ik begrijp, gelet op het gebruik van de zinsnede "zoals hij stelt", 's Hofs overweging aldus dat het Hof heeft geoordeeld dat in het midden kan blijven of juist is (1) dat [betrokkene 1] bevestigend had geantwoord op verdachtes vraag of de auto "eerlijk" was en (2) dat verdachte bij het instappen had gezien dat er sleutels in het contactslot van de auto zaten.(4) Dit omdat de eventuele juistheid daarvan aan het oordeel van het Hof dat sprake was van grove of aanmerkelijke onvoorzichtigheid niet kan afdoen. Ten aanzien van de onder (1) bedoelde omstandigheid kan ik, als deze omstandigheid op zichzelf wordt beschouwd, het Hof nog wel volgen. Het stellen van de vraag ("is de auto eerlijk?") lijkt te bevestigen dat de verdachte besefte dat er reden was om te vermoeden dat de auto gestolen was. Het wantrouwen dat gepast was, maakte dat ook ten aanzien van het antwoord dat [betrokkene 1] gaf - waarin geen verklaring werd gegeven voor het feit dat de auto Duitse kentekenplaten had - argwaan op zijn plaats was. Met de mogelijkheid dat [betrokkene 1] er weinig voor voelde zichzelf tegenover verdachte te incrimineren, had de verdachte rekening moeten houden. Dit te meer nu verdachte deze [betrokkene 1] niet goed kende, zodat van een onderlinge vertrouwensband geen sprake lijkt te zijn geweest. Anders ligt het ten aanzien van de onder (2) genoemde omstandigheid. Als juist is dat de sleutels in het contactslot zaten, vormt dat een objectief gegeven dat erop wijst dat de auto inderdaad "eerlijk" was, hetgeen maakt dat de verdachte reden had om het door [betrokkene 1] gegeven antwoord voor juist te houden. Waarom het Hof desondanks meent dat dit zijn oordeel dat sprake is van grove of aanmerkelijke onvoorzichtigheid niet anders zou maken, is zonder nadere uitleg niet begrijpelijk. (5)

17. Beide middelen slagen.

18. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen, heb ik niet aangetroffen.

19. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en tot zodanige op art. 440 Sv gebaseerde beslissing als de Hoge Raad gepast zal voorkomen.

AG