Parket bij de Hoge Raad, 09-11-2004, AR3029, 01511/03 P

Nr. 01511/03 P

Mr. Machielse

Zitting 21 september 2004

Het hof stelt voorop dat elke verdachte recht heeft op een beslissing op de ontnemingsvordering binnen een redelijke termijn.

Deze termijn vangt aan op het moment dat vanwege de Staat jegens een verdachte een handeling is verricht waaraan deze in redelijkheid de verwachting kan ontlenen dat tegen hem een vordering tot ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel aanhangig zal worden gemaakt. In het onderhavige geval moet de termijn worden gerekend vanaf 18 november 1998, de dag waarop de verdachte ervan op de hoogte is geraakt dat tegen hem een strafrechtelijk financieel onderzoek als bedoeld in artikel 126 van het Wetboek van Strafvordering is ingesteld.

Naar het oordeel van het hof is het recht op een beslissing op de ontnemingsvordering binnen een redelijke termijn in casu niet geschonden, omdat de termijn noch in zijn geheel noch in zijn afzonderlijke onderdelen als onredelijk lang moet worden aangemerkt.

Bij dit oordeel heeft het hof rekening gehouden met de omstandigheden van het geval, waaronder begrepen de processuele houding van verdachte, de ingewikkeldheid van de zaak en de mate van voortvarendheid waarmee de zaak door de justitiële autoriteiten is behandeld.

Het hof merkt in dit verband voor wat betreft de procedure in eerste aanleg op dat tussen het moment van aanvang van de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn en de uitspraak in eerste aanleg weliswaar een periode van meer dan twee jaren is verstreken, doch naar het oordeel van het hof is de overschrijding van deze termijn in overwegende mate toe te rekenen aan het optreden van de verdediging, te weten het in de verknochte hoofdzaak doen van herhaalde verzoeken tot het horen van getuigen.

Voor wat betreft de procedure in hoger beroep geldt dat, nu de stukken van het geding eerst meer dan acht maanden na het instellen van het hoger beroep ter griffie van het hof zijn ingekomen, de inzendingstermijn is overschreden. Deze overschrijding is evenwel gecompenseerd, doordat de zaak in hoger beroep met bijzondere voortvarendheid ter terechtzitting is aangebracht en behandeld.

Ook de totale duur van berechting is niet zodanig dat een inbreuk op artikel 6, eerste lid, EVRM moet worden aangenomen."

Aldus heeft het Hof het beroep op overschrijding van de redelijke termijn in eerste aanleg zonder blijk te geven van een verkeerde rechtsopvatting en op begrijpelijke wijze verworpen. Dat het tijdsverloop in eerste aanleg de twee jaar heeft overschreden is immers mede een gevolg van de hoeveelheid telastegelegde zaken in de met de ontnemingsvordering samenhangende strafzaak, de samenhang met zaken tegen andere verdachten en, zoals het Hof ook uitdrukkelijk heeft overwogen, de namens verzoeker gedane verzoeken om het horen van getuigen in de strafzaak. Dit zijn allemaal omstandigheden die van invloed zijn op de feitelijke vaststelling of een termijn nog redelijk genoemd kan worden.(1)

5. Wat betreft de overschrijding van de inzendingstermijn in hoger beroep, is 's Hofs vaststelling dat dit, gelet op de voortvarendheid waarmee de zaak in hoger beroep verder is behandeld, niet leidt tot overschrijding van de redelijke termijn, discutabel. Het hoger beroep is op 18 juli 2001 ingesteld. Het arrest dateert van 10 februari 2003, dus van bijna 19 maanden later. Persoonlijk zou ik ertoe neigen om aan te nemen dat de vertraging voldoende is goedgemaakt wanneer de mate van overschrijding van de inzendingstermijn in het vervolgtraject in een voorsprong wordt omgezet. Als in de onderhavige zaak de inzendingstermijn met twee maanden zou zijn overschreden zou naar mijn waardering die overschrijding in voldoende mate worden gecompenseerd wanneer de einduitspraak 22 maanden na het instellen van het hoger beroep volgt, dus twee maanden eerder dan bij een reguliere gang van zaken mag worden gevergd. De opgelopen vertraging wordt dan niet enkel tenietgedaan maar zelfs omgebogen. De extra inspanningen van de rechter geven de verdachte een voorsprong die direct aan de eerdere overschrijding is gerelateerd. Aldus is een genuanceerde en evenredige compensatie mogelijk voor de mate van overschrijding.

Ik maak uit de rechtspraak van de Hoge Raad echter op dat slechts van een compenserende bijzondere voortvarendheid kan worden gesproken wanneer niet meer dan 16 maanden verlopen tussen het instellen van het appel en de uitspraak.(2)

In die uitleg is de redelijke termijn overschreden en is die overschrijding niet gecompenseerd.

In de onderhavige zaak is een vertraging van twee maanden omgezet in een vervroeging van vier maanden. In mijn optiek is er ruim voldoende gecompenseerd en kan het middel dus niet slagen.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

1 Vgl. HR 9 januari 2001, NJ 2001, 307, m. nt. JdH, met name r.o. 3.9.

2 HR 16 december 2003, nr. 01399/03/P; HR 18 november 2003, LJN AM0234.