Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 24-06-2014, ECLI:NL:GHSHE:2014:1883, HD 200.104.569_01

In het tussenarrest van 10 december 2013 heeft het hof geconstateerd dat over de vraag of vorderingen als van de verhuurster in deze zaak tegen de huurder of tegen de bewindvoerder moeten worden ingesteld, aan de Hoge Raad drie prejudiciële vragen voorgelegd, waaronder de volgende vraag:

Dient een vordering van een verhuurder tot ontbinding van een door de rechthebbende (voor de instelling van het bewind) gesloten huurovereenkomst en de ontruiming van het gehuurde te worden ingesteld tegen de rechthebbende of (juist) tegen de bewindvoerder?

Het hof heeft het raadzaam geacht de beantwoording van deze vraag af te wachten en partijen in de gelegenheid te stellen zich bij akte uit te laten over de consequenties daarvan voor de onderhavige zaak. Bij die gelegenheid zouden appellanten eveneens kunnen ingaan op eventuele consequenties van de recente ontwikkelingen ten aanzien van het bewind, het vonnis van 26 september 2013 en de eiswijziging in hoger beroep. Alle partijen hebben van deze gelegenheid gebruik gemaakt.

De Hoge Raad heeft bij arrest van 7 maart 2014 (ECLI:NL:HR:2014:525) op de hiervoor weergegeven vraag het volgende geantwoord (r.o. 3.4.3):

Een vordering van een verhuurder tot ontbinding van een door de rechthebbende voor de instelling van het bewind gesloten huurovereenkomst, en tot ontruiming van het gehuurde, dient te worden ingesteld tegen de bewindvoerder, indien de uit de huurovereenkomst voortvloeiende rechten in het onder bewind gestelde vermogen vallen. Weliswaar brengt het bewind niet mee dat de bewindvoerder partij wordt bij de huurovereenkomst, maar de daaruit voortvloeiende rechten van de rechthebbende zijn aan te merken als goederen in de zin van art. 1:431 lid 1 BW. De bewindvoerder treedt daarom ten behoeve van de rechthebbende op als formele procespartij in een procedure betreffende een door de verhuurder gevorderde ontbinding van de huurovereenkomst en ontruiming van het gehuurde.

Volgens [appellante 1] blijkt uit dit antwoord dat de bewindvoerder heeft te gelden als de formele procespartij in de onderhavige procedure. De huurachterstand die in deze procedure aan de orde is betreft de periode van januari 2010 tot januari 2012, terwijl het beschermingsbewind dateert van 15 december 2009. [bewindvoerder van appellante 1] merkt op dat uit het antwoord blijkt dat de bewindvoerder geen partij bij de huurovereenkomst wordt en dat, anders dan in de situatie die in het arrest aan de orde was, hij op grond van artikel 140 Rv geen mogelijkheid had om verzet in te stellen tegen het vonnis van 12 januari 2012. Met betrekking tot het vonnis van 26 september 2013 merkt [bewindvoerder van appellante 1] op dat hij daarbij geen partij is. [geïntimeerde] voert aan dat het haar niet verweten kan worden dat zij in eerste aanleg zowel [appellante 1] als [bewindvoerder van appellante 1] heeft gedagvaard, aangezien destijds in de (lagere) rechtspraak uiteenlopende uitspraken zijn gedaan over de vraag of de vorderingen tot ontbinding van de huurovereenkomst en tot betaling van de huurachterstand tegen de huurder of tegen de bewindvoerder moeten worden ingesteld.

Het hof overweegt hierover het volgende.

Het beschermingsbewind over alle goederen van [appellante 1] is ingesteld bij beschikking van 15 december 2009 en opgeheven bij beschikking van 2 mei 2013. Dit betekent dat, gelet op het arrest van de Hoge Raad van 7 maart 2014, tot het moment van de opheffing alleen de bewindvoerder als formele procespartij in de onderhavige, door [geïntimeerde] aanhangig gemaakte procedure kon optreden. Nu [bewindvoerder van appellante 1] zich in hoger beroep niet heeft beroepen op verlies van (proces-)vertegenwoordigingsbevoegdheid door het hem verleende ontslag als bewindvoerder (welk ontslag is verleend na het verstrijken van de appeltermijn) en uit het enkele dienen van grieven door [appellante 1] niet kan worden afgeleid dat zij de procedure in hoger beroep als formele procespartij heeft willen overnemen van de bewindvoerder, dient [geïntimeerde] in haar vordering tegen [appellante 1] niet-ontvankelijk verklaard te worden. Het gevolg hiervan is dat het vonnis van 12 januari 2012 wat [appellante 1] betreft reeds om deze reden vernietigd dient te worden. Haar grieven behoeven verder geen bespreking. De stellingen en producties van [appellante 1] blijven buiten beschouwing. [geïntimeerde] wordt in beide instanties veroordeeld in de kosten van [appellante 1].

Wat [bewindvoerder van appellante 1] betreft heeft [geïntimeerde] de vraag opgeworpen of [bewindvoerder van appellante 1] door in hoger beroep te gaan en niet in verzet te komen het juiste rechtsmiddel heeft aangewend, nu hij als formele procespartij is aan te merken. Het hof overweegt hierover het volgende. Artikel 140 Rv luidde voor de wijziging per 1 april 2013, voor zover thans van belang, als volgt:

1. Zijn er meer gedaagden en is ten minste een van hen in het geding verschenen, dan wordt, indien ten aanzien van de overige gedaagden de voorgeschreven formaliteiten en termijnen in acht zijn genomen, tegen dezen verstek verleend en tussen de eiser en de verschenen gedaagden voortgeprocedeerd.

2. Tussen alle partijen wordt één vonnis gewezen, dat als een vonnis op tegenspraak wordt beschouwd.

In geval een gedaagde bij verstek is veroordeeld geldt als hoofdregel dat deze daartegen verzet kan doen (artikel 143 lid 1 Rv). Dat is, afgezien van het zich hier niet voordoende geval van artikel 335 lid 1 Rv, slechts anders in het in artikel 335 lid 2 Rv geregelde geval waarin sprake is van de situatie zoals bedoeld in artikel 140 Rv, kort gezegd:

Met grief 1 beklaagt [bewindvoerder van appellante 1] zich erover dat de kantonrechter ten onrechte heeft aangenomen dat hij in eerste aanleg niet is verschenen. Hij wijst erop dat de rechtbank (sector kanton) hem bij brief van 6 maart 2012 heeft laten weten dat was gebleken dat [bewindvoerder van appellante 1] op 19 oktober 2011 een reactie had ingestuurd, maar dat inmiddels op 12 januari 2012 eindvonnis was gewezen. Aangeboden werd om op kosten van de rechtbank verzet in te stellen. Van dat aanbod heeft [bewindvoerder van appellante 1] geen gebruik gemaakt, omdat volgens hem niet verzet, maar hoger beroep ingesteld moest worden. Het hof is het daarin, zoals uit het voorgaande blijkt, met hem eens. Tot vernietiging van het vonnis leidt dit intussen niet. Immers, het hoger beroep dient mede om fouten en omissies te herstellen. In dit geval heeft [bewindvoerder van appellante 1] in hoger beroep alsnog zijn standpunt uiteen kunnen zetten.

Hierbij heeft hij tevens de door hem bedoelde reactie van 19 oktober 2011 overgelegd, zodat hij dat stuk in de beoordeling kan laten betrekken. In dit verband vordert [bewindvoerder van appellante 1] veroordeling van de rechtbank in de kosten. Daarvoor ontbreekt evenwel een wettelijke grondslag. Grief 1 wordt verworpen.

totaal € 8.037,70, vermeerderd met de contractuele rente ad 1% per maand over € 6.270,50 vanaf 30 september 2011 tot aan de voldoening.

De toelichting op deze grief komt erop neer dat [appellante 1] voorafgaande aan het bewind al een grote schuld had opgebouwd en dat [bewindvoerder van appellante 1] het bewind op correcte wijze heeft gevoerd, ondanks de gebrekkige medewerking van de kant van [appellante 1]. [bewindvoerder van appellante 1] acht het onjuist dat een bewindvoerder zou kunnen worden veroordeeld tot betaling van de schulden van de onder bewind gestelde. Dit verweer van [bewindvoerder van appellante 1] gaat niet op, aangezien hij in deze procedure niet in privé wordt aangesproken, zoals hij kennelijk veronderstelt, maar uitsluitend in zijn hoedanigheid van (toenmalige) bewindvoerder. Wat de verschillende posten betreft heeft [bewindvoerder van appellante 1] niet toegelicht of en zo ja, in hoeverre hij zich in dit verband wil beroepen op de inhoud van zijn reactie van 19 oktober 2011. In zijn memorie van grieven gaat [bewindvoerder van appellante 1] in het geheel niet in op de juistheid van de thans nog gevorderde posten, zodat een voldoende gemotiveerde betwisting van de onderbouwde stellingen van [geïntimeerde] ontbreekt. Dat betekent dat grief 2 wordt verworpen.