Rechtbank 's-Hertogenbosch, 31-01-2006, AV0673, 136437 KG ZA 05-883

ECHTBANK 'S-HERTOGENBOSCH

VONNIS IN KORT GEDING

Vonnis in kort geding van de voorzieningenrechter van de rechtbank 's-Hertogenbosch in de zaak van:

tegen:

Partijen zullen hierna "Stichting NAP c.s." en "[gedaagde]" worden genoemd. Eisers zullen als zij afzonderlijk worden bedoeld respectievelijk "Stichting NAP", "de RAI Vereniging", "de BOVAG", "Autobedrijf De Beemd" en "Autobedrijf Westland" worden genoemd.

1. De procedure

1.1. Stichting NAP c.s. hebben in kort geding gesteld en gevorderd zoals hierna verkort is weergegeven.

1.2. De advocaten van Stichting NAP c.s. hebben de vordering ter terechtzitting toegelicht, mede aan de hand van de door hen overgelegde pleitnotities met producties.

1.3. [gedaagde] heeft verweer gevoerd, mede aan de hand van de door hem overgelegde pleitnotities met producties.

1.4. Na gevoerd debat hebben partijen vonnis gevraagd.

2. De feiten

2.2. De RAI Vereniging is een brancheorganisatie waarvan onder meer ondernemingen lid zijn die zich in Nederland - op wholesale niveau - bezighouden met de invoer en verdere distributie van motorvoertuigen. De RAI Vereniging stelt zich ten doel de belangen te behartigen van haar leden in de uitoefening van hun bedrijf. Haar leden bestaan (onder meer) uit fabrikanten, importeurs en distributeurs van motorvoertuigen.

2.3. De BOVAG is een brancheorganisatie waarvan onder meer ondernemingen lid zijn die zich in Nederland - op retail niveau - bezighouden met de wederverkoop van motorvoertuigen en/of het onderhouden en het repareren daarvan. De BOVAG stelt zich ten doel een gunstig ondernemersklimaat voor haar leden te creëren zodat deze rendabel zijn en met maatschappelijke erkenning kunnen bestaan. De leden bestaan (onder meer) uit natuurlijke personen en rechtspersonen die in de uitoefening van hun onderneming handel drijven in motorvoertuigen en/of motorvoertuigen ten behoeve van derden controleren, onderhouden en herstellen.

2.4. De VNA is een brancheorganisatie waarvan onder meer ondernemingen lid zijn die zich bezighouden met het aanbieden van leaseproducten aan eigenaren van motorvoertuigen.

2.5. Autobedrijf De Beemd houdt zich - op retail niveau - bezig met de distributie van Volvo-voertuigen en is als zodanig aangesteld door Volvo Cars Nederland B.V. (een lid van de RAI Vereniging). Zij is tevens aangesteld en erkend als reparateur van Volvo-voertuigen. Autobedrijf De Beemd is lid van de BOVAG.

2.6. Autobedrijf Westland houdt zich bezig met de aan- en verkoop van gebruikte voertuigen en het repareren en onderhouden van die voertuigen. Zij heeft geen band met een bepaald merk of een bepaalde auto-importeur. Autobedrijf Westland is lid van de BOVAG.

2.7. Door Autotechniek [Y] wordt op de website www.kilometerstandcorrectie.nl geadverteerd met het "discreet" corrigeren van kilometerstanden.

2.8. Op 21 november 2005 heeft Stichting NAP Autotechniek [Y]/[gedaagde] schriftelijk gesommeerd in het vervolg af te zien van het manipuleren van kilometerstanden indien daarvoor geen rechtsgeldige, objectieve rechtvaardiging bestaat en [g[gedaagde] zulks niet van tevoren heeft geverifieerd. Stichting NAP heeft daarbij aangegeven dat verifiëring kan plaatsvinden door zijn opdrachtgevers een door Stichting NAP opgestelde verklaring ter ondertekening voor te leggen en daarvan een kopie aan Stichting NAP toe te zenden.

"Bij het bezoeken van deze website gaat u akkoord met het volgende.

Het programmeren van de kilometerteller, wordt gedaan in opdracht van de klant. Indien blijkt dat de klant de wijzigingen niet doorgeeft aan de betreffende instanties en hier misbruik van maakt, is Autotechniek [Y] nooit aansprakelijk voor de gevolgen hiervan.

Wij stellen ons dan ook vrij van aansprakelijkheid tot welke dan ook betrekking heeft of heeft gehad met de door ons verleende dienst in uw opdracht, ongeacht het voertuig of de eigenaar van het voertuig."

2.10. Bij fax van 16 december 2005 heeft Stichting NAP aan Autotechniek [Y]/[gedaagde] te kennen gegeven een kort geding aanhangig te maken indien hij niet bereid is met Stichting NAP een bindende overeenkomst te sluiten, waarin hij zich verplicht om uitsluitend nog kilometerstanden te wijzigen indien zijn opdrachtgevers bereid zijn een door de Stichting NAP opgestelde verklaring te tekenen.

2.11. Op 19 december 2005 heeft Autotechniek [Y]/[gedaagde] Stichting NAP een schriftelijke reactie doen toekomen, waarin [gedaagde] zich onder meer op het standpunt stelt dat het de verantwoordelijkheid van de verkoper is als hij zijn voertuig met een onlogische kilometerstand verkoopt. Voorts stelt [gedaagde] dat Stichting NAP hem niet kan verplichten de door haar opgestelde verklaring te gebruiken.

3. Het geschil

Geachte klant,

U heeft verzocht om een wijziging van de kilometerstand van uw voertuig met kenteken [...] en chassisnummer [...]. De reden voor deze wijziging houdt verband met: [...] (invullen door klant). De huidige kilometerstand is [...]. De kilometerstand dient gewijzigd te worden in [...].

Wij wijzen u er uitdrukkelijk op dat het doen wijzigen van een kilometerstand zonder dat daarvoor een objectieve rechtvaardiging bestaat onder meer strafbaar is (strafmaat: ten hoogste 1 jaar gevangenisstraf, geldboete € 45.000,--).

De door u hierboven aangegeven reden voor de wijziging van de kilometerstand achten wij objectief gerechtvaardigd. Wij zullen deze wijziging daarom uitvoeren. U dient zich evenwel te realiseren dat u door ondertekening van dit document garandeert dat de door ons uitgevoerde wijziging van de kilometerstand niet tot gevolg heeft dat deze niet langer een getrouw beeld geeft van de werkelijke stand van zaken. Mocht achteraf blijken dat u ons onjuist hebt geïnformeerd, dan aanvaardt u door ondertekening van dit document dat u:

(a) een boete van € 10.000,-- verschuldigd bent aan de Stichting Nationale Auto Pas, gevestigd te 's-Gravenhage, welke stichting bovendien aangifte zal doen van het plegen van een strafbaar feit;

(b) aansprakelijk bent voor alle schade die wij als gevolg van deze omstandigheid zullen lijden.

U machtigt ons door ondertekening van dit document een kopie van dit document door te sturen aan de Stichting Nationale Auto Pas te 's-Gravenhage, uitsluitend met als doel die stichting in staat te stellen de betrouwbaarheid van de kilometerstand te verifiëren en de hierboven onder (a) bedoelde handeling te verrichten.

Met vriendelijke groet,

(Autotechniek [Y])

________________________________

3.4. Op hetgeen partijen overigens over en weer hebben aangevoerd, zal voor zoveel nodig bij de beoordeling worden ingegaan.

4. De beoordeling

4.1. Vooreerst dient de vraag te worden beantwoord of Stichting NAP c.s. bij de vordering spoedeisend belang hebben. [gedaagde] stelt dat hij niets met Stichting NAP c.s. van doen heeft en zij derhalve geen belang hebben bij hun vordering. Bovendien zijn er inmiddels zeven maanden verstreken sinds Stichting NAP c.s. hebben aangekondigd een procedure aanhangig te maken, zodat van spoedeisendheid thans niet meer kan worden gesproken, aldus [gedaagde]. Van de zijde van Stichting NAP c.s. zijn deze stellingen gemotiveerd betwist. De rechter overweegt als volgt.

4.2. Stichting NAP, de RAI Vereniging en de BOVAG zijn aan te merken als rechtspersonen met volledige rechtsbevoegdheid. Voor hen geldt dat zij op grond van artikel 3:305a BW een rechtsvordering kunnen instellen die strekt tot de bescherming van gelijksoortige belangen van andere personen, voorzover zij die belangen ingevolge haar statuten behartigen. Vast staat dat Stichting NAP, de RAI Vereniging en de BOVAG zich volgens de statutaire doelstellingen toeleggen op - kort gezegd - de bescherming van de belangen van potentiële kopers en wederverkopers van motorvoertuigen. Ter zitting hebben Stichting NAP, de RAI Vereniging en de BOVAG voorts voldoende aannemelijk gemaakt dat zij tal van activiteiten ontplooien teneinde hun statutaire doelstellingen te bereiken, waardoor zij een erkende plaats hebben weten te verwerven (met name) binnen de autobranche. Mitsdien moeten Stichting NAP, de RAI Vereniging en de BOVAG naar algemene maatstaven voldoende representatief worden geacht om in voorkomende gevallen ter bescherming van een collectief belang op te komen. In casu behartigt Stichting NAP het belang van consumenten die er vanuit moeten kunnen gaan dat de kilometerstand en daarmee de waarde van een door hen gekochte auto juist is. Datzelfde doet de RAI Vereniging voor importeurs die doorgaans een garantie geven op de door hen in het verkeer gebrachte voertuigen, welke garantie veelal is gemaximeerd tot een bepaald kilometrage. De BOVAG tot slot, behartigt het belang van autodealers voor wie betrouwbare kilometerstanden goed zijn voor het ondernemersklimaat en de maatschappelijke erkenning; meer in het bijzonder dat iedereen en met name ook elk van hun leden kan vertrouwen op de door de kilometerstand aangegeven gebruikswaarde. Consumenten, importeurs en autodealers hebben, ieder afzonderlijk, een gelijksoortige belang, welk belang tevens wordt geacht het eigen belang van Stichting NAP, de RAI Vereniging en de BOVAG te zijn. Op grond van het voorgaande acht de rechter voldoende aannemelijk dat Stichting NAP, de RAI Vereniging en de Bovag bij de onderhavige vordering een gelegitimeerd belang hebben.

4.3. Autobedrijf De Beemd en Autobedrijf Westland hebben eveneens voldoende aannemelijk gemaakt bij de onderhavige vordering een gerechtvaardigd belang te hebben, immers moeten zij kunnen vertrouwen op de juistheid van de kilometerstanden van de door hen gedistribueerde, respectievelijk aangekochte en onderhouden motorvoertuigen.

4.4. De spoedeisendheid van het belang van Stichting NAP c.s. vloeit voort uit de aard van de vordering. Deze strekt immers tot beëindiging van een pretense onrechtmatige situatie. Het onder a. gevoerde verweer faalt.

4.5. [gedaagde] stelt voorts dat het onderhavige geschil ongeschikt is voor behandeling in kort geding. Ter onderbouwing van deze stelling heeft hij aangevoerd dat de dagvaarding onjuist is en bovendien tal van aannames en stellingen bevat die op geen enkele wijze worden onderbouwd. [gedaagde] miskent dat een zaak eerst dan ongeschikt is voor behandeling in kort geding als deze juridisch en/of feitelijk zodanig ingewikkeld is dat deze niet kan worden beoordeeld zonder voorafgaand tijdrovend onderzoek. Van een dergelijke situatie is in het onderhavige geval geen sprake. Het verweer onder b. faalt.

4.6. Vervolgens is aan de orde de vraag of [gedaagde] verantwoordelijk kan worden gehouden voor het opzettelijk terugdraaien van kilometerstanden zonder dat daarvoor een objectief gerechtvaardigde reden bestaat. Van de zijde van Stichting NAP c.s. is een rapportage van Hoffmann Bedrijfsrecherche B.V. overgelegd, op grond waarvan voldoende aannemelijk is geworden dat (een medewerker van) Autotechniek [Y], gevestigd aan het adres [adres] te [vestigingsplaats], opzettelijk en zonder objectief gerechtvaardigde redenen kilometerstanden terugdraait. Stichting NAP c.s. stellen dat [gedaagde] de ondernemer is die achter Autotechniek [Y] schuilgaat. [gedaagde] heeft zulks betwist. Daartoe heeft hij aangevoerd weliswaar incidenteel gebruik te maken van de diensten van Autotechniek [Y], doch voor het overige niets met Autotechniek [Y] van doen te hebben en aldus niet verantwoordelijk te kunnen worden gehouden voor de door haar (medewerker) verrichte diensten. De omstandigheid dat [gedaagde] deze stelling eerst nu opwerpt, in onderlinge samenhang bezien met het feit dat [gedaagde] de door hem aan Stichting NAP gerichte brieven d.d. 6 en 19 december 2005 heeft ondertekend met "Autotechniek [Y], [gedaagde], maakt dat de rechter deze stelling onvoldoende aannemelijk acht. Dat geldt temeer nu Stichting NAP c.s. aan de hand van de bedrijfsrapportage van Hoffmann Bedrijfsrecherche B.V. genoegzaam aannemelijk heeft gemaakt dat de domeinnaam www.kilometerstandcorrectie.nl is geregistreerd door [gedaagde], wonende aan de [adres] te [vestigingsplaats] en het op die website vermelde telefoonnummer aan [gedaagde] toebehoort. Mitsdien moet er voorshands vanuit worden gegaan dat [gedaagde] in zijn hoedanigheid van ondernemer verantwoordelijk is voor het opzettelijk terugdraaien van kilometerstanden zonder dat de opdrachtgever daarvoor een objectief gerechtvaardigde reden geeft. Dat [gedaagde] daarvoor een hulppersoon inschakelt, wat daar verder ook van zij, doet aan dat oordeel niets af.

4.7. Voor het antwoord op de vraag of de handelwijze van [gedaagde] kan worden aangemerkt als onrechtmatig jegens Stichting NAP c.s., is het volgende van belang. Het is een feit van algemene bekendheid dat het aantal verreden kilometers een zeer belangrijke indicatie is voor de mate waarin een voertuig is gebruikt en dus zal zijn versleten. De kilometerstand is een objectieve indicatie en een belangrijk aanknopingspunt voor het aan het voertuig uit te voeren periodiek onderhoud. Daarom wordt de kilometerstand in het maatschappelijk verkeer (garages, autohandelaren, consumenten, verzekeringsmaatschappijen, etc.) als een essentiële parameter voor de waarde van het betrokken voertuig gehanteerd. Mede met het oog daarop zijn alle motorvoertuigen voorzien van een kilometerteller en zijn er nagenoeg altijd van fabriekswege technische voorzieningen getroffen die het wijzigen van de stand van die teller moeten bemoeilijken althans herkenbaar maken (het aanbrengen van loodjes). De betrouwbaarheid van het systeem van kilometertellerstanden, die de juiste afstand aangeven, die het voertuig heeft afgelegd, is daarom niet alleen van belang voor de koper van een motorvoertuig, die een juiste voorlichting wenst over de waarde van het voertuig, en voor de verkoper die moet instaan voor de juiste eigenschappen van het door hem verkochte product, en voor de eerlijkheid in en de aantrekkelijkheid voor het publiek van de handel in motorvoertuigen, maar ook van algemeen belang, voorzover de veiligheid van het verkeer er mee is gediend dat een tijdig onderhoud aan de motorvoertuigen wordt verricht. Dit alles is door [gedaagde] ook niet betwist.

4.8. Het wijzigen van de kilometerstand van een voertuig ondergraaft de waarde van deze systematiek in hoge mate. Het is niet uit te sluiten dat er in een bijzonder geval sprake kan zijn van een gerechtvaardigde reden om de kilometerstand te wijzigen (bijvoorbeeld het geval als het onderhavige, waarin de rechercheur van Hoffmann de bij [gedaagde] gewijzigde stand elders weer heeft willen laten terugzetten op de juiste stand), maar in nagenoeg alle gevallen zal wijziging van de kilometerstand worden uitgevoerd met het doel die stand terug te draaien naar een niveau dat de resterende gebruikswaarde van het betrokken voertuig hoger doet lijken bij een verkoop c.q. inruil. Daardoor worden echter alle bovengenoemde belangen in aanmerkelijke mate geschaad. Dit nog te meer indien die wijziging zodanig wordt uitgevoerd dat die niet voor derden herkenbaar is, ook niet na zorgvuldig onderzoek. Het manipuleren van de kilometerstand van een voertuig is daarmee als maatschappelijk zeer ongewenst te beschouwen en tegenover meer direct betrokkenen als eisers in dit kort geding als in strijd met hetgeen volgens de regels van ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt.

4.9. Het is aan [gedaagde] toe te geven dat het bewaken van de ongereptheid van de stand van de kilometerteller in de eerste plaats een verantwoordelijkheid is van de bezitter en/of eigenaar van het voertuig, evenals de zorg voor een juiste voorlichting omtrent de werkelijke stand van het aantal afgelegde kilometers aan de eventuele koper, verzekeringsmaatschappij en onderhoudsdienst. Maar dat neemt niet weg dat hij, [gedaagde], eveneens in strijd met evenbedoelde ongeschreven regels, waarvan de nakoming in het maatschappelijk verkeer betaamt, handelt indien hij de manipulatie van de kilometertellerstand daadwerkelijk uitvoert. Dat klemt nog te meer nu hij die manipulatie uitlokt, omdat hij zich openlijk bekend maakt als iemand die de techniek daarvoor beheerst. Veel manipulaties zullen daardoor tot stand komen, die anders wegens gebrek van eigen kunnen van die eigenaren achterwege zouden zijn gebleven.

4.10. Het onrechtmatig karakter van het handelen van [gedaagde] wordt nog eens onderstreept door het feit dat zijn dienst openlijk aanbiedt als "discreet" uit te voeren, dus op zodanige wijze dat het aan derden niet bekend wordt dat het is gedaan. Dat past bij het feit dat de technische voorziening tegen manipulatie (de "loodjes" van de fabriek) door [gedaagde] behoedzaam wordt verbroken en weer onzichtbaar hersteld. Bovendien past daarbij dat [gedaagde] een advies geeft over de mate waarin de stand wordt teruggedraaid, zodat die niet als onlogisch, gezien de historie van de auto, zou kunnen opvallen.

4.11. Dat [gedaagde] daarmee schade toebrengt aan de belangen van Stichting NAP c.s is evident en volgt genoegzaam uit het bovenoverwogene. Het is immers het toebrengen van die schade welke hem van zijn handelen behoort te weerhouden. Dat [gedaagde] dat zelf ook zo voelt kan blijken uit het feit dat hij op zijn website een uitsluitingsbepaling voor de gevolgen van het verzwijgen van de wijziging van de kilometerstand heeft opgenomen. Dit doet aan het onrechtmatige karakter van zijn handelen overigens ook niet af, al was het maar omdat niet is te verwachten dat de klanten van [gedaagde] daardoor zullen worden aangespoord aan derden openheid van zaken te geven. De kans op spontane ontdekking is immers zeer gering, gezien de wijze waarop de wijziging is uitgevoerd, terwijl het belang van de klant juist gelegen is in de schijn van waarachtigheid van de onjuiste kilometerstand.

4.12. Anders dan [gedaagde] meent is het voor het oordeel of een bepaald handelen als onrechtmatig kan worden aangemerkt niet van doorslaggevende betekenis of dat handelen door een of meer wettelijke bepalingen strafbaar wordt gesteld.

4.13. Het bovenstaande biedt in beginsel voldoende grond om [gedaagde] een algeheel verbod op te leggen om kilometerstellers te manipuleren (standen te wijzigen). De Stichting NAP c.s. hebben echter zo ver niet willen gaan en hebben een systeem ontworpen (onder andere met een door de klant te ondertekenen brief) waarin het [gedaagde] mogelijk zal blijven zijn hier besproken diensten te blijven aanbieden en uitvoeren, zonder dat het stelsel van betrouwbare kilometertellerstanden van motorvoertuigen wordt ondergraven. De rechter zal dit systeem in beginsel volgen en [gedaagde] aldus het minder vergaande verbod opleggen.

4.14. Naar het oordeel van de rechter is het verwijzen naar een strafbaarstelling van het wijzigen van de kilometerstand als zodanig een brug te ver omdat dit suggereert dat er een dergelijke strafbepaling zou bestaan, hetgeen - zoals [gedaagde] op zich zelf terecht heeft aangevoerd - niet het geval is. Deze verwijzing mag niet in de brief worden opgenomen.

4.15. [gedaagde] heeft tegen het door Stichting NAP c.s. voorgestelde systeem ingebracht dat het hem een buitensporige last oplegt. Dat kan hem echter niet baten omdat het hem ook onder dat systeem vrij staat geheel van het wijzigen van kilometerstanden af te zien, zodat er van enige last geen sprake meer is. Overigens is de rechter van oordeel dat de zwaarte van de last voor een ondernemer die toch al een behoorlijke administratie voert, alleszins zal meevallen. Ook valt op dit moment niet in te zien waarom [gedaagde] een eventuele verzwaring van zijn werklast niet kan laten goed maken door een hogere prijs van zijn opdrachtgever te vragen. Bovendien zal er in absolute zin niet van een merkbare verzwaring sprake zijn omdat het aantal gevallen, waarin geoordeeld kan worden dat er voor een wijziging van de kilometerstand een objectief gerechtvaardigde reden aanwezig is, zich naar verwachting zal beperken tot een of twee per jaar.

4.16. De vordering zal worden toegewezen, zoals hieronder nader zal worden omschreven. gevorderde dwangsom wordt gelimiteerd als na te melden.

4.17. [gedaagde] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld.

5. De beslissing

De voorzieningenrechter:

veroordeelt [gedaagde]

Geachte klant,

- een boete van € 10.000,-- verschuldigd bent aan de Stichting Nationale Auto Pas, gevestigd te 's-Gravenhage, welke stichting bovendien aangifte zal doen van het plegen van een strafbaar feit;

- aansprakelijk bent voor alle schade die wij als gevolg van deze omstandigheid zullen lijden.

U machtigt ons door ondertekening van dit document een kopie van dit document door te sturen aan de Stichting Nationale Auto Pas te 's-Gravenhage, uitsluitend met als doel die stichting in staat te stellen de betrouwbaarheid van de kilometerstand te verifiëren en de bevindingen te registreren.

Met vriendelijke groet,

(Autotechniek [Y])

________________________________

2. binnen tien werkdagen na betekening van dit vonnis op de website www.kilometerstandcorrectie.nl en op c.q. in eventuele andere door hem ten behoeve van het wijzigen van kilometerstanden gehanteerde websites en/of media kenbaar te maken dat wijzigingen van een kilometerstand uitsluitend mogelijk zijn indien daarvoor een rechtsgeldige, objectieve rechtvaardiging bestaat en daarbij duidelijk te maken dat hij alleen dan een kilometerstand wijzigt indien de klant bereid is het hierboven onder 1. sub b. bedoelde document te ondertekenen en overigens van zijn website te verwijderen de mededeling dat zijn activiteiten "discreet" verricht, één en ander op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 2.500,-- voor iedere dag of dagdeel dat hij nalaat geheel of gedeeltelijk te voldoen aan deze veroordeling;

3. veroordeelt [gedaagde] in de proceskosten, tot op heden aan de zijde van de wederpartij begroot op € 1.148,16, waarvan € 816,00 salaris procureur en€ 332,16 verschotten;

4. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;

5. wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. J.F.M. Strijbos, voorzieningenrechter, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 31 januari 2006 in tegenwoordigheid van de griffier.