Rechtbank 's-Gravenhage, 02-11-2011, ECLI:NL:RBSGR:2011:24770 BU5230, AWB 11/145 en 11/146

Rechtbank 's-Gravenhage

Sector bestuursrecht

zaaknummers: AWB 11/145 en 11/146

uitspraak van de meervoudige kamer van 2 november 2011 ingevolge artikel 8:77 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in de zaak tussen

en

de heffingsambtenaar van de gemeente Rijnwoude, verweerder.

Procesverloop

Verweerder heeft bij schriftelijke kennisgeving aan eiseres een nagevorderd bedrag (aanslagnummer [nummer] en [nummer]) in de leges van de gemeente Rijnwoude en bij gelijktijdig gegeven beschikking een vergrijpboete opgelegd.

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar het tegen het nagevorderde bedrag en de boetebeschikking gemaakte bezwaar ongegrond verklaard.

Eiseres heeft daartegen bij brief van 5 januari 2011, ontvangen bij de rechtbank op 6 januari 2011, beroep ingesteld. Bij brief van 4 februari 2011 heeft eiseres de gronden van haar beroep ingediend.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Overwegingen

Feiten

5. In de bijlage bij de brief van 22 februari 2006 berekent eiseres de "Bouwkosten, NEN 2631, onder 3.2" op € 6.153.824. In deze bijlage is aangegeven dat de hieronder in de linkerkolom vermelde posten om de hieronder in de rechterkolom vermelde redenen niet zijn meegenomen in de berekening van het bedrag van € 6.153.824:

tabel 2

6. Verweerder heeft de brief van 22 februari 2006 als een "verbeterde aangifte" aangemerkt. Naar aanleiding hiervan is het gevorderde bedrag van 5 januari 2006 herroepen.

10. Bij schriftelijke kennisgeving van 4 juni 2009, kenmerk PUB/vdV, heeft de "heffingsambtenaar, plv., [H]" onder de naam "navorderingsaanslag" een nagevorderd bedrag "leges bouwvergunning [nummer] en [nummer]" aan eiseres opgelegd. De kennisgeving luidt, voor zover hier van belang:

tabel 5

11. Bij schriftelijke kennisgeving van 1 april 2010, kenmerk CZ/BJZ/VB, heeft verweerder aan eiseres onder de naam "navorderingsaanslag" een nagevorderd bedrag "leges bouwvergunning [nummer] en [nummer]" opgelegd. De kennisgeving luidt, voor zover hier van belang:

tabel 6

Geschil

12. In geschil is of verweerder het nagevorderde bedrag heeft kunnen opleggen en zo ja, of hij de het nagevorderde bedrag niet tot een te hoog bedrag heeft opgelegd.

14. Verweerder heeft de beroepsgronden van eiseres gemotiveerd betwist en heeft geconcludeerd tot ongegrondverklaring van het beroep. Ter zitting heeft verweerder in aanvulling hierop verklaard dat, indien de rechtbank met betrekking tot beroepsgrond b. van eiseres oordeelt dat eiseres niet te kwader trouw is, ook de vergrijpboete dient te vervallen.

15. Voor het overige verwijst de rechtbank naar de gedingstukken.

Beoordeling van het geschil

16. In artikel 5 van de Verordening op de heffing en de invordering van leges 2005 van de gemeente Rijnwoude (hierna: de Verordening) is bepaald dat de leges worden geheven bij wege van een mondelinge dan wel een gedagtekende schriftelijke kennisgeving, waaronder mede wordt begrepen een stempelafdruk, zegel, nota of andere schriftuur. Deze wijze van heffing berust op artikel 233 van de Gemeentewet en wordt doorgaans "heffing op andere wijze" genoemd. Een op andere wijze geheven belasting wordt voor de toepassing van de AWR en de Invorderingswet 1990 aangemerkt als een bij wege van aanslag geheven belasting, met dien verstande dat -voor zover hier van belang - onder respectievelijk de aanslag en de navorderingsaanslag wordt verstaan het gevorderde bedrag en het nagevorderde bedrag (vergelijk artikel 233a, tweede lid, aanhef en onderdeel a, van de Gemeentewet).

17. De heffing en invordering van gemeentelijke belastingen geschieden, tenzij bij wet anders is bepaald, met toepassing van - voor zover hier van belang - de AWR (artikel 231, lid 1, van de Gemeentewet). In artikel 231, tweede lid, aanhef en onderdeel b, van de Gemeentewet zijn met betrekking tot de gemeentelijke belastingen de bevoegdheden en de verplichtingen van de inspecteur toegedeeld aan de gemeenteambtenaar, belast met de gemeentelijke belastingen (hierna: de heffingsambtenaar). Deze attributie staat -onder meer- eraan in de weg dat een ander dan de heffingsambtenaar of een door deze daartoe gemandateerde persoon een gevorderd of een nagevorderd bedrag vaststelt.

18. Tegen het gevorderde bedrag van 5 januari 2006, de herroeping daarvan, het gevorderde bedrag van 31 mei 2006 en het gevorderde bedrag van 3 juli 2006 heeft eiseres geen bezwaar gemaakt. Zij zijn onherroepelijk komen vast te staan. Derhalve komt de rechtbank niet toe aan de vraag of de zo-even genoemde besluiten door een daartoe bevoegde persoon (de heffingsambtenaar of een door deze gemandateerde persoon) zijn vastgesteld en evenmin aan de vraag of verweerder het gevorderde bedrag van 5 januari 2006 rechtsgeldig heeft kunnen herroepen en of hij met het opleggen van het gevorderde bedrag van 5 januari 2006 zijn bevoegdheid tot het opleggen van (een) gevorderd(e) bedrag(en) ter zake van het in behandeling nemen van de onder 1. en 2. genoemde aanvragen heeft uitgeput.

19. De onder 18. genoemde vragen dienen, voor zover van toepassing, wel beantwoord te worden met betrekking tot het eerste en het tweede nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikkingen. Bij de beantwoording van deze vragen neemt de rechtbank het volgende in aanmerking. Bij besluit van 8 januari 2008 heeft het College van burgemeester en wethouders van Rijnwoude het afdelingshoofd Concernzaken aangewezen als heffingsambtenaar voor onder meer de leges. Het tweede nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking zijn door deze functionaris vastgesteld. Het eerste nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking zijn vastgesteld door de gemeentesecretaris [H] die, hoewel hij op de kennisgeving wordt aangeduid als "heffingsambtenaar, plv.", naar de gemeenschappelijke opvatting van partijen waarbij de rechtbank zich aansluit, die hoedanigheid had noch heeft. Het eerste nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking zijn dus opgelegd door een daartoe onbevoegde persoon. Dit hoeft echter niet zonder meer te leiden tot vernietiging van het eerste nagevorderde bedrag (vgl. Hoge Raad, 24 december 2010, nr. 10/00154; LJN BO0396). In het onderhavige geval is daarvoor naar het oordeel van de rechtbank geen aanleiding omdat de heffingsambtenaar het eerste nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking heeft vervangen door het tweede nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking. Naar het oordeel van de rechtbank strekten de laatstgenoemde besluiten tot wijziging van de eerstgenoemde besluiten. Omdat het tweede nagevorderde bedrag en de daarbij opgelegde boete lager zijn dan het eerste nagevorderde bedrag en de daarbij opgelegde boete en dus van "reformatio in peius" geen sprake is, staat geen wettelijke bepaling aan deze wijziging in de weg.

20. Gelet op het overwogene onder 19. en omdat de tweede navorderingsaanslag en de daarbij gegeven boetebeschikking zijn opgelegd terwijl tegen het eerste nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking bezwaren van eiseres aanhangig waren, is daarop het bepaalde in artikel 6:19, tweede lid, van de Awb van toepassing. De tegen het eerste nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking gemaakte bezwaren worden mitsdien geacht mede te zijn gericht tegen het tweede nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking. De uitspraak op bezwaar van 29 november 2010 heeft naar het oordeel van de rechtbank dan ook betrekking op zowel (de bezwaren tegen) het eerste nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking als (de bezwaren tegen) het tweede nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking.

21. De door de rechtbank onder 19. en 20. gegeven oordelen brengen mee dat de rechtbank eiseres niet volgt in haar standpunt dat het tweede nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking moeten worden vernietigd omdat het eerste nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking ten tijde van de vaststelling van het tweede nagevorderde bedrag en de daarbij gegeven boetebeschikking nog bestonden. De beroepsgrond, vermeld onder 13.a., faalt dus.

22. Indien enig feit grond oplevert voor het vermoeden dat het opleggen van een gevorderd bedrag ten onrechte achterwege is gelaten of dat een gevorderd bedrag te laag is vastgesteld, kan de heffingsambtenaar de te weinig geheven belasting navorderen. Een feit dat de heffingsambtenaar bekend was of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn, kan geen grond voor navordering opleveren, behoudens in de gevallen waarin de belastingplichtige ter zake van dit feit te kwader trouw is (artikel 16, eerste lid, AWR, gelezen in samenhang met artikel 231, eerste lid en tweede lid, aanhef en onderdeel b, artikel 233 en artikel 233a, tweede lid, aanhef en onderdeel a, van de Gemeentewet).

23. De beoordeling of het feit(encomplex) dat grond oplevert voor het vermoeden dat - kort gezegd - aanvankelijk te weinig belasting is geheven, verweerder bekend was of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn, dient te geschieden naar de toestand op het moment waarop de laatste formalisering van de belastingschuld vóór de vaststelling van het nagevorderde bedrag plaats heeft gevonden. In dit geval gaat het om twee eerdere formaliseringen, te weten die van 31 mei 2006 (van de leges, verschuldigd voor het in behandeling nemen van de eerste aanvraag) en die van 3 juli 2006 (van de leges, verschuldigd voor het in behandeling nemen van de tweede aanvraag). Op grond van de door partijen overgelegde stukken en hetgeen zij ter zitting hebben aangevoerd is de rechtbank van oordeel dat verweerder op 31 mei 2006 en 3 juli 2006 wist of redelijkerwijs kon weten dat de door eiseres in haar brief van 22 februari 2006 met bijlage (zie onder 4. en 5.) berekende bouwkosten aanmerkelijk lager waren dan de heffingsmaatstaf waarnaar de bouwleges ingevolge de Verordening moeten worden geheven. Bij dit oordeel neemt de rechtbank het hierna onder 24., 25. en 26. vermelde in aanmerking.

24. Ingevolge artikel 4 van de Verordening worden de leges geheven naar de tarieven, opgenomen in de bij de Verordening behorende tarieventabel. Hoofdstuk 5 van de tarieventabel bevat de tarieven van - kort gezegd - de bouwleges. Deze worden, als het gaat om het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verkrijgen van een bouwvergunning eerste en/of twee fase, geheven naar de bouwkosten. Onder "bouwkosten" wordt in hoofdstuk 5 van de tarieventabel verstaan de aannemingssom voor het uit te voeren werken of, als een aannemingssom ontbreekt, een raming van de bouwkosten als bedoeld in het normblad NEN 2631 (vergelijk paragraaf 5.1.1. van de tarieventabel).

25. In de bijlage bij de brief van 22 februari 2006 heeft eiseres uitdrukkelijk aangegeven dat zij de kosten van een aantal belangrijke onderdelen van het bouwwerk niet heeft meegenomen in de door haar geraamde bouwkosten van € 6.153.824. Uit de hierop in de bijlage gegeven toelichting blijkt waarom eiseres het standpunt inneemt dat een (substantieel) deel van de kosten die verband houden met de bouw van de vier windturbines en het inkoopstation niet behoort tot de bouwkosten waarover de verschuldigde leges moeten worden berekend. Ondanks dit voor verweerder duidelijk kenbare, door hem onjuist geachte standpunt heeft hij, zonder eiseres vragen te stellen over het niet-meenemen van een deel van de met de bouw van de windturbines en het inkoopstation gemoeide kosten of daarnaar anderszins onderzoek te verrichten, bij de vaststelling van de gevorderde bedragen van 31 mei 2006 en 3 juli 2006 de in de brief van 22 februari 2006 met bijlage geraamde bouwkosten van € 6.153.824 als heffingsgrondslag van de verschuldigde leges genomen.

26. In de brief van 22 februari 2006 merkt eiseres met zoveel woorden op dat zij met [G] Windtechnologie b.v. een "turn-key overeenkomst" heeft gesloten die een aannemingssom bevat. Dus wist verweerder al vóór de vaststelling van de gevorderde bedragen van 31 mei 2006 en 3 juli 2006, dan wel kon hij redelijkerwijs al voordien weten, dat er een aannemingsom was. Uitgaande van verweerders - naar het oordeel van de rechtbank: juiste (vergelijk Hoge Raad 27 juni 2008, nr. 42333, LJN BD5469) - standpunt dat, als voor een uit te voeren werk een aannemingssom is overeengekomen, deze aannemingssom en niet een raming van de bouwkosten als heffingsmaatstaf van de leges in aanmerking moet worden genomen, had verweerder, voordat hij overging tot vaststelling van de gevorderde bedragen, bij eiseres informatie over deze aannemingssom moeten inwinnen of daarnaar anderszins onderzoek moeten doen. Dit heeft verweerder evenwel nagelaten.

28. Gelet op het bovenstaande slaagt de onder 13.b. vermelde beroepsgrond. Het nagevorderde bedrag kan niet in stand blijven. Gelet hierop behoeft de onder 13.c. genoemde beroepsgrond geen behandeling. Omdat het nagevorderde bedrag niet in stand kan blijven, slaagt ook de onder 13.d. vermelde beroepsgrond. De boetebeschikking dient te worden vernietigd. Met betrekking tot de onder 13.e. genoemde beroepsgrond overweegt de rechtbank het volgende.

Beslissing

Afschrift verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te 's-Gravenhage (belastingkamer), Postbus 20021, 2500 EA Den Haag.