Rechtbank 's-Gravenhage, 22-07-2010, ECLI:NL:RBSGR:2010:14205 BN2758, AWB 09/17451

RECHTBANK ‘S-GRAVENHAGE

Vreemdelingenkamer

Nevenzittingsplaats Arnhem

Uitspraak

Ingevolge artikel 8:70 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in samenhang met artikel 71 van de Vreemdelingenwet 2000 (Vw 2000)

inzake

tegen

Het procesverloop

Bij besluit van 23 april 2009 heeft verweerder de aanvraag van eiseres van 13 oktober 2003 tot het verlenen van een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd afgewezen.

Op 14 mei 2009 heeft eiseres beroep ingesteld tegen dit besluit.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

De openbare behandeling van het beroep heeft plaatsgevonden ter zitting van 9 november 2009. Eiseres is verschenen, bijgestaan door haar gemachtigde. Verweerder heeft zich doen vertegenwoordigen door mr. D.S. Asarfi.

De rechtbank heeft in de in de onderhavige zaak voorliggende vraag naar de overschrijding van de redelijke termijn aanleiding gezien het onderzoek op 29 maart 2010 te heropenen en het beroep ter behandeling door te verwijzen naar de meervoudige kamer van deze rechtbank en nevenzittingsplaats.

Bij brief van 13 april 2010 heeft de rechtbank partijen op de hoogte gesteld van de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: Afdeling) van 7 april 2010 (LJN BM0213) en de partijen gelegenheid geboden binnen twee weken na dagtekening van de brief schriftelijk op genoemde uitspraak te reageren. Verweerder heeft op 27 april 2010 haar reactie kenbaar gemaakt aan de rechtbank. Eiseres heeft dit op 29 april 2010 gedaan. De rechtbank heeft geconcludeerd dat behandeling van het beroep door de meervoudige kamer van deze rechtbank en nevenzittingsplaats niet langer noodzakelijk was. Vervolgens heeft de rechtbank, nadat daartoe toestemming was verkregen van beide partijen, het onderzoek zonder nadere zitting op 31 mei 2010 gesloten.

De beoordeling

1. Ingevolge artikel 8:1, eerste lid, gelezen in samenhang met artikel 8:69 van de Awb, dient de rechtbank het bestreden besluit - de motivering waarop dit besluit berust daaronder begrepen - te toetsen aan de hand van de tegen dat besluit aangevoerde beroepsgronden.

2. Ter staving van haar asielaanvraag heeft eiseres, zakelijk weergegeven, het volgende naar voren gebracht. Eiseres is afkomstig uit Tadzjikistan. In 1995 is zij in Karinovsk gaan wonen in de huidige Russische Federatie. In februari 2003 is eiseres verkracht door een huisvriend en is zwanger geworden. Deze zwangerschap is een grote schaamte voor haar ouders. Eiseres kan in Rusland geen medische voorzieningen krijgen en kan daar evenmin werken, omdat zij staatloos is. Op 15 september 2003 is eiseres uit Rusland gevlucht.

3. Verweerder heeft de aanvraag afgewezen en heeft daaraan het volgende, kort samengevat, ten grondslag gelegd. Verweerder heeft eiseres het bepaalde in artikel 31, tweede lid, onder f, van de Vw 2000 tegengeworpen. Eiseres heeft niet aannemelijk gemaakt dat zij het Russisch staatsburgerschap niet heeft verkregen, zodat wordt aangenomen dat zij dat staatsburgerschap bezit. Volgens verweerder zijn de door eiseres in de Russische Federatie ondervonden problemen onvoldoende om tot vergunningverlening over te gaan.

4. Hiermee kan eiseres zich niet verenigen en daartoe wordt het volgende, kort samengevat, aangevoerd. Eiseres meent dat haar niet tegengeworpen kan worden dat zij niet meer over de geboorteakte en het geboortebewijs van haar dochter beschikt, nu zij deze documenten is kwijtgeraakt tijdens haar reis naar Nederland. De treinkaartjes of andere reisbescheiden heeft eiseres niet zelf in bezit gehad. Eiseres meent voorts dat verweerder onvoldoende is ingegaan op haar stelling dat zij nauwelijks in de gelegenheid is gesteld om gedetailleerde verklaringen af te leggen omtrent de reisroute. Ten onrechte heeft verweerder overwogen dat het aan eiseres is om aannemelijk te maken dat haar het Russisch staatsburgerschap is verleend. Verweerder heeft niet in redelijkheid kunnen concluderen dat eiseres niet aannemelijk heeft gemaakt dat zij illegaal, zonder permanente woonregistratie, in de Russische Federatie heeft verbleven en de Russische nationaliteit niet zou hebben.

5. De rechtbank overweegt als volgt.

6. De rechtbank ziet zich allereerst voor de vraag gesteld of verweerder zich in redelijkheid op het standpunt heeft kunnen stellen dat het relaas van eiseres ongeloofwaardig is.

7. Op grond van artikel 31, tweede lid, aanhef en onder f, van de Vw 2000 wordt bij de beoordeling van de aanvraag (mede) betrokken de omstandigheid dat de vreemdeling ter staving van zijn aanvraag geen reis- en of identiteitsdocumenten dan wel andere documenten heeft overgelegd, tenzij het ontbreken daarvan niet aan hem is toe te rekenen.

8. Verweerder heeft zich naar het oordeel van de rechtbank in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen dat eiseres onvoldoende heeft meegewerkt aan de vaststelling van haar reisroute, nu verwacht mocht worden dat zij meer gedetailleerde verklaringen kon afleggen omtrent de treinreis en de plaatsen en landen waardoor zij zou zijn gereisd. Voorts is niet gebleken, anders dan eiseres stelt, dat zij onvoldoende in de gelegenheid is gesteld over haar reis te verklaren. Reeds hierom heeft verweerder het bepaalde in artikel 31, tweede lid, van de Vw 2000 bij de beoordeling van de aanvraag kunnen betrekken. Hetgeen overigens in dit kader door partijen is aangevoerd, behoeft derhalve geen bespreking.

9. Het niet voldoen aan een van de voorwaarden als bedoeld in artikel 31, tweede lid, aanhef onder a tot en met f, van de Vw 2000 brengt volgens vaste jurisprudentie en het beleid, neergelegd in de Vreemdelingencirculaire 2000 in hoofdstuk C14/3, zoals dat ten tijde van het besluit van 23 april 2009 luidde, met zich dat verweerder bij zijn verdere beoordeling slechts van de juistheid van de verklaringen van eiseres hoeft uit te gaan, indien in het relaas geen hiaten, vaagheden, ongerijmde wendingen en tegenstrijdigheden op het niveau van de relevante bijzonderheden voorkomen. Van het asielrelaas dient dan een positieve overtuigingkracht uit te gaan.

11. Nu eiseres geen gronden heeft aangevoerd tegen verweerders conclusie dat de in de Russische Federatie ondervonden problemen onvoldoende zwaarwegend zijn om tot vergunningverlening over te gaan en niet aannemelijk is gemaakt dat eiseres, naar zij stelt, het Russisch staatsburgerschap niet zou zijn verleend, is haar terecht een verblijfvergunning onthouden.

13. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder zich terecht op het standpunt gesteld dat eiseres niet voldoet aan voormeld beleid. Eiseres heeft immers niet aangetoond dat zij zich heeft gewend tot de vertegenwoordiging van het land waarvan zij de nationaliteit heeft, dan wel tot andere landen in welke zij eerder heeft verbleven, teneinde haar terugkeer te realiseren. Voorts heeft eiseres geen verklaring van de Tadzjiekse of Russische autoriteiten overgelegd inhoudende dat zij niet in het bezit zal worden gesteld van een vervangend reisdocument. Ook heeft eiseres niet aangetoond dat zij zich heeft gewend tot de IOM voor facilitering van haar vertrek. Verder heeft eiseres zich ook niet gemeld tot de DT&V met het verzoek om bemiddeling bij het verkrijgen van de benodigde documenten van de autoriteiten van het land waar zij naar toe kan gaan. Evenmin is er sprake van een door DT&V opgestelde verklaring waaruit blijkt dat het betreffende consulaat weigert een vervangend reisdocument te vertrekken hoewel de nationaliteit en identiteit niet wordt betwist.

14. Eiseres heeft ter zitting, onder verwijzing naar artikel 6 van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (hierna: EVRM), verzocht om vergoeding van de schade in verband met overschrijding van de redelijke termijn in haar asielprocedure. De rechtbank ziet geen aanleiding om voormeld verzoek buiten behandeling te laten. Van strijd met de goede procesorde is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake, temeer nu verweerder ter zitting en na heropening van het onderzoek zijn standpunt ter zake naar voren heeft kunnen brengen.

15. Volgens vaste jurisprudentie van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (hierna: EHRM), onder meer het arrest van 5 oktober 2000, Maaouia tegen Frankrijk, nr. 39652/98, 2001, 80, vallen procedures over de binnenkomst, het verblijf en de uitzetting van vreemdelingen buiten het bereik van artikel 6 van het EVRM.

Aangezien het geschil betrekking heeft op een verzoek om schadevergoeding in verband met een verblijfsrechtelijke procedure, kan het verzoek tot vergoeding van immateriële schade niet op deze verdragsbepaling worden gebaseerd. De rechtszekerheid als algemeen aanvaard rechtsbeginsel dat aan artikel 6 van het EVRM mede ten grondslag ligt, geldt echter evenzeer binnen de nationale rechtsorde, los van die verdragsbepaling en noopt er toe dat een dergelijk verzoek en het daaruit voortvloeiende geschil binnen een redelijke termijn, in voorkomend geval na behandeling door een onafhankelijk en onpartijdig gerecht, tot finale vaststelling leidt. Aangezien dit vereiste als neergelegd in artikel 6 van het EVRM op dat rechtsbeginsel berust, wordt aansluiting gezocht bij de jurisprudentie van het EHRM (onder meer het arrest van 29 maart 2006, Pizzati tegen Italië, nr. 62361/00, JB 2006/134) over de uitleg van deze verdragsbepaling. Uit de jurisprudentie volgt dat bij overschrijding van de redelijke termijn, behoudens bijzondere omstandigheden, spanning en frustratie als grond voor vergoeding van immateriële schade wordt verondersteld.

16. De rechtbank stelt op basis van de dossierstukken vast dat eiseres op 13 oktober 2003 een aanvraag om een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd heeft ingediend. Bij beschikking van 16 oktober 2003 heeft verweerder deze aanvraag afgewezen. Eiseres heeft tegen het afwijzende besluit op 16 oktober 2003 beroep ingesteld. Bij brief van 30 oktober 2003 heeft verweerder beschikking ingetrokken. Hierop heeft eiseres op gelijke datum besloten het beroep in te trekken. Bij beschikking van 16 oktober 2008 heeft verweerder de aanvraag wederom afgewezen. Eiseres heeft daartegen op 11 november 2008 beroep ingesteld. Bij schriftelijke mededeling van 20 februari 2009 is de beschikking van 16 oktober 2008 ingetrokken, waarop eiseres het daar haar ingestelde beroep heeft ingetrokken. Bij besluit van 23 april 2009 heeft verweerder de aanvraag vervolgens afgewezen.

17. In zaken die bestaan uit een bezwaarschriftprocedure en twee rechterlijke instanties heeft de Afdeling overwogen dat in beginsel een totale lengte van de procedure van ten hoogste vijf jaar redelijk is. Daarbij mag de behandeling van het bezwaar ten hoogste één jaar, de behandeling van het beroep ten hoogste twee jaar en de behandeling van het hoger beroep ten hoogste twee jaar duren, waarbij de in rechtsoverweging 21 genoemde criteria onder omstandigheden aanleiding kunnen geven overschrijding van deze behandelingsduren gerechtvaardigd te achten. De behandeling van het bezwaar en de behandeling van het beroep tezamen mag niet meer dan drie jaar duren en een vertraging bij één van de behandelingen kan worden gecompenseerd door voortvarendheid bij de andere behandeling (Afdelingsuitspraak van 24 december 2008, nr. 200802629/1, LJN BG8294).

18. Tussen partijen is in geschil de vraag op welk moment het geschil een aanvang heeft genomen, mede gelet op het feit dat in asielzaken geen bezwaarschriftprocedure, maar een voornemenprocedure wordt gevolgd. Hiertoe overweegt de rechtbank, onder verwijzing naar de uitspraak van de Afdeling van 7 april 2010 (LJN BM0213), als volgt.

19. Artikel 6 van het EVRM en het daaraan ten grondslag liggende rechtszekerheidsbeginsel vereisen een beslechting van een geschil binnen een redelijke termijn door de rechter. Volgens vaste jurisprudentie van de Afdeling, onder meer de uitspraak van 24 december 2008, zaak nr. 200802629/1, vangt de redelijke termijn in zaken waarin een bezwaarprocedure geldt aan op het moment dat het bestuursorgaan een bezwaarschrift ontvangt. De uitsluiting van de bezwaarschriftprocedure in asielzaken is neergelegd in artikel 80 van de Vw 2000. Ter vervanging daarvan is de voornemenprocedure gekomen. Het voornemen is niet aan te merken als een besluit als bedoeld in artikel 1:3 van de Awb, maar vormt een onderdeel van de procedure die voorafgaat aan de totstandkoming van het besluit op de aanvraag. De rechtbank is, gelet op het voorgaande, dan ook van oordeel dat het geschil een aanvang heeft genomen op het moment waarop eiseres beroep heeft ingesteld tegen het door verweerder genomen besluit, te weten op 16 oktober 2003. Voorts oordeelt de rechtbank, met inachtneming van hetgeen in de bovengenoemde Afdelingsuitspraak is overwogen, dat bij de beoordeling van de redelijke termijn de duur van de procedure als geheel in aanmerking dient te worden genomen.

20. De vraag of de redelijke termijn is overschreden, moet worden beoordeeld aan de hand van de omstandigheden van het geval. Daarbij zijn van betekenis de ingewikkeldheid van de zaak, de wijze waarop de zaak door het bestuur en de rechter is behandeld, het processuele gedrag van betrokkene gedurende de hele procesgang en de aard van de maatregel en het daardoor getroffen belang van de betrokkene, zoals ook uit de jurisprudentie van het EHRM naar voren komt (onder meer het arrest van 27 juni 2000 inzake Frydlender tegen Frankrijk, zaak nr. 30979/96, LJN AN6601 en het eerdergenoemde arrest van 29 maart 2006 inzake Pizzati tegen Italië).

Voor zaken zoals deze, waarin het geschil aanvangt met het instellen van beroep tegen de afwijzing van een asielaanvraag, het beroep wordt ingetrokken omdat verweerder het besluit heeft ingetrokken en daardoor een nieuw besluit op de aanvraag zal moeten nemen, acht de rechtbank een termijn van ten hoogste twee jaar redelijk, waarbij de behandeling van het beroep ten hoogste twee jaar mag duren.

22 Anders dan verweerder heeft betoogd, is de rechtbank van oordeel dat, nu na het instellen van een rechtsmiddel tot tweemaal toe door verweerder besloten is het eerder genomen besluit in te trekken zonder gelijktijdig een nieuw besluit te nemen op de aanvraag van eiseres, de overschrijding van de redelijke termijn volledig aan verweerder dient te worden toegerekend. De criteria, als vermeld in rechtsoverweging 20, geven naar het oordeel van de rechtbank geen aanleiding om deze overschrijding gerechtvaardigd te achten.

23. Het voorgaande betekent dat sprake is van een overschrijding van de redelijke termijn gedurende een periode van 4 jaar en ruim 9 maanden. Uitgaande van een tarief van € 500,00 per half jaar dat de redelijke termijn is overschreden, waarbij het totaal van de overschrijding naar boven wordt afgerond, dient verweerder te worden veroordeeld tot een vergoeding van € 5.000,-

24. Gelet op hetgeen overwogen oordeelt de rechtbank dat het beroep, voor zover dit gericht is tegen de afwijzing van de verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd, ongegrond is. Het beroep, voor zover dit het verzoek om schadevergoeding wegens het overschrijden van de redelijke termijn, is gegrond.

25. De rechtbank acht termen aanwezig om toepassing te geven aan artikel 8:75 van de Awb en verweerder te veroordelen in de door eiseres in verband met de behandeling van het beroep redelijkerwijs gemaakte proceskosten, welke zijn begroot op € 644 aan kosten van verleende rechtsbijstand. Van andere kosten in dit verband is de rechtbank niet gebleken.

De beslissing

De rechtbank

Deze uitspraak is gedaan door mr. O.A.P. van der Roest, in tegenwoordigheid van mr. W. Eggink, griffier.

de griffier

de rechter?

Uitgesproken in het openbaar op 22 juli 2010