Rechtbank Midden-Nederland, 13-05-2015, ECLI:NL:RBMNE:2015:3285, UTR 14/1361

De rechtbank overweegt dat bij de toetsing van de rechtmatigheid van een omgevingsvergunning geen plaats bestaat voor een indringende toetsing van de juistheid van de bestemming(sregeling) die in het bestemmingsplan ten aanzien van het perceel is opgenomen. De mogelijkheid om in het kader van een procedure die is gericht tegen een besluit omtrent verlening van een omgevingsvergunning de gelding van de toepasselijke bestemming(sregeling) aan de orde te stellen, strekt niet zover dat het betreffende onderdeel van het bestemmingsplan aldus opnieuw kan worden onderworpen aan de bij de toetsing van dat plan te hanteren toetsingsmaatstaf. De vraag of uit een oogpunt van een goede ruimtelijke ordening aan het perceel de juiste bestemming is toegekend, kan volgens vaste rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRS) in het kader van een exceptieve toetsing van het desbetreffende planonderdeel niet aan de orde komen. Dergelijke bezwaren dienen aan de orde te worden gesteld in het kader van de beroepsprocedure tegen het bestemmingsplan zelf. In het verlengde hiervan is de rechtbank van oordeel dat hetzelfde dient te gelden voor de vraag of ten aanzien van de hier aan de orde zijnde bestemming een verdergaande uitwerking in het bestemmingsplan had moeten worden opgenomen.

Voor zover eiseressen de bedoeling hebben gehad zich er tevens op te beroepen dat het betrokken onderdeel van het bestemmingsplan in strijd is met artikel 3.6, eerste lid, aanhef en onder c, van de Wet ruimtelijke ordening, moet worden geoordeeld dat hiervoor slechts plaats is indien de vrijstellingsbepaling een wijziging van het gebruik mogelijk maakt die leidt tot een planologisch relevante wijziging van de bestemming, dan wel indien die bepaling voorziet in een vrijstellingsmogelijkheid zonder enige beperking. Daarvan is in dit geval geen sprake. Zulks is door eiseressen overigens ook niet betoogd, laat staan onderbouwd.

7. Eiseressen voeren verder aan dat het SP niet voldoet aan het in artikel 9, onder C, aanhef en onder 2, opgenomen vereiste dat de inpasbaarheid van het te realiseren gebouw in de integrale uitwerking van het gebied redelijkerwijs overzienbaar moet zijn.

8. Eiseressen voeren voorts aan dat verweerder met de verlening van de omgevingsvergunning afwijkt van zijn eigen beleid, zoals dat onder meer is neergelegd in het Masterplan Leidsche Rijn Centrum 2006 en het Ontwikkelings- en toetsingskader grootschalige leisurevoorzieningen gemeente Utrecht (de Leisurenota). Eiseressen zijn van mening dat het SP niet past in dit beleid. Daarbij stellen zij zich op het standpunt dat het belangrijkste uitgangspunt dat in deze stukken, en in het bijzonder in de Leisurenota naar voren komt, namelijk een mix van kleinschaliger functies vergelijkbaar met een traditionele binnenstad voor de sectoren leisure en horeca, geheel wordt losgelaten met de verleende omgevingsvergunning, gezien de omvang van de bioscoopvoorziening die door verweerder is vergund.

Daargelaten het antwoord op de vraag of de vergunde bioscoop vanwege de omvang ervan (inclusief de horeca en andere voorzieningen) in strijd komt met uitgangspunten over de mix aan voorzieningen in dit gebied, neergelegd in de verschillende beleidsdocumenten omtrent de invulling van Leidsche Rijn Centrum, geldt het volgende.

Het belang van eiseressen is gelegen in het gevrijwaard blijven van concurrentie door een (grote) bioscoopvoorziening in hetzelfde verzorgingsgebied en marktsegment en van de als gevolg daarvan door hen gevreesde negatieve gevolgen voor het ondernemersklimaat voor bioscoopexploitanten in de stad Utrecht en omgeving. De verschillende door eiseressen genoemde (passages uit de) beleidsdocumenten zijn niet opgesteld met het oog op de behartiging van dit belang. Daar waar in deze documenten uitgangspunten worden geformuleerd over de verschillende functionaliteiten in Leidsche Rijn Centrum en hoe die zich tot elkaar verhouden gebeurt dat in de context van de (stedenbouwkundige) invulling van de openbare ruimte in het gebied. Daarbij staat de aantrekkingskracht van Leidsche Rijn Centrum voor de bewoners van Leidsche Rijn en daarbuiten als levendig, aantrekkelijk en multifunctioneel gebied voorop. Met het oog daarop is een programma opgenomen van verschillende functies, uitgedrukt in aantallen m² bruto vloeroppervlak, zoals winkels, horeca, leisure, maatschappelijke en culturele voorzieningen, woningen en kantoren. Het ondernemersklimaat (voor bioscoopexploitanten, of voor ondernemers in de “leisure-business”) is daarbij niet benoemd als relevant aspect. Dit geldt ook voor de door eiseressen ter zitting in het bijzonder nog genoemde Leisurenota. Blijkens paragraaf 2 van deze nota is deze tot stand gekomen vanwege de grote behoefte die er was aan een visie op de ontwikkeling van grootschalige leisurevoorzieningen. De Nota dient als toetsingskader voor interne en externe initiatieven voor leisureontwikkeling, en aldus in het onderhavige geval als ruimtelijk relevant kader voor de beoordeling van een aanvraag om een omgevingsvergunning. Dat de Nota mede beoogt inzicht te geven in de totale markt van grootschalige leisure in Utrecht en dat het kader dat de Nota biedt de ontwikkelingen in de markt moet faciliteren - en aldus mede economische relevantie heeft - maakt niet dat eiseressen aan dit beleid bescherming kunnen ontlenen van hun concurrentiepositie als speler in deze markt. De Nota strekt ertoe de ontwikkeling van leisure-voorzieningen op daartoe bedachte locaties te bevorderen en te faciliteren, maar maakt nergens melding van het streven om aanbieders van leisure-voorzieningen te beschermen tegen voor hen nadelige gevolgen van hun onderlinge concurrentie (nog daargelaten wat de relevantie van een dergelijk streven zou kunnen zijn in het kader van de ruimtelijke ordening).

9. Eiseressen voeren voorts aan dat het bestreden besluit voor vernietiging in aanmerking komt omdat het bouwplan financieel niet uitvoerbaar is zonder ontoelaatbare staatssteun. Eiseressen wijzen in dat verband onder meer op de omstandigheid dat de door vergunninghoudster verschuldigde leges zijn kwijtgescholden en dat verweerder bij de bioscoop tijdelijk gratis parkeren heeft mogelijk gemaakt. Verder zijn eiseressen van mening dat de openbare aanbesteding die voor dit project moest plaatsvinden niet rechtmatig heeft plaatsgevonden.

In navolging van vaste rechtspraak van de ABRS (zie onder meer de uitspraak van 21 januari 2015, ECLI:NL:RVS:2015:96) is de rechtbank van oordeel dat de economische uitvoerbaarheid van een bouwplan er mede toe strekt te voorkomen dat belanghebbenden worden geconfronteerd met de nadelige ruimtelijke gevolgen van een bouwplan dat niet uitvoerbaar is. Beoogd wordt de bij het daadwerkelijk realiseren van een bouwplan betrokken belangen te beschermen, waaronder in ieder geval begrepen die van grondeigenaren en grondgebruikers in de nabije omgeving van het perceel waarop het bouwplan is voorzien. Daaronder wordt niet begrepen de belangen van een concurrent die niet in de nabijheid van het perceel is gevestigd. Gelet hierop kan dat wat eiseressen over de economische uitvoerbaarheid van het bouwplan aanvoeren, op grond van artikel 8:69a van de Awb niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. De rechtbank zal dan ook op dit punt een inhoudelijke bespreking van dit betoog achterwege laten.

Dit geldt ook voor de door eiseressen aangevoerde beroepsgrond met betrekking tot de openbare aanbestedingsprocedure. Zo sprake zou zijn van de schending van rechtsregels in het kader van de aanbesteding dan zijn deze rechtsregels niet geschreven ter bescherming van het belang van eiseressen als concurrent in het kader van de onderhavige vergunningverlening. De rechtmatigheid van de aanbesteding kan aan de civiele rechter worden voorgelegd.

10. Eiseressen voeren ten slotte aan dat sprake is van een milieuvergunningplichtige activiteit waardoor ook een omgevingsvergunning voor de activiteit milieu is vereist, nu niet kan worden uitgesloten dat het aantal bezoekers per jaar de daartoe relevante grens van 500.000 zal overschrijden. Eiseressen doen in dat verband een beroep op het gelijkheidsbeginsel door te wijzen op de omstandigheid dat voor de door hen te realiseren en exploiteren bioscoop in het Stationsgebied wel een milieuvergunning moest worden aangevraagd. Eiseressen zijn van mening dat daardoor sprake is van een ongelijke behandeling. Eiseressen hebben voorts aangevoerd dat de door verweerder aan de vergunning bij het bestreden besluit nader verbonden voorschriften geen waarborg biedt dat het aantal bezoekers van 500.000 niet zal worden overschreden.

Het betoog dat de door verweerder in de vergunning opgenomen voorschriften geen waarborg biedt dat het aantal bezoekers van 500.000 per jaar niet zal worden overschreden, kan evenmin slagen. Zoals de rechtbank hiervoor reeds heeft overwogen, diende verweerder te beslissen op de aanvraag, zoals die door vergunninghoudster is ingediend. Die aanvraag hield in de oprichting van een bioscoop met een bezoekersaantal van minder dan 500.000 per jaar. Daarvoor is door verweerder een vergunning verleend en verweerder zal op de naleving daarvan dienen toe te zien. Mocht blijken dat het aantal bezoekers meer dan 500.000 per jaar bedraagt en daarmee de omgevingsvergunning wordt overschreden, dan zal verweerder handhavend dienen op te treden tenzij vergunninghoudster alsnog een zogenoemde milieuvergunning aanvraagt en verkrijgt, vanwege de omstandigheid dat de inrichting in dat geval als een vergunningplichtige inrichting als bedoeld in artikel 2.1, tweede lid, van het Bor in samenhang met Bijlage I, onderdeel C, categorie 19.4, onder a, van het Bor moet worden beschouwd. De voorschriften beogen een onderstreping van de vergunde grens van minder dan 500.000 bezoekers per jaar. Dat eiseressen uit oogpunt van controleerbaarheid van de naleving van het maximale aantal bezoekers een in hun ogen effectiever middel (het Maccsbox-systeem) voorstaan, kan aan het voorgaande niet afdoen, nu niet op voorhand aannemelijk is dat met de wel opgenomen voorschriften effectieve handhaving onvoldoende mogelijk is.

Nu de beroepsgronden van eiseressen op deze punten geen doel treffen, zal de rechtbank de vraag of artikel 8:69a van de Awb (het relativiteitsvereiste) aan vernietiging wegens een eventueel gebrek op dit punt in de weg staat, onbesproken laten.