Rechtbank Den Haag, 08-04-2021, ECLI:NL:RBDHA:2021:3648, NL20.15517

1. Eiser stelt van Eritrese nationaliteit te zijn en te zijn geboren op [geboortedatum].

2. Eiser heeft aan zijn asielaanvraag ten grondslag gelegd dat hij op éénjarige leeftijd met zijn moeder naar Saoedi-Arabië is gegaan en daar gedurende 28 jaar illegaal heeft verbleven tot aan zijn uitreis via Soedan naar Nederland. Eiser stelt dat hij niet terug kan keren naar Eritrea omdat hij vreest dat hij zijn dienstplicht zal moeten vervullen. Deze dienstplicht zal volgens eiser van onbeperkte duur zijn. Daarnaast stelt eiser dat hij bestraft zal worden omdat hij zich heeft onttrokken aan zijn dienstplicht. Verder stelt eiser dat hij Eritrea op illegale wijze heeft verlaten, waardoor hij bij terugkeer in de negatieve belangstelling zal komen te staan van de autoriteiten van Eritrea.

3. Het asielrelaas van eiser bevat volgens verweerder de volgende relevante elementen:

- Nationaliteit, identiteit en herkomst,

- Vrees vanwege de militaire dienstplicht in Eritrea (en eventueel gestelde illegale uitreis).

4. Verweerder heeft de nationaliteit en identiteit geloofwaardig geacht. De vrees vanwege de militaire dienstplicht acht verweerder niet geloofwaardig. Het enkel vervullen van de dienstplicht kan niet als een schending van artikel 3 van het EVRM¹ worden beschouwd. De omstandigheid dat een onbekend percentage dienstplichtigen na de achttien maanden een dienstplicht voor onbepaalde duur dient te vervullen, heeft niet tot gevolg dat dit ook voor eiser realiteit zal zijn. Eiser heeft dit, volgens verweerder, niet aannemelijk gemaakt. Verweerder acht niet geloofwaardig dat eiser zal worden gestraft als dienstweigeraar omdat eiser nooit is opgeroepen om de dienstplicht te vervullen en dus ook geen dienst heeft geweigerd. Tot slot stelt verweerder dat geen sprake is van illegale uitreis bij eiser, maar dat zijn situatie juist gelijk te stellen is met die van een legaal uitgereisde Eritreeër. Eiser heeft, volgens verweerder, dan ook niet aannemelijk gemaakt dat hij bij zelfstandig vertrek naar Eritrea een reëel risico loopt op een met artikel 3 van het EVRM strijdige behandeling. Hij concludeert daarom dat de asielaanvraag wordt afgewezen als ongegrond.

5. Eiser heeft in beroep aangevoerd dat verweerder ten onrechte de bewijslast op hem legt voor het niet behoren tot de groep van dienstplichtigen die een dienstplicht voor onbepaalde tijd moet vervullen. Verder stelt eiser sinds zijn komst naar Nederland op sociale media actief te hebben deelgenomen aan het debat over Eritrea.

6. Tussen partijen is niet in geschil dat eiser in de leeftijdscategorie valt van de groep personen die de militaire dienstplicht in Eritrea dient te vervullen. Het standpunt van verweerder of eiser ook concreet in dienst zal moeten bij terugkeer naar Eritrea is niet eenduidig. Zo lijkt verweerder in zijn verweerschrift ervan uit te gaan dat eiser bij terugkeer zijn militaire dienstplicht zal moeten vervullen, maar verweerder is daar op zitting op teruggekomen.

7. De rechtbank kan eiser volgen in zijn stelling dat hij bij terugkeer naar Eritrea in militaire dienst zal moeten. Dit blijkt uit de door eiser genoemde bronnen.² Daaruit volgt dat eiser gelet op zijn leeftijd zijn militaire dienstplicht zal moeten vervullen. Verweerder heeft een aantal omstandigheden genoemd die tot de conclusie zouden leiden dat eiser niet in dienst hoeft. Uit deze omstandigheden kan dat echter niet worden afgeleid. Het feit dat eiser nooit een oproep heeft ontvangen is verklaarbaar doordat hij tot op heden nooit in Eritrea heeft verbleven. De omstandigheid dat eiser, volgens verweerder, probleemloos een Eritrees paspoort heeft aangevraagd, kan niet zonder meer tot de conclusie leiden dat eiser niet in dienst zou moeten. Dit geldt ook voor de omstandigheid dat eiser op de ambassade geen spijtbetuiging heeft moeten ondertekenen en geen diasporabelasting heeft moeten betalen. Uit het door eiser overgelegde EASO rapport uit 2019³ volgt dat eiser niet onder die categorie personen valt.

De rechtbank is dan ook van oordeel dat eiser aannemelijk heeft gemaakt dat hij bij terugkeer naar Eritrea zal worden opgeroepen voor militaire dienst. Het enkel moeten vervullen van de dienstplicht levert echter nog geen schending op van artikel 3 van het EVRM. Deze beroepsgrond slaagt in zoverre niet.

8. Niet is in geschil dat de verlenging van de militaire dienstplicht in Eritrea leidt tot een schending van artikel 3 van het EVRM. Eiser heeft verwezen naar verschillende bronnen⁴ voor zijn stelling dat het aannemelijk is dat hij bij terugkeer naar Eritrea voor onbepaalde tijd in militaire dienst moet. Uit deze bronnen volgt dat de dienstplicht, na de verplichte diensttijd van achttien maanden, voor onbepaalde tijd kan worden verlengd door de autoriteiten van Eritrea. Op grond waarvan de dienstplicht kan worden verlengd, voor hoe lang en op wie deze verlenging van toepassing is, is onduidelijk en ook deels onbekend. Hierover is weinig betrouwbare informatie beschikbaar. Wel kan uit deze bronnen worden opgemaakt dat de kans op verlenging van de dienstplicht voor onbepaalde tijd aanwezig is en dat het volstrekt willekeurig is wie deze verlengde dienst dient te vervullen.

9. Ten aanzien van de stelling van eiser dat hij als een dienstweigeraar wordt gezien kan de rechtbank verweerder volgen in zijn standpunt dat eiser dit niet aannemelijk heeft gemaakt. Niet is gebleken dat eiser ooit is opgeroepen voor het vervullen van de dienstplicht, zodat hij ook geen dienstplicht heeft geweigerd.

10. Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat de situatie van eiser vergeleken kan worden met die van een Eritreeër die op legale wijze is uitgereisd. Eiser is op éénjarige leeftijd met zijn moeder naar Saoedi-Arabië vertrokken. Verder is zijn moeder nadien regelmatig Eritrea in- en uitgereisd. Op 24 oktober 2019 heeft de ambassade van Eritrea aan eiser een verklaring afgegeven, waarin staat dat eiser de Eritrese nationaliteit heeft.

11. Eiser heeft in de aanvullende gronden van beroep van 9 maart 2021 gesteld sinds zijn komst naar Nederland actief te hebben deelgenomen op sociale media aan het debat over Eritrea. Uit de overgelegde bijlagen bij deze aanvullende gronden blijkt dat eiser sinds maart 2019 actief is op sociale media met uitlatingen over het regime in Eritrea. Verweerder kan worden gevolgd in zijn standpunt dat eiser erg laat met dit nieuwe asielmotief komt en dat niet valt in te zien waarom eiser hier niet eerder in de procedure mee is gekomen.

Nu de rechtbank, gelet op wat hiervoor onder rechtsoverweging 8 is overwogen, van oordeel is dat verweerder een nieuw besluit moet nemen, moet verweerder dit nieuwe asielmotief echter alsnog in het nieuw te nemen besluit betrekken.

12. Uit wat hiervoor is overwogen volgt dat verweerder niet voldoende heeft gemotiveerd waarom er geen reëel risico is voor eiser op ernstige schade bij terugkeer naar Eritrea. De aanvraag is ten onrechte afgewezen als ongegrond. Het beroep is gegrond en de rechtbank vernietigt het bestreden besluit. De rechtbank ziet geen aanleiding de rechtsgevolgen van het bestreden besluit in stand te laten of zelf in de zaak te voorzien. Verweerder zal daarom een nieuw besluit moeten nemen met inachtneming van deze uitspraak. Omdat in dit besluit ook een beoordeling moet worden gemaakt van het nieuwe asielmotief, zal de rechtbank geen termijn bepalen waarbinnen het nieuwe besluit moet worden genomen.

13. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiser gemaakte proceskosten. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1.068 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor de behandeling ter zitting, met een waarde per punt van € 534 en een wegingsfactor 1).