Rechtbank Amsterdam, 11-05-2022, ECLI:NL:RBAMS:2022:2801, C/13/697158 / HA ZA 21-157

Bij tussenvonnis heeft de rechtbank geoordeeld dat sprake is van een onvoorziene omstandigheid in de zin van artikel 6:258 BW waardoor Apenkooi c.s. niet heeft voldaan aan haar afnameverplichting voor het tweede contractjaar. De financiële gevolgen daarvan zouden volledig voor rekening van Cupking komen. Daarmee is sprake van een fundamentele verstoring van het evenwicht van de overeenkomst dat voor herstel in aanmerking komt. Verder heeft de rechtbank geoordeeld dat het evenwicht dient te worden hersteld door (partiële) ontbinding van de overeenkomst waarbij het tweede contractjaar vervalt en het nadeel daarvan bij helfte wordt verdeeld tussen partijen (50% Cupking/50% Apenkooi en 50% Cupking/50% ID&T).

De rechtbank heeft de zaak verwezen naar de rol om partijen in de gelegenheid te stellen zich uit te laten over de vraag welke factoren van belang zijn bij en welke invloed zij hebben op de financiële afrekening.

Partijen hebben over en weer bij hun aktes nieuwe producties ingediend. Cupking is ten slotte nog in de gelegenheid gesteld te reageren op de nieuwe producties van Apenkooi c.s.

ID&T heeft de rechtbank in haar akte verzocht om terug te komen van de bindende eindbeslissing tot ontbinding van de overeenkomst. Apenkooi heeft zich aangesloten bij dit standpunt van ID&T. Volgens Apenkooi c.s. is de rechtbank buiten de grenzen van de rechtsstrijd getreden door niet de gevorderde nakoming toe te wijzen, maar ambtshalve tot ontbinding van de overeenkomst over te gaan onder toekenning van een vergoeding aan Cupking.

Bij tussenvonnis is uitdrukkelijk en zonder voorbehoud beslist dat de overeenkomst wordt ontbonden met terugwerkende kracht per 14 maart 2020. De rechtbank heeft hiermee een bindende eindbeslissing gegeven. Voor dergelijke beslissingen geldt de hoofdregel dat daarvan in dezelfde instantie niet meer kan worden teruggekomen. Dit kan anders zijn indien de beslissing berust op een onjuiste juridische of feitelijke grondslag, dan wel de eisen van een goede procesorde om een andere reden meebrengen dat de rechter haar eindbeslissing heroverweegt.

De primaire vordering van Cupking tot wijziging van de overeenkomst is gegrond op artikel 6:258 BW. Deze vordering is gericht op het opheffen van het eenzijdig door Cupking geleden financiële nadeel door een onvoorziene omstandigheid. Anders dan Apenkooi c.s. de vordering wenst te verstaan, is de vordering dus niet gericht op nakoming van de overeenkomst maar op een herstel van evenwicht tussen partijen. Dit evenwicht is immers verstoord door de onvoorziene omstandigheid van de coronapandemie. Dat is er de oorzaak van dat de overeenkomst niet kon worden uitgevoerd en het evenwicht tussen partijen is verstoord. Om die reden is geoordeeld dat de overeenkomst niet ongewijzigd in stand kan blijven. De rechtbank heeft in het tussenvonnis overwogen waarom de door Cupking gevorderde verlenging van de overeenkomst niet een adequaat herstel van het evenwicht oplevert, althans te veel onzekerheden meebrengt, zie r.o. 5.16 en 5.17 van het tussenvonnis. Daarbij komt nog de omstandigheid dat ID&T zeer ontevreden was over de prestatie van Cupking in het eerste jaar en daarom de overeenkomst wilde beëindigen. Het doel van de overeenkomst, namelijk (ver)huur van bekers gedurende twee jaar, is daarmee niet meer haalbaar. Nu geen mogelijkheid bestaat om het evenwicht te herstellen door wijziging van de overeenkomst, heeft de rechtbank ervoor gekozen om het evenwicht te herstellen door (gedeeltelijke) ontbinding van de overeenkomst. Daarbij heeft de rechtbank gebruik gemaakt van de discretionaire bevoegdheid die haar toekomt bij het bepalen van de wijze van herstel van het evenwicht in het kader van artikel 6:258 BW. Het verzoek om terug te komen van de eindbeslissing wordt daarom afgewezen.

ID&T voert vier factoren aan waarom Cupking geen, dan wel minder nadeel heeft van de ontbinding per 14 maart 2020. Apenkooi heeft zich aangesloten bij dit standpunt van ID&T. Het gaat om de volgende factoren:

1. Er zou sprake zijn geweest van een voortgezette toerekenbare tekortkoming aan de kant van Cupking.

2. Een deel van de bekers zijn in 2019 meerdere keren verhuurd/gehuurd, zodat al aan de verplichting in de overeenkomst is voldaan. Er dient daarom te worden uitgegaan van een lager aantal bekers.

3. De voorraad bekers is in 2019 en 2020 ook aan derden verhuurd. Ook deze verhuur dient aangemerkt te worden als omzet ter bestrijding van de investeringskosten van Cupking.

4. Cupking is volledig vergoed voor haar investeringskosten doordat zij haar voorraad bekers heeft verkocht.

De fictieve gemiste omzet wordt als volgt bepaald: het aantal bekers dat zou zijn verhuurd door Cupking vermenigvuldigt met de prijs per beker. Het aantal bekers wordt bepaald aan de hand van de indicatie die is opgenomen in de overeenkomst, zie r.o. 5.18 van het tussenvonnis. Voor Apenkooi gaat het dus om 1.572.059 bekers en voor ID&T om 690.000.

Voor wat betreft de kosten gaat de rechtbank uit van de bedragen die Cupking hanteert. Cupking heeft haar kosten en de besparingen daarvan onderbouwd met facturen en rekeningen. De blote betwisting van de hoogte daarvan door Apenkooi c.s. is onvoldoende aanleiding om af te wijken van de door Cupking genoemde bedragen en percentages. In het licht van de onderbouwde stellingen van Cupking, lag het op de weg van Apenkooi c.s. om haar betwisting toe te lichten en te onderbouwen met concrete feiten en omstandigheden. Dat heeft zij niet gedaan. Dit betekent dat de rechtbank uitgaat van het volgende:

-

de kosten van het reinigen van de bekers bedraagt gemiddeld € 0,003 per beker;

-

30% van de bekers komt schoon retour, er wordt dus rekening gehouden met de kosten van het reinigen van 70% van de bekers;

-

de vaste kosten per beker bedragen € 0,017912.

Cupking stelt dat rekening dient te worden gehouden met misgelopen opbrengsten uit verloren bekers. Apenkooi c.s. betwist dat. De rechtbank is met Apenkooi c.s. van oordeel dat er geen aanleiding is om rekening te houden met een vergoeding voor fictief verloren bekers. Immers de vergoeding is bedoeld om de bekers te vervangen en dat is nu niet nodig. Door Cupking is onvoldoende onderbouwd dat deze vergoeding een wezenlijk onderdeel is van haar verdienmodel van Cupking. Met name is niet concreet toegelicht wat de netto opbrengst voor haar is, omdat Cupking alleen de vergoeding vermeldt. Om tot een berekening te komen van het nadeel dat Cupking heeft geleden wat betreft verloren bekers dient de kostprijs bekend te zijn. Ook is van belang wat de consequentie van verloren bekers voor haar lasten is (o.a. uitgespaarde reinigingskosten). Cupking heeft deze informatie niet verstrekt. De rechtbank houdt dus geen rekening met misgelopen opbrengsten van verloren bekers.

De rechtbank becijfert het nadeel voor wat betreft niet verhuurde bekers aan Apenkooi als volgt.

De rechtbank becijfert het nadeel voor wat betreft niet verhuurde bekers aan ID&T als volgt.

Cupking heeft aanspraak gemaakt op de wettelijke handelsrente over de toe te wijzen bedragen. Dit zal worden toegewezen.

Partijen hebben deels gelijk en deels ongelijk gekregen. De rechtbank bepaalt daarom dat ieder de eigen proceskosten moet betalen.