Rechtbank Amsterdam, 08-01-2020, ECLI:NL:RBAMS:2020:62, C/13/674731 / KG ZA 19-1136

[eiseres] vordert – kort gezegd – het volgende: I. Rabobank te gebieden de bancaire relatie met [eiseres] voort te zetten; II. Rabobank te bevelen het opeisen van de (hypothecaire) geldlening te doen staken; III. Rabobank te bevelen de gegevens van [eiseres] te verwijderen uit het Incidentenregister en het IVR;IV. Rabobank te bevelen [eiseres] toegang te verschaffen tot haar rekeningen; V. een en ander op straffe van dwangsommen;VI. met veroordeling van Rabobank in de kosten van dit geding, te vermeerderen met de wettelijke rente, en VII. met veroordeling van Rabobank in de nakosten, te vermeerderen met de wettelijke rente.

[eiseres] stelt hiertoe in de dagvaarding – samengevat weergegeven – dat Rabobank aan haar opzegging ten grondslag legt dat sprake is van een frauduleuze kredietaanvraag (vervalste stukken) en niet-integer gedrag. [eiseres] betwist dit met klem en is van mening dat Rabobank dit niet heeft aangetoond of inzichtelijk gemaakt. [eiseres] heeft steeds alle vragen van Rabobank uitputtend beantwoord en na haar laatste e-mail van 18 juni 2018 is het aan de zijde van Rabobank meer dan drie maanden stil gebleven. De opzegging kwam voor [eiseres] dan ook als een verrassing. Dit is in strijd met de bijzondere zorgplicht van Rabobank en met de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit. Door het opeisen van de geldleningen, met name de hypothecaire geldlening, komt [eiseres] in een noodtoestand te verkeren. Rabobank heeft nagelaten een juiste belangenafweging te maken. Ook de registratie in het IVR voldoet niet aan de strenge eisen die daaraan moeten worden gesteld.

Rabobank heeft tijdens de mondelinge behandeling – samengevat weergegeven – het verweer gevoerd dat [eiseres] kredietfraude heeft gepleegd. Zij heeft eind 2017 een persoonlijk krediet van € 30.000,- aangevraagd voor het vernieuwen van haar keuken. Het ontvangen bedrag heeft zij hiervoor niet gebruikt, maar uitgeleend aan een derde (aan een vennootschap van [betrokkene] , van wie [eiseres] ook haar woning heeft gekocht). Toen [eiseres] hierop werd aangesproken heeft zij aan Rabobank een valse factuur overhandigd, te weten een factuur met hetzelfde nummer als de factuur die een paar maanden eerder is opgesteld ten behoeve van [betrokkene] , die toen (ook?) een nieuwe keuken in dezelfde woning heeft laten plaatsen. Naar aanleiding van deze kredietfraude zijn de gegevens van [eiseres] in het IVR opgenomen, hetgeen beëindiging van de bancaire relatie tot gevolg heeft. Overigens is in de brief van 18 november 2019 (zie 2.4) per abuis opgenomen dat [eiseres] ook in het Incidentenregister van Rabobank is opgenomen. Nadat de frauduleuze kredietaanvraag bij Rabobank aan het licht was gekomen, heeft Rabobank ontdekt dat de inkomensgegevens die [eiseres] in het kader van haar eerdere hypotheekaanvraag had verstrekt allerlei vragen opriepen. Uit die gegevens blijkt namelijk dat zij gedurende zes maanden bij twee werkgevers zou hebben gewerkt. Zij zou 346 uur per maand hebben gewerkt (ruim 85 uur per week), waarmee zij maandelijks in totaal € 7.300,- zou hebben verdiend. Ook ontving zij in die periode zorgtoeslag en een kindgebonden budget. [eiseres] is herhaaldelijk om uitleg hierover gevraagd, maar zij kwam niet met een duidelijke verklaring. Ook is [eiseres] er in die periode al voor gewaarschuwd dat Rabobank tot beëindiging van de bancaire relatie kon overgaan. Het is dus niet juist dat dit voor [eiseres] als een verrassing kwam. Van belang is verder dat Rabobank de opzegtermijn al een keer heeft verlengd met twee maanden (tot 8 februari 2020) en dat zij die termijn mogelijk uit coulance nog een keer verlengt.

Omdat Rabobank kort voor de zitting een groot aantal producties in het geding heeft gebracht en ter zitting een verweer heeft gevoerd dat voor [eiseres] gedeeltelijk nieuw was, is [eiseres] – die vanwege het overlijden van haar moeder niet bij de zitting aanwezig kon zijn – in de gelegenheid gesteld een akte te nemen. In die akte (van 11 december 2019) is – samengevat weergegeven – opgenomen dat [eiseres] ten onrechte wordt gecriminaliseerd. Zij wordt in verband gebracht met [betrokkene] , op wie het onderzoek van Rabobank zich lijkt te richten, maar kan niet met hem worden vereenzelvigd. Over de persoonlijke lening voert [eiseres] aan dat zij die telefonisch heeft afgesloten en dat zij betwist dat hierop algemene voorwaarden van toepassing zijn. Het is niet zo dat Rabobank het recht heeft (zoals bij een bouwdepot) te controleren waaraan het geld is besteed dat op basis van een persoonlijke lening is verstrekt. [eiseres] was dus niet verplicht het geld aan een keuken te besteden. Overigens heeft zij dit wel gedaan en is het onjuist dat [eiseres] het bedrag van € 30.000,- heeft uitgeleend aan de vennootschap van [betrokkene] . Dit bedrag is betaald aan [betrokkene] , die via een van zijn vennootschappen, zou bemiddelen voor het plaatsen van een nieuwe keuken. Er was dus sprake van een bemiddelingsovereenkomst, niet van een leningsovereenkomst. De factuur die [eiseres] hiervoor heeft ontvangen en aan Rabobank heeft verstrekt is een onjuiste factuur. De keukenfirma heeft die factuur, met daarin een slordigheidsfout, abusievelijk aan [eiseres] gezonden. Inmiddels heeft zij die firma hierop aangesproken en is haar een juiste factuur toegezonden die zij met de akte van 11 december 2019 in het geding heeft gebracht. Van een valselijk opgemaakt stuk is dan ook geen sprake. Er is slechts sprake van een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Wat betreft de overige constateringen van Rabobank, die betrekking hebben op het inkomen van [eiseres] , voert zij aan dat zij zich hierover in het traject voorafgaand aan de beëindiging van de relatie afdoende heeft verantwoord. Dit blijkt ook het feit dat Rabobank deze kwestie in haar brief van 8 oktober 2019 (zie 2.3) niet aan de beëindiging ten grondslag heeft gelegd. Dat [eiseres] ondanks dit hoge inkomen zorgtoeslag heeft gekregen is een kwestie die speelt tussen haar en de Belastingdienst; hierover is zij aan Rabobank geen verantwoording verschuldigd. Indien de Belastingdienst de toeslagen terugvordert, zal [eiseres] hieraan voldoen.

Bij akte van 17 december 2019 heeft Rabobank hierop als volgt gereageerd. [eiseres] komt thans met een volledig nieuw en wonderlijk verhaal. Feit blijft dat [eiseres] aan Rabobank een onjuiste factuur heeft verstrekt, waarmee zij Rabobank heeft proberen te misleiden. Uit door Rabobank in het geding gebrachte producties volgt dat zij vanaf december 2018 veelvuldig met [eiseres] heeft gecorrespondeerd en haar diverse keren heeft uitgenodigd voor een gesprek. Alleen op 11 februari 2019 kon een gesprek worden ingepland, waarbij uiteindelijk alleen de advocaat van [eiseres] , en niet [eiseres] zelf, aanwezig was. Alle andere keren gaf [eiseres] niet thuis. Rabobank heeft dan ook zorgvuldig gehandeld. [eiseres] is digitaal akkoord gegaan met de algemene voorwaarden die gelden bij een persoonlijke lening. Dit blijkt uit het digitale systeem van Rabobank. Het bedrag van € 30.000,- had nooit kunnen worden vrijgegeven als [eiseres] haar digitale akkoord niet had gegeven. Uit artikel 10 sub e van die voorwaarden blijkt dat een persoonlijke lening direct opeisbaar is bij het verstrekken van onjuiste inlichtingen. Het verhaal van [eiseres] over de bemiddelingsovereenkomst, op grond waarvan zij € 30.000,- zou hebben overgemaakt aan de vennootschap van [betrokkene] , roept alleen maar meer vragen op. Tot slot is onjuist dat [eiseres] zich voorafgaand aan de brief van 8 oktober 2019 al afdoende had verantwoord over de hoogte van haar inkomen. Zoals gezegd heeft Rabobank [eiseres] hierover nooit te spreken gekregen.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.