Parket bij de Hoge Raad, 10-11-2009, BK2678, 07/13166

Conclusie inzake:

[Verdachte]

1. Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Gravenhage wegens 1. handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van de Wet wapens en munitie en het feit begaan met betrekking tot een vuurwapen van categorie III en 2. handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van de Wet wapens en munitie veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf.

2. Namens de verdachte hebben wijlen mr. G.P. Hamer en mr. B.P. de Boer twee middelen van cassatie voorgesteld.

3. Beide middelen zijn gericht tegen de strafmotivering. Het eerste middel bevat de klacht dat het tegen de achtergrond van het zich tussen de stukken bevindende Uittreksel Justitiële Documentatie van 13 september 2007 niet begrijpelijk is dat het Hof de verdachte in de strafmotivering heeft aangerekend dat hij eerder is veroordeeld voor het plegen van strafbare feiten (meervoud).

en

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat het vonnis waarvan beroep zal worden vernietigd en dat de verdachte terzake van het onder 1 en 2 tenlastegelegde zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van drie maanden met aftrek van voorarrest.

Het hof heeft de op te leggen straf bepaald op grond van de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en op grond van de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte, zoals daarvan is gebleken uit het onderzoek ter terechtzitting.

Bij het bepalen van de op te leggen straf heeft het hof rekening gehouden met het feit dat voor delicten als de onderhavige ressortelijke indicatiepunten worden gehanteerd en dat op grond van deze indicatiepunten bij de bepaling van de op te leggen straf een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van zes maanden het uitgangspunt dien[t] te zijn.

Naar het oordeel van het hof komen de ernst van het bewezenverklaarde en de door het hof in aanmerking genomen omstandigheden onvoldoende tot uitdrukking in de door de advocaat-generaal gevorderde straf. Naar 's hofs oordeel is er in de onderhavige zaak geen aanleiding van de (gepubliceerde) indicatiepunten af te wijken.

Het is op deze grond dat het hof komt tot het opleggen van navermelde zwaardere straf.

Het hof is - alles overwegende - van oordeel dat een geheel onvoorwaardelijke gevangenisstraf van navermelde duur een passende en geboden reactie vormt."

6. Op het eerste gezicht wekt het middel in het licht van de meer dan gebruikelijk uitvoerige strafmotivering enige verbazing. In de strafmotivering worden een drietal bouwstenen voor de straf uitgewerkt: krachtig optreden is noodzakelijk in verband met stijgend aantal slachtoffers en de gevoelens van onveiligheid; het justitieel verleden en ressortelijke indicatiepunten. Het middel legt de meetlat langs het justitieel verleden. Het Hof overweegt dat verdachte eerder veroordeeld is voor het plegen van strafbare feiten. Het Uittreksel Justitiële Documentatie van 13 september 2007 bevindt zich tussen de aan de Hoge Raad gezonden stukken. Op dit Uittreksel staat naast de onderhavige zaak onder het kopje "Gegevens betreffende afgedane rechtbankzaken" vermeld een transactie wegens diefstal van een fiets. Onder het kopje "Gegevens betreffende niet afgedane rechtbankzaken" staan vermeld de onderhavige zaak en een veroordeling door de Rechtbank Alkmaar op 1 juli 2004, in een zaak betreffende een straatroof op 10 maart 2004 te Heerhugowaard. Op pagina 3 van het Uittreksel is de beslissing in appel tegen het Alkmaarse vonnis van het Hof Amsterdam van 11 februari 2005 vermeld. Bij status is toegevoegd onherroepelijk 26 februari 2005. Voorts is nog vermeld de beslissing van 23 november 2006 van hetzelfde Hof tot tenuitvoerlegging van het op 11 februari 2005 voorwaardelijk opgelegde gedeelte van de straf. Daarbij is tevens de status vermeld: onherroepelijk per 23 november 2006. Opmerking verdient nog dat verdachte ter terechtzitting van het Hof 's-Gravenhage van 19 september 2007 verklaart dat hij thans gedetineerd is op grond van een arrest van het Hof Arnhem. Op het vermelde Uittreksel is daarvan niets terug te vinden.

7. Het is, en was ook ten tijde van het wijzen van de bestreden uitspraak, vaste rechtspraak dat ten nadele van de verdachte bij de strafoplegging geen rekening mag worden gehouden met nog niet onherroepelijke eerdere veroordelingen.(1) De achterliggende gedachte is dat zolang een veroordeling niet onherroepelijk is, niet vaststaat dat de verdachte het desbetreffende feit heeft begaan en dat het dus (nog) niet aangaat om hem te verwijten dat hij wederom in de fout is gegaan. In de onderhavige zaak heeft het Hof de verdachte aangerekend dat eerdere veroordelingen hem er niet van weerhouden hebben het onderhavige feit te plegen.

8. Een welwillende lezing is mogelijk en wel langs de volgende wegen. Kan er niet van worden uitgegaan dat het begrip "het plegen van strafbare feiten" in de rechtspleging betrekkelijk algemeen is. Ik vraag mij af of de taal nu veel geweld wordt aangedaan als daaronder mede wordt begrepen een enkel strafbaar feit. In een tweede benadering wordt het accent gelegd op het belang van het meervoud aan veroordelingen in het geheel van de strafmotivering. Slechts een van de drie bouwstenen vertoont een gebrek. Voor de straftoemetingsbeslissing is dat gebrek niet wezenlijk. Een laatste benadering is het meervoud aan te merken als een kennelijke verschrijving. Uiteraard kunnen de geschetste wegen ook worden gecombineerd: het betreft een kennelijke verschrijving van onderschikt belang (zie van mijn ambtgenoot Bleichrodt in de conclusie bij HR 1 HR 15 april 2008 LJN BC9446). Al met al acht ik het gelet op de overige gebezigde argumenten nogal onwaarschijnlijk dat het Hof tot een andere straf zou zijn gekomen. Daar komt bij dat na verwijzing dezelfde straf wel voor de hand ligt, maar of dat gelet op het tijdsverloop nog redelijk is valt dan te bezien.

10. Er is een verschil met het hierboven gedeeltelijk geciteerde arrest. In de hier bestreden beslissing wordt niet gesproken van meermalen veroordeeld voor strafbare feiten, maar alleen van eerder veroordeeld voor strafbare feiten. Het meervoud is in het gedeeltelijk geciteerde arrest veel pregnanter tot uitdrukking gebracht. Ondanks dit arrest zou ik daarom wel willen bepleiten dat de Hoge Raad volstaat met de constatering dat het Hof kennelijk slechts bedoeld heeft te verwijzen naar een enkele onherroepelijke veroordeling en dat aan het meervoud strafbare feiten geen specifieke betekenis behoeft te worden toegekend.

11. Het middel faalt.

12. Het tweede middel klaagt dat het Hof ter motivering van de opgelegde straf heeft overwogen (gepubliceerde) indicatiepunten voor de straftoemeting als uitgangspunt voor de strafoplegging te gebruiken, hoewel de verdachte deze indicatiepunten kende noch behoorde te kennen en deze indicatiepunten ter terechtzitting in hoger beroep niet aan de orde zijn geweest.

Eventuele bijzondere omstandigheden (daad- en dadercomponent) dienen alsnog door de rechter verdisconteerd te worden.

(...)

14. De feiten en omstandigheden op grond waarvan de rechter de straf bepaalt dienen op de terechtzitting ter sprake te zijn gekomen. Artikel 350 Sv schrijft immers voor dat ook de oplegging van straf of maatregel naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting wordt genomen. Dit geldt evenwel slechts voor de 'feitelijke' feiten en omstandigheden. Zogenoemde rechtsfeiten, zoals het niveau van bestraffing in vergelijkbare zaken, behoeven niet op de terechtzitting te zijn gebleken.(3) Die eis behoeft evenmin gesteld te worden aan feiten en omstandigheden van algemene bekendheid. Tot de feiten van algemene bekendheid behoren ook feiten die eenvoudig uit algemeen toegankelijke bronnen kunnen worden achterhaald.(4) Het hoeft daarbij (dus) niet steeds te gaan om feiten of omstandigheden die iedereen (en dus ook de verdachte) bekend zijn.(5) Ook 'juridische feiten' kunnen van algemene bekendheid zijn.(6)

15. De kern van de oriëntatiepunten en indicatiepunten is dat zij een weergave vormen van de overeenstemming onder strafrechters over de in de praktijk gebruikelijke straftoemeting. De indicatiepunten zijn daarmee vooral een neerslag van de (binnen het Ressort Den Haag) geldende straftoemetingspraktijk. Zij liggen op één lijn met een 'omstandigheid' als het niveau van bestraffing in vergelijkbare zaken. Voorts zijn de indicatiepunten voor eenieder eenvoudig te raadplegen op de website van het Hof. Zij waren dat ook al ten tijde van de behandeling van de onderhavige zaak in hoger beroep.(7) Gelet op één en ander heeft het Hof met zijn verwijzing naar de indicatiepunten niet een feit aangevoerd waarvan op grond van artikel 350 Sv juncto 425 Sv ter terechtzitting moet zijn gebleken. Dat het voorkeur verdient dat de indicatiepunten ter terechtzitting aan de orde komen, omdat daarmee het debat over de straftoemeting wordt verrijkt doet aan het voorgaande niet af.

16. Het middel faalt.

17. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen.

18. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

AG