Parket bij de Hoge Raad, 18-10-2002, AE3269 AG8257, 37413

Nr. 37.413

mr Th. Groeneveld

Derde Kamer A

Vennootschapsbelasting 1999 en 2000

27 maart 2002

Conclusie inzake:

de staatssecretaris van Financiën

tegen

Fokker Aircraft BV

2.7. Bij beschikking van de arrondissementsrechtbank van Amsterdam van 6 maart 1996 is de surseance van Aviation BV beëindigd. Bij beschikkingen van 15 maart 1996 zijn NV Fokker, FAD BV en belanghebbende failliet verklaard. Geen van deze faillissementen was ten tijde van de behandeling van deze zaak reeds afgewikkeld. De "gezonde" vennootschappen en activiteiten van het Fokker-concern zijn op 18 maart 1996 ingebracht in Aviation BV.

(...)

2.12 Ultimo 1999 was er bij belanghebbende sprake van een groot aantal betwiste schulden, over welke schulden renvooiprocedures bij de rechtbank aanhangig waren (en enkele nog zijn). Blijkens de overzichten (...) bedroeg, respectievelijk per ultimo 1999 en 2000, het totale beloop van de betwiste boedelschulden en preferente schuldvorderingen van belanghebbende ƒ 260 miljoen en ƒ 1 miljoen en het totale beloop van de betwiste concurrente schuldvorderingen ƒ 3.210 miljoen en ƒ 3.126 miljoen, waarvan ƒ 491 miljoen en ƒ 407 miljoen niet door een verzekering was gedekt.

Ultimo 1999, respectievelijk 2000 was wat betreft belanghebbende aan concurrente schulden (voorwaardelijk) erkend een bedrag van in totaal ƒ 1.166 miljoen en ƒ 1.086 miljoen. (...) De erkende achtergestelde schulden van belanghebbende bedroegen per ultimo 1999, respectievelijk 2000 ƒ 4.113 miljoen en ƒ 1.829 miljoen en de betwiste achtergestelde schulden ƒ 450 miljoen en nihil.

In de loop van 1999 zijn de onroerende zaken van belanghebbende (...) verkocht.

(...)

2.13. Op 31 december 1999 behoorden tot het vermogen van belanghebbende onder meer de volgende schulden:

- een achtergestelde schuld aan NV Fokker, bedragende f 1.575 miljoen (exclusief de tot 31 december 1995 opgelopen rente tot een bedrag van f 202 miljoen);

- een schuld aan FAD BV van (afgerond) f 3.283 miljoen. Tussen de curatoren van NV Fokker, FAD BV en belanghebbende was overeenstemming bereikt over de mate waarin deze schuld van belanghebbende aan FAD BV deelt in de baten van het faillissement van belanghebbende. Van deze vordering geldt een gedeelte groot f 1 miljard als concurrent. Het restant ad (afgerond) f 2.283 miljoen werd geacht achtergesteld te zijn. Uiteindelijk is, bij faxbericht van 29 december 2000, het achtergestelde deel van de vordering op belanghebbende door (de bevoegde curator van) FAD BV kwijtgescholden. Het achttiende openbare verslag van curatoren van 7 maart 2001 vermeldt hierover: "Achtergrond voor deze kwijtschelding is dat belanghebbende daardoor nog beter in staat is de aanslagen VpB die aan belanghebbende zijn of worden opgelegd te bestrijden, hetgeen een positieve uitwerking heeft op de omvang en de snelheid waarmee belanghebbende uitkeringen kan gaan doen aan de crediteuren waaronder FAD BV."

2.14. De vordering van NV Fokker op belanghebbende ten bedrage van f 1.575 miljoen is in 1992 binnen fiscale eenheid ingebracht in Aviation BV. Bij Aviation BV leidde dit tot het boeken van agio. De aldus ontstane agioreserve is in de loop van 1993 omgezet in een achtergestelde schuld van Aviation BV aan NV Fokker ten bedrage van wederom f 1.575 miljoen.

Vanaf dat moment bestond er een achtergestelde vordering van NV Fokker op Aviation BV en een achtergestelde vordering van Aviation BV op belanghebbende. Deze laatste vordering is in de periode 1993-1995 gestegen door niet-betaalde rente tot een bedrag van f 202 miljoen.

3.5 Bij geschrift van 28 augustus 2001 hebben de belanghebbende en A' en B in hun hoedanigheid van curator in het faillissement van de belanghebbende (hierna: de Curatoren) incidenteel beroep in cassatie ingesteld, zonder tegelijkertijd een verweerschrift tegen het beroepschrift van de Staatssecretaris in te dienen. Een verweerschrift kon toen nog niet worden ingediend, omdat de Staatssecretaris de gronden van zijn cassatieberoep nog niet had ingediend. De belanghebbende en de Curatoren hebben naar eigen zeggen "ter verdere bespoediging" incidenteel cassatieberoep ingesteld alvorens een verweerschrift tegen het principale cassatieberoep in te dienen. Dat is eerst bij geschrift gedateerd 31 oktober 2001 geschied. Daarbij hebben de belanghebbende en de Curatoren tevens een geschrift ingediend ter vervanging van hun geschrift van 28 augustus. Die vervanging hebben zij als volgt gemotiveerd:

"De met [het geschrift van 28 augustus 2001] beoogde bespoediging is niet gelukt, omdat de griffier van de Hoge Raad de Staatssecretaris op 14 september 2001 wél een termijn heeft gegeven om zijn beroepschrift aan te vullen, maar hem niet heeft uitgenodigd om te reageren op het incidentele cassatieberoepschrift. Nu voorts de Staatssecretaris niet in ingegaan op het verzoek van belanghebbende om dat (spontaan) te doen gelijktijdig met de aanvulling van zijn beroepschrift, voelt belanghebbende zich vrij om in dit geschrift een nieuw cassatiemiddel toe te voegen aan het incidentele cassatieberoep."

3.3. Zo een van de voorgaande vragen bevestigend wordt beantwoord:

i. Kon de schuld die belanghebbende had aan Aviation BV ten bedrage van ƒ 1777 miljoen (ƒ 1575 miljoen plus ƒ 202 miljoen rente) op haar balans per 1 januari 1996 - het splitsingstijdstip van de fiscale eenheid van belanghebbende met Aviation BV - worden opgenomen voor een waarde van ƒ 1?

ii. Kan van de schuld van belanghebbende aan FAD BV een bedrag groot ƒ 418 miljoen worden aangemerkt als informeel gestort kapitaal?

iii. Heeft de inspecteur met het opleggen van de voorlopige aanslag(en) voor het jaar 1999, dan wel 2000, gehandeld in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, met name het vertrouwensbeginsel en het gelijkheidsbeginsel?

en, zo de vragen onder i tot en met iii hiervoor alle ontkennend worden beantwoord:

iv. Kon van de onder 3.3.i bedoelde schuld van belanghebbende aan Aviation BV op haar balans per 1 januari 1996 ten minste het genoemde rentebedrag van ƒ 202 miljoen worden opgenomen voor een waarde van ƒ 1?

v. Is, tot het bedrag van de schulden van belanghebbende die worden voldaan door NV Fokker op grond van de aansprakelijkstelling op de voet van artikel 403, eerste lid, onderdeel f, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, sprake van een informele kapitaalstorting in belanghebbende?"

5.2 Ten aanzien van het tweede geschilpunt overwoog het Hof dat de vrijstelling van art. 8, lid 1, onderdeel c Wet IB 1964 van toepassing is indien is voldaan aan de voorwaarden dat (i) bezien vanuit de crediteur, sprake is van niet voor verwezenlijking vatbare rechten en (ii) de winst is genoten doordat de desbetreffende rechten door de crediteuren worden prijsgegeven.

Aan de eerste voorwaarde was volgens het Hof voldaan aangezien gesteld noch gebleken was dat de achtergestelde vordering van FAD BV om een andere reden dan de toestand van het vermogen van belanghebbende niet te verwezenlijken zou zijn, en evenmin gesteld of gebleken was dat die vordering op het vermogen van een derde zou kunnen worden verhaald. Ook aan de tweede voorwaarde was volgens het Hof voldaan. Het Hof verwierp de stellingen van de Inspecteur dat geen sprake kon zijn van kwijtschelding in de zin van de bedoelde bepaling indien het faillissement eindigt door het verbindend worden van de slotuitdelingslijst, en dat sprake zou zijn van misbruik van de kwijtscheldingswinstvrijstelling.

De Staatssecretaris stelt twee middelen voor, waarin hij de hierboven onder resp. 5.1 en 5.2 weergegeven oordelen bestrijdt.

6.2 Het incidentele cassatieberoep van de belanghebbende

7.1 In het Fokker I-arrest was de vraag aan de orde of reeds in 1998, het jaar dat de belanghebbende ingevolge art. 173 Faillissementswet in staat van insolventie was komen te verkeren, vrijvalwinst diende te nemen ter zake van de schulden die onbetaald zouden blijven. U overwoog:

"- 3.4. Het middel berust op de stelling dat met ingang van het moment waarop belanghebbende in staat van insolventie is komen te verkeren, zeker is dat een deel van haar schulden, te weten het verschil tussen het nominale bedrag van die schulden en de waarde van de activa van belanghebbende, onbetaald zal blijven, waardoor belanghebbende op dat moment de winst ter zake van het gedeeltelijk onbetaald blijven van de schulden heeft gerealiseerd. Daarbij gaat het middel ervan uit dat het fiscale vermogen van belanghebbende na vorenbedoeld moment, welke mutaties in activa of passiva ook plaatsvinden, nihil bedraagt.

Anders dan het middel verdedigt, verplicht goed koopmansgebruik pas tot het nemen van winst ter zake van de omstandigheid dat vaststaat of zo goed als zeker is dat bepaalde schulden niet of niet volledig zullen worden voldaan, als de omvang van het ter zake daarvan verkregen voordeel vaststaat. In het onderhavige geval, waarin de failliete boedel op de balansdatum (31 december 1998) behalve schulden aanzienlijke baten omvatte waarvan - gelet op de hiervóór in 3.1.8 vermelde feiten - de omvang onzeker was, stond op de balansdatum de omvang van het evenbedoelde voordeel nog niet vast. Ook al zou toen hebben vastgestaan dat mutaties in activa of passiva geen invloed meer hebben op het fiscale vermogen van belanghebbende, wil dat nog niet zeggen dat toekomstige winsten en verliezen ter zake van die vermogensbestanddelen al als gerealiseerd moeten worden beschouwd."

7.2.1 De redactie van NTFR gaf als commentaar:(4)

"(...) De Hoge Raad lijkt de fiscus (...) - anders dan A-G Wattel - wel te willen volgen in de stelling dat onder omstandigheden belaste vrijvalwinst moet worden geconstateerd. De Hoge Raad overweegt dat goedkoopmansgebruik in elk geval niet ertoe dwingt dat de vrijvalwinst vóór 31 december 1998 gerealiseerd was. Met een dergelijke overweging lijkt het er toch wel sterk op dat de Hoge Raad de sluis van artikel 7, IB (totaalwinst) gepasseerd is en is aangekomen bij de verdeling van die totaalwinst aan de boekjaren (goedkoopmansgebruik; artikel 9 IB). Daarmee lijkt vast te staan dat volgens de Hoge Raad belaste vrijvalwinst in beginsel wel mogelijk is en onderdeel kan (moet) zijn van de totaalwinst. Het is echter nog maar de vraag of dit oordeel de staatssecretaris in dit geval veel zal helpen. Want de Hoge Raad oordeelt eveneens dat om die vrijvalwinst te realiseren vast moet staan (of zo goed als zeker moet zijn) dat bepaalde schulden niet of niet volledig zullen worden voldaan. Pas dan wijkt het voorzichtigheidsbeginsel voor het realiteitsbeginsel. De fiscus had de 'theorie der communicerende vaten' ten tonele gevoerd om aan te tonen dat binnen bepaalde marges de exacte omvang van de aanslag reeds nu te bepalen was (...). De communicerende vaten hebben wellicht elkaar, doch niet de Hoge Raad aangesproken, want deze oordeelde dat goedkoopmansgebruik eerst dwingt vrijvalwinst te realiseren indien per afzonderlijke (' bepaalde' ) schuld vaststaat hoeveel (niet) betaald zal worden. Exit communicerende vaten. Aan de voorwaarde die de Hoge Raad aan realisatie stelt, is ons inziens echter pas voldaan na het verbindend worden van de slotuitdelingslijsten, zodat de Hoge Raad lijkt aan te sluiten bij de (de door hem meer subsidiair bedoelde) stelling omtrent realisatie van A-G Wattel (onderdeel 7.5 van de conclusie). (...)"

7.2.2 De redactie van Vakstudie-Nieuws bekritiseert de 'communicerendevatenbenadering' en tekent voorts aan:(5)

"De Hoge Raad gaat niet, althans niet expliciet, in op de door de advocaat-generaal opgeworpen en uitvoerig behandelde vragen over het karakter van de hier ter discussie staande voordelen, zoals bijvoorbeeld de vraag of schuldenvrijval in situaties als deze wel als een voordeel uit onderneming, dus als winst, heeft te gelden."

7.2.3 De annotator in BNB 2000/269, G.T.K. Meussen, gaat uitvoering in op de jaarwinstbepaling.

"- 3. (...) Uit rechtsoverweging 5.1.4 van de uitspraak van Hof Amsterdam leid ik af dat het hof in casu meent dat winstneming kan worden uitgesteld uiterlijk tot aan het tijdstip van verbindend worden van de slotuitdelingslijst. Eenzelfde opvatting is

A-G Wattel toegedaan (zie punt 7.19 van zijn conclusie). De Hoge Raad heeft bij dit ijkpunt niet willen aansluiten. Dit moment ligt immers niet in het in geschil zijnde jaar (1998) doch in een later, toekomstig jaar. Anderzijds staat op dat moment wel vast welke schulden en tot welke bedragen belanghebbende heeft voldaan. Daarmee is naar mijn mening tevens de omvang van de bate in verband met de vrijval van de schulden geconcretiseerd (zie hierna punt 5). (...)

- 4. De Hoge Raad oordeelt dat bij een verplichte winstneming op schulden allereerst moet vaststaan (of zo goed als zeker moet zijn) dat bepaalde schulden niet, of niet volledig, zullen worden voldaan. Ik meen hieruit te kunnen afleiden dat de Hoge Raad daarmee de globale benadering van de inspecteur - winstneming tot het bedrag van het negatieve fiscale vermogen van belanghebbende zonder dit aan specifieke schulden toe te rekenen - afwijst. Schulden moeten individueel gewaardeerd worden; winstneming kan niet worden gebaseerd op een algemene `negatieve' voorziening dubieuze schulden.

- 5. De Hoge Raad formuleert een tweetal criteria waaraan moet zijn voldaan wil er fiscaal verplicht `vrijvalwinst' (A-G Wattel gebruikt deze term in zijn conclusie) kunnen worden geconstateerd.

1. Het moet vaststaan (of zo goed als zeker zijn) dat bepaalde schulden niet, of niet volledig, zullen worden voldaan;

2. De omvang van het ter zake daarvan verkregen voordeel moet vaststaan.

Het betreft hier cumulatieve criteria die beiden moeten zijn vervuld hetgeen in casu niet het geval is. Er is niet aan het eerste criterium voldaan omdat niet vaststaat of zo goed als zeker is welke schulden niet of niet volledig zullen worden voldaan. Ook aan het tweede criterium is niet voldaan omdat per balansdatum het belangrijkste bezit van

belanghebbende aan onroerende zaken nog niet is verkocht. Aangezien de omvang van het voordeel uit de `vrijvalwinst' nog niet vaststaat omdat ook de opbrengst uit de verkoop van activa nog niet vaststaat, is winstneming fiscaal niet verplicht.

- 6. Belangrijk is ook de slotoverweging van de Hoge Raad in r.o. 3.4 van het arrest: `Ook al zou toen (op balansdatum/GM) hebben vastgestaan dat mutaties in activa en passiva geen invloed hebben op het fiscale vermogen van belanghebbende, wil dat niet zeggen dat toekomstige winsten en verliezen ter zake van die vermogensbestanddelen al als gerealiseerd moeten worden beschouwd.'

Hiermee verwijst de Hoge Raad naar ik aanneem naar een gedeelte uit onderdeel 6.4 van het cassatieberoepschrift van de staatssecretaris. Ik citeer: `Relatief zal belanghebbendes winst op iedere gedeeltelijk onbetaald gebleven schuld

gelijk zijn. Het is mogelijk dat dat deel in een later jaar kleiner blijkt te zijn, bijvoorbeeld omdat meer aan schuldeisers kan worden betaald door een hogere opbrengst van bepaalde activa. Dat leidt dan alsnog tot verlies (zie het hiervoor

genoemde arrest B. 5633), doch daar staat een hogere winst of een lager verlies op het desbetreffende actief tegenover.'

Waar gaat het om? De inspecteur heeft het fiscaal vermogen van belanghebbende per 31 december 1998 op nihil gesteld. In de onroerende zaken zullen stellig stille reserves besloten liggen die bij verkoop worden gerealiseerd. Alsdan zou in het systeem van de inspecteur het fiscale vermogen van belanghebbende positief worden maar dit zou

weer worden gecompenseerd door een dienovereenkomstig verlies wegens lagere vrijvalwinst. Per saldo bedraagt het fiscale vermogen van belanghebbende dan wederom nihil. Deze zogenoemde `communicerendevatenbenadering' (zie commentaar redactie Vakstudie Nieuws in V-N 2000/17.7 en V-N 2000/29.16) wordt door de Hoge Raad verworpen. Vooruitlopend op verkoop van activa waarvan de opbrengst maatgevend is voor de vaststelling van de uiteindelijke `vrijvalwinst', kan niet als een soort voorschot op deze verkoop al een globale benadering van de `vrijvalwinst' worden

gemaakt en fiscaal tot de winst worden gerekend.

- 7. (...) Is er ten aanzien van de `vrijvalwinst' dan überhaupt een realisatiemoment te onderscheiden? In het beroepschrift in cassatie stelt de staatssecretaris onder 3.2: `Het in 3.1 gestelde houdt in dat de winst door het ten dele onbetaald blijven van de schulden reeds in 1998 is gerealiseerd. Een en ander staat dan immers vast.' De inspecteur heeft het in dit verband nog over winst die als gerealiseerd moet worden beschouwd, volgens de staatssecretaris echter is de `vrijvalwinst' gerealiseerd. Zolang alle activa van belanghebbende nog niet te gelde zijn gemaakt en duidelijk is welke schulden bepaaldelijk niet of niet geheel zullen worden voldaan, staat de omvang van het voordeel uit vrijval van schulden nog niet vast en is deze winst dus ook nog niet gerealiseerd.

- 8. Door de inspecteur, Hof Amsterdam en de staatssecretaris wordt de winstnemingsproblematiek geplaatst binnen twee beginselen (als bouwstenen van het begrip `goed koopmansgebruik') die beiden om de voorrang strijden, te weten

het voorzichtigheids- en het realiteitsbeginsel. De staatssecretaris meent dat Hof Amsterdam de nadruk te veel op het voorzichtigheidsbeginsel heeft gelegd met zijn verwijzing naar de voorzichtige koopman die zich niet rijker hoeft te rekenen dan hij is. A-G Wattel stelt in zijn conclusie (punt 7.4) dat het in dit geschil gaat om een ander beginsel te weten het realisatiebeginsel en wel in een omgekeerde zin: het betreft niet zozeer winstrealisatie, als wel een correctie op verliesrealisatie. Hij schrijft verder (punt 7.5): `Het gaat dus niet om waardering, want het gaat niet om voorzichtigheid;

het gaat om realisatie.' De Hoge Raad volgt A-G Wattel door te overwegen dat de toekomstige winsten en verliezen op de activa en passiva van de failliete boedel nog niet als gerealiseerd kunnen worden beschouwd. In casu is dus niet aan het

realisatiebeginsel voldaan."

Over te totaalwinstproblematiek schrijft hij:

"- 10. (...) De Hoge Raad gaat in het geheel niet in op deze problematiek. Op zichzelf begrijpelijk omdat de staatssecretaris de leer van de totaalwinst ook niet als middel van cassatie heeft voorgedragen. (...) Impliciet moet uit de handelwijze van de Hoge Raad worden afgeleid dat (...) het arrest HR 14 oktober 1992, nr. 28 064 BNB 1992/392 leerstellig van aard is. Vrijval van onbetaald gebleven ondernemingsschulden vormt voor de toepassing van art. 7 Wet IB 1964 (in het algemeen) een voordeel uit onderneming verkregen."

Over de mogelijkheid tot verificatie van de belastingaanslag merkt hij op:

"- 11. `Vrijvalwinst' behoeft in casu, naar mag worden aangenomen, pas te worden geconstateerd uiterlijk bij het einde van het faillissement door het verbindend worden van de slotuitdelingslijst. Zoals A-G Wattel (onderdeel 7.23 van zijn conclusie) terecht opmerkt, belichaamt de te dier zake opgelegde aanslag geen faillissementsschuld en geen boedelschuld, maar een niet-verifieerbare postfaillissementsschuld waarvan de invordering feitelijk als illusoir moet worden beschouwd. Of dit nu zo rampzalig is (zoals door de fiscus voorgesteld), is nog maar de vraag. Wellicht in incidentele gevallen, maar veelal zullen andere belastingschulden (ik denk daarbij aan loon- en omzetbelasting) zodanig van omvang zijn dat deze al niet volledig kunnen worden ingevorderd."

7.2.4 Hoogendoorn meent dat art. 7 Wet IB 1964 dient te worden geïnterpreteerd in samenhang met de art. 8, lid 1, onderdeel c, Wet IB 1964:(6)

"Tot slot een enkele opmerking over het inmiddels befaamde Fokker-arrest van 14 juni 2000, BNB 2000/269, FED. In deze beslissing stond het begrip realisatie centraal. Terecht heeft de Hoge Raad (evenals hof en A-G) winstrealisatie vanwege verplichte lagere waardering van bedrijfsschulden gedurende de behandeling van het faillissement afgewezen. In zijn conclusie heeft de A-G de interessante vraag aan de orde gesteld of een `vrijval' van niet voor verwezenlijking vatbare schulden bijvoorbeeld bij einde faillissement wèl tot een voordeel uit onderneming in de zin van art. 7 zou kunnen behoren. Wat niet onder het winstbegrip van art. 7 valt, kan niet onder de jaarwinst in de zin van art. 9 vallen, zoals omgekeerd art. 9 niet kan uitzonderen wat krachtens art. 7 tot de winst behoort. Ik mag verwijzen naar deze conclusie van de A-G. Art. 7 dient mijns inziens te worden geïnterpreteerd in samenhang met doel en strekking van de belastingwet, waarvan het deel uitmaakt. Art. 8, eerste lid, onder c Wet IB 1964, dat de inhoud van art. 7 nader bepaalt, geeft uitdrukking - in de winstsfeer - aan een algemeen beginsel; dit beginsel wordt onder meer gevonden in HR 16 maart 1932, B 5188 en HR 7 maart 1990, BNB 90/109. Iemand, wiens draagkracht onder nul is, wordt (nog) niet draagkrachtig, wanneer zijn vermogen door een vrijval van schulden het nulpunt bereikt. Een ruimere interpretatie van het woord `prijsgeven' in art. 8, eerste lid, onder c, Wet IB 1964, zodat ik mede omvat een `vrijval van rechtswege', zou mijns inziens beantwoorden aan doel en strekking van de belastingwet; sc. nà verrekening van aanwezig verlies. Ik moge nog verwijzen naar mijn noot onder BNB 1995/15."

7.2.5 Ook Brood, sluit, evenals het Gerechtshof in Fokker I en de redactie van NTFR, aan bij het tijdstip van het verbindend worden van de slotuitdelingslijst. Hij verwijst daartoe naar de volgende passage uit de conclusie van A-G Wattel voor Fokker I:

"5.6. De waarde in het economisch verkeer van een schuld zakt mijns inziens in beginsel pas beneden nominaal (of contant) als de crediteur dubieus is, dus als zijn vordering betwistbaar of voorwaardelijk is, als de crediteur niet van zich laat horen of anderszins onwaarschijnlijk is dat aanspraak gemaakt zal worden op (volledige) betaling. De waarde zakt pas naar nihil als het vorderingsrecht verjaard is, als zeker is dat de betwisting terecht is, als de voorwaarde niet meer vervuld kan worden, als de schuld wordt kwijtgescholden, als de debiteur niet meer bestaat dan wel zeker is dat hij nooit zal kunnen betalen, of als de crediteur niet meer bestaat dan wel zeker is dat hij de debiteur niet meer zal bemoeilijken."

Brood schrijft:(7)

"Mijns inziens terecht merkt de A.G. op - en dus komen we hier niet aan afwaardering van vorderingen toe op een eerder tijdstip - dat er pas afwaardering kan plaatshebben als de crediteur dubieus is en in een faillissement is en dat mijns inziens meestal niet eerder dan op het moment dat de slotuitdelingslijst verbindend wordt. Zelfs het deponeren van de slotuitdelingslijst biedt niet noodzakelijk de zekerheid dat deze lijst vaststaat.

Het feit dat de vrijval na verbindend worden van de slotuitdelingslijst plaatsheeft, betekent dat de inspecteur in deze wel aanslagen over die vrijval kan opleggen, maar er niets meer te halen valt. Zouden we de kwestie niet met een juridische maar met een economische bril benaderen, dan zou het resultaat toch ook niet anders zijn? De vennootschap was ƒ 1 waard, na voldoening van de schulden uit de activa blijven slechts schulden over en is er geen winst te bekennen.

In het licht van de 'gewone goed koopmansgebruik jurisprudentie' is hier niet zo veel nieuws onder de zon, namelijk winst nemen als je het zeker weet en niet eerder.

Inmiddels heeft de inspecteur aanslagen opgelegd over 1999 en 2000 omdat hij uit het Arrest van de Hoge Raad leest dat deze is afgeweken van het standpunt van het hof. Ik heb het gevoel dat dit enigszins gezocht is; de Hoge Raad spreekt het hof ook niet tegen. In het onderhavige geval kan ik mij niet voorstellen dat er een moment van zekerheid is vóór het verbindend worden van de slotuitdelingslijst."

7.4 Bij de beoordeling van Uw overwegingen in het Fokker I-arrest stel ik voorop dat de overwegingen moeten worden gezien in het licht van het middel, dat over goed koopmansgebruik gaat. Dat neemt niet weg dat de omvang van de totale winst door U in het midden is gelaten. Uw overweging

"Anders dan het middel verdedigt, verplicht goed koopmansgebruik pas tot het nemen van winst ter zake van de omstandigheid dat vaststaat of zo goed als zeker is dat bepaalde schulden niet of niet volledig zullen worden voldaan, als de omvang van het ter zake daarvan verkregen voordeel vaststaat."

8.1 Art. 8, lid 1, aanhef en onderdeel c, Wet Vpb 1969 bepaalt:

1. Tot de winst behoren niet:

(...)

c. voordelen verkregen door het prijsgeven van niet voor verwezenlijking vatbare rechten door schuldeisers, voor zover deze voordelen de som van het verlies dat overigens mocht zijn geleden en de op de voet van Hoofdstuk IV te verrekenen verliezen uit het verleden overtreffen;

In de Memorie van Toelichting werd deze bepaling (destijds: onderdeel b) als volgt toegelicht:(10)

"Naar aanleiding van het bepaalde in onderdeel b merkt de ondergetekende op, dat hij van oordeel is dat, mede gezien de lange termijn van verliescompensatie, ook voor de inkomstenbelasting behoefte bestaat aan een bepaling overeenkomende met die van art. 12 Besluit op de Vennootschapsbelasting 1942.

Door het opnemen van deze bepaling in art. 8 wordt bereikt dat belastingplichtigen voor de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting in gelijke mate aan haar werking zijn onderworpen. Onderdeel b van art. 8 sluit dan ook eensdeels aan bij hetgeen op dit punt reeds met betrekking tot de inkomstenbelasting geldt, namelijk voor zover daarin wordt vrijgesteld het voordeel ontstaan door kwijtschelding van schulden indien deze kwijtschelding rechten betreft welke niet voor verwezenlijking vatbaar zijn. Anderdeels bevat deze bepaling elementen ontleend aan art. 12 Besluit op de Vennootschapsbelasting 1942, te weten voor zover zij voorkomt dat naast de vrijstelling van het voormelde voordeel de verrekenbare verliezen onaangetast zouden blijven; dit wordt bereikt door slechts dat gedeelte van het kwijtscheldingsvoordeel vrij te stellen dat de som van de verrekenbare verliezen en het verlies dat over het jaar zelf overigens is geleden te boven gaat. Door deze synthese ontstaat een regeling die tot een redelijke heffing van belasting bijdraagt.

Het woord "overigens" dat ook in art. 12 Besluit op de Vennootschapsbelasting 1942 voorkomt, bedoelt tot uitdrukking te brengen dat het gaat om een verlies dat zou zijn geleden indien er geen schulden zouden zijn kwijtgescholden."

Art. 12 Besluit Vpb 1942 hield in:

Voor zover de vermogensvermeerdering, ontstaan door het prijsgeven van rechten van schuldeisers ter bevordering van een reorganisatie van de belastingplichtige, de som van de op de voet van art. 6, eerste lid, te verrekenen verliezen en van het verlies dat over het jaar zelf overigens is geleden, overtreft, wordt deze bij het berekenen van de winst buiten beschouwing gelaten.

8.2 Hofstra/Stevens verwoorden de ratio van de vrijstelling als volgt:(11)

"De ratio van de vrijstelling is gelegen in de wens verlieslijdende ondernemingen saneringsmogelijkheden te bieden. De vrijstelling voorkomt dat schuldeisers niet bereid zouden zijn van hun vorderingen af te zien, omdat het prijsgeven van die rechten zou leiden tot een belaste winst en afroming van de voor sanering ter beschikking gestelde middelen."

9.1.1 Het eerste middel, dat het oordeel van het Hof over het tijdstip van winstneming op schulden die niet betaald zullen worden bestrijdt, valt uiteen in vier onderdelen, door de Staatssecretaris en ook door mij aangeduid met de letters a t/m d. Deze onderdelen vat ik als volgt samen:

a. Het Hof heeft de primaire stelling van de Inspecteur ten onrechte uitgelegd als een beroep op de "communicerende vaten"-benadering;

b. Het oordeel van het Hof dat de achtergestelde schuld van de belanghebbende aan Fokker Administration B.V. niet is vrijgevallen omdat een reële kans bestond dat deze schuld zou worden kwijtgescholden gaat uit van een onjuiste rechtsopvatting;

c. Het oordeel van het Hof dat per ultimo 1999 en 2000 niet gezegd kan worden dat de omvang van de baten reeds vaststond en dat daardoor in 1999 en 2000 geen vrijval van schulden plaatsvindt is onbegrijpelijk;

d. Het Hof heeft miskend dat per individuele schuld een bepaalbaar gedeelte nimmer zal worden voldaan, zodat dat gedeelte als vrijvalwinst moet worden aangemerkt.

Het eerste middelonderdeel bestrijdt de verwerping door het Hof van het primaire standpunt van de Inspecteur, dat - in de woorden van het Hof (r.o. 5.2.1.) - inhield

"dat in 1999 dan wel 2000 vaststaat dat de uiteindelijke vrijval van schulden bij belanghebbende de verliezen op de activa overtreft met een bedrag van ƒ 1.724 miljoen. Als gevolg hiervan, zo stelt hij, bedraagt de belastbare winst van belanghebbende over 1999 dan wel 2000 ƒ 1.724 miljoen en het belastbare bedrag ƒ 400 miljoen."

9.2.1 Het tweede middel, dat het oordeel van het Hof over de toepassing van de kwijtscheldingswinstvrijstelling op de kwijtschelding van de achtergestelde winst ad ƒ 2.238 miljard door Fokker Administration B.V. bestrijdt, valt eveneens uiteen in vier onderdelen, door de Staatssecretaris en ook door mij aangeduid met de letters a t/m d. Deze onderdelen vat ik als volgt samen:

a. Reeds voor kwijtschelding van de achtergestelde schulden (per ultimo 1999 en in de 2000) stond vast dat de achtergestelde schulden in het geheel niet zouden worden voldaan, zodat deze op nihil moesten worden gewaardeerd, en geen sprake kon zijn van winst ter zake van de kwijtschelding van die schulden;

b. Ten gevolge van de faillissementswet zijn de achtergestelde vorderingen reeds teloorgegaan, zodat de kwijtschelding geen betekenis heeft;

c. Nu het Hof is uitgegaan van compensabele verliezen die minder bedragen dan de kwijtscheldingswinst, en compensabele verliezen eerst moeten worden aangewend voor de verrekening met kwijtscheldingswinst, zodat geen ruimte meer bestond voor verrekening van verliezen met het jaarresultaat van 2000, had het Hof de voorlopige aanslag niet zonder nadere motivering mogen vernietigen.;

d. Het is in strijd met doel en strekking van de kwijtscheldingsfaciliteit om deze mede van toepassing te achten op een kwijtschelding die slechts wordt ingegeven door het motief om rechten van bepaalde andere crediteuren te frustreren.

Middelonderdeel d bestrijdt de verwerping door het Hof van de stelling dat sprake is van misbruik van de kwijtscheldingswinstvrijstelling. Het betoogt dat het Hof ten onrechte niet is ingegaan op de argumenten van de Inspecteur dat sprake is van strijd met doel en strekking van de faciliteit (namelijk: de enige reden voor kwijtschelding is het voorkomen van belastingheffing en de kwijtschelding mist betekenis omdat de schuld toch al niet zou worden voldaan), doch slechts heeft geoordeeld dat de Inspecteur stelt dat sprake is van misbruik omdat Fokker Aviation B.V. ƒ 400 miljoen verliescompensatie heeft meegekregen. Naar het mij voorkomt mist deze klacht feitelijke grondslag. Het Hof heeft overwogen (in r.o. 5.3.6):

"Ten slotte is het Hof van oordeel dat de stelling dat sprake is van misbruik van de kwijtscheldingswinstvrijstelling de inspecteur niet past, nu deze een vrijvalwinst in aanmerking neemt in verband met f 400 miljoen verliescompensatie bij Aviation. Dit standpunt van de inspecteur acht het Hof meer gezocht dan een beroep op de kwijtscheldingsregeling. Immers, de gebruikelijke regeling ingevolge de standaardvoorwaarden van de fiscale eenheid behelst dat alle verliezen bij Aviation en NV Fokker - de voormalige moedermaatschappijen - in aanmerking worden genomen."

Het Hof overweegt niet dat de Inspecteur stelt dat sprake is van misbruik omdat Fokker Aviation B.V. ƒ 400 miljoen verliescompensatie heeft meegekregen. Toegegeven zij dat de overwegingen niet geheel helder zijn. Ik heb de indruk dat het Hof hier als volgt redeneert: de Inspecteur heeft uit onvrede over het meegeven van verliezen aan Fokker Aviation B.V. - een onvrede die onterecht is nu de standaardregeling nu juist behelst dat alle verliezen bij de voormalige fiscale-eenheidsmoeder achterblijven - ter compensatie een vrijvalwinst bij de belanghebbende in aanmerking genomen. Dat standpunt van de Inspecteur is meer misplaatst dan een beroep op de kwijtscheldingswinstvrijstelling zodat hij het recht verspeelt om te klagen over misbruik van de kwijtscheldingswinstvrijstelling. Hoe het ook zij: de stelling dat sprake zou zijn van misbruik van de kwijtscheldingswinstvrijstelling is niet overtuigend, nu die (mede) steunt op de redenering dat sprake is van misbruik van de vrijstelling indien voldaan is aan de voorwaarde voor die vrijstelling, namelijk dat de schulden niet zullen worden voldaan (in andere woorden: niet meer voor verwezenlijking vatbaar zijn). Een zodanige uitleg van de wet, die inhoudt dat het voldoen aan een wettelijke voorwaarde een aanwijzing zou zijn dat de regeling naar doel en strekking toepassing mist, is evident onjuist. Evenmin overtuigt het andere argument van de Inspecteur, namelijk dat de enige reden van kwijtschelding het voorkomen van belastingheffing is. Dat argument wordt in het cassatieberoepschrift, blz. 10, als volgt toegelicht:

"Naar mijn oordeel is het in strijd met doel en strekking van de kwijtscheldingsfaciliteit dat deze ook van toepassing is als een kwijtschelding op zich geen belang van de debiteur of de crediteur dient, maar, zoals hier, alleen plaatsvindt ter verkorting van de rechten van bepaalde andere crediteuren."

9.2.6 Ook het tweede middel faalt derhalve. Daardoor behoeven de volgende stellingen van de belanghebbende geen behandeling:

- de stelling dat de schuld aan Fokker Administration B.V. voor een bedrag van ƒ 418 miljoen informeel kapitaal vormt;(25)

- de stelling dat de betalingen die Fokker N.V. op grond van art. 2:403 BW moet doen informeel kapitaal vormen;(26)

- de stelling dat de achtergestelde schuld van de belanghebbende aan Fokker Aviation B.V. op het splitsingstijdstip 1 januari 1996 op ƒ 1 moet worden gesteld;(27)

- de stelling dat ten minste de renteschuld van ƒ 202 miljoen van de belanghebbende aan Fokker Aviation B.V. op het splitsingstijdstip 1 januari 1996 op ƒ 1 moet worden gesteld.(28)

10.1.2 Art. 25, lid 1, Fw houdt in:

"Rechtsvorderingen, welke rechten of verplichtingen tot den faillieten boedel behoorende ten onderwerp hebben, worden zoowel tegen als door den curator ingesteld."

"4.1. De rechtbank stelt voorop dat gelet op het doel van het faillissement - het ter voldoening van de crediteuren bijeenbrengen van de activa, deze te vereffenen en de opbrengst te verdelen - uiterst zorgvuldig omgegaan dient te worden met het aanmerken van schulden als boedelschulden gelet op de bijzondere positie ervan die meebrengt dat boedelschuldeisers in tegenstelling tot de faillissementsschuldeisers hun vorderingen onmiddellijk op de boedel kunnen verhalen zonder deze ter verificatie in te dienen.

4.2. Onder een boedelschuld moet naar het oordeel van de rechtbank in elk geval worden verstaan een verplichting van de boedel die het karakter van boedelschuld rechtstreeks aan de wet ontleent - vergelijk artikel 40 Fw - dan wel een verplichting die na de faillietverklaring is ontstaan in verband met het beheer en de vereffening van de boedel. (...)

Een wettelijke bepaling waaruit volgt of zou kunnen volgen dat de na faillissement verschuldigd geworden waterschapsbelasting wordt aangemerkt als boedelschuld ontbreekt. De vraag die dan resteert is of de waterschapsbelasting verband houdt met het beheer en de vereffening van de boedel. De rechtbank is van oordeel dat daarvan geen sprake is. De verplichting tot het betalen van waterschapsbelasting als hier aan de orde vloeit immers voort uit het blote rechtsfeit dat Noordned op bepaalde peildata (...) eigenaar was van de onroerende zaak en niet - zoals het waterschap heeft aangevoerd - uit het feit dat de curator heeft besloten de zaak niet eerder te gelde te maken. Een dergelijke verplichting kan naar het oordeel van de rechtbank niet

worden gevat onder het begrip boedelschuld, zoals hiervoor omschreven.

4.3. Weliswaar is de rechtbank - naar analogie van artikel 24 Fw - van oordeel dat ook van een boedelschuld sprake is indien de verplichting tot het betalen van waterschapsbelasting tot een voordeel voor de boedel zou leiden, doch van

een dergelijk voordeel is geen sprake. (...)

4.4. Uit het hiervoor overwogene volgt dat de rechtbank van oordeel is dat de waterschapsbelasting over de jaren 1998, 1999 en 2000 niet kan worden gekwalificeerd als een boedelschuld. (...)"

10.1.7 Mocht U van mening zijn dat de Curatoren onbevoegd zijn om (cassatie)beroep namens de belanghebbende in te stellen, en dat sprake is van twee beroepen in de zin van de AWB, dan geldt het volgende. De vraag of het incidentele cassatieberoep namens de belanghebbende ontvankelijk is, hangt in dat geval af van het antwoord op de vraag of de belanghebbende mr. Mees gemachtigd heeft. In dat geval mist art. 8:22 AWB toepassing en dient art. 8:24 AWB te worden toegepast. Deze bepaling houdt in:

"1. Partijen kunnen zich (...) door een gemachtigde laten vertegenwoordigen.

2. De rechtbank kan van een gemachtigde een schriftelijke machtiging verlangen.

3. Het tweede lid is niet van toepassing ten aanzien van advocaten en procureurs."

De Procureur-generaal bij

De Hoge Raad der Nederlanden

1 Gerechtshof te Amsterdam 18 juli 2001, V-N 2001/50.12, NTFR 2001/1190 m.nt. R.A.V. Boxem, FUTD 2001-1534, Infobulletin 2001/650.

2 Zie onderdeel 3.1 van de conclusie van A-G Ilsink voor HR 10 augustus 2001, BNB 2001/377 m.nt. J. van Soest.

3 Kamerstukken II, 1997/98, 25 175, nr. 6, blz. 6.

4 NTFR 2000/861.

5 V-N 2000/29.16.

6 J. Hoogendoorn, Winstrealisatie, FED 2000/585.

7 E.A. Brood, Goed koopmansgebruik - twee uitzonderlijke gevallen, MBB 2001/26.

8 Persberichten Ministerie van Financiën van 14 november 2000, V-N 2000/52.13 en van 14 februari 2001, V-N 2001/12.12.

9 U vergelijke onderdelen 5.5 en 5.6 van de conclusie van A-G Wattel voor Fokker I, onderdelen 5.3 en 5.4 van de conclusie van A-G Van Kalmthout voor HR 14 december 2001, V-N 2002/8.27 en onderdeel 2.15 van mijn conclusie van 14 september 2001 in de zaken met nrs. 36.860 t/m 36.862, V-N 2001/56.26.

10 Kamerstukken II, zitting 1958 - 1959 - 5380, nr. 3, blz. 33-34.

11 H.J. Hofstra en L.G.M. Stevens, Inkomstenbelasting, 5e dr., blz. 172. Tevens L.G.M. Stevens, Inkomstenbelasting 2001, 1e dr., blz. 216.

12 U zie §9, onderdeel 3, onder b, van de Korte toelichting Wet IB 1964 van 18 november 1966, opgenomen in V-N 30 november 1966, nr. 24A.

13 Zie voor de geschiedenis van deze bepaling nader de conclusie van A-G van Soest voor HR 23 november 1977, BNB 1987/5.

14 A.J. van Soest, Belastingen, 21e dr., blz. 63.

15 U zie het met betrekking tot art. 12 Besluit Vpb 1942 gewezen arrest HR 28 juni 1967, BNB 1967/227 m.nt. H.J. Hofstra. U zie verder M.J.H. Smeets en H.M.M. Schonis, Kwijtscheldingswinst, 3e dr., blz. 33.

16 HR 7 december 2001, V-N 2002/2.8.

17 HR 14 oktober 1992, BNB 1992/392.

18 HR 5 april 1995, BNB 1995/219, m.nt. Hoogendoorn, r.o. 3.4.

19 R.o. 5.2.2.

20 Blz. 5 van de pleitnota van mr. IJzerman.

21 U zie onderdeel 6.3 van het beroepschrift voor het Hof.

22 Overigens staat in dat overzicht niet een bedrag van ƒ 212 miljoen doch van 218 miljoen als belastbare winst van 2000 vermeld.

23 Op blz. 24 van het verweerschrift voor het Hof wordt betoogd dat in het geval het Hof van mening zou zijn dat de achtergestelde schulden niet vóór 2000 teniet zouden zijn gegaan, het belastbare bedrag nog immer ƒ 400 miljoen - het gevolg van de vrijvalwinst - zou bedragen. Overige belastbare winst wordt niet genoemd. Ook het subsidiair voor het Hof ingenomen standpunt gaat uit van vrijvalwinst; U zie het verweerschrift voor het Hof, blzz. 15 en 27.

24 Op blz. 8 (midden) van de pleitnota van mr. IJzerman wordt opgemerkt: "Een andere reden waarom er geen sprake kan zijn van vrijgestelde vrijvalwinst, is dat de omvang van de verliezen het bedrag van de kwijtschelding verre overtreft." U zie verder blz. 24 van het verweerschrift voor het Hof, waarin (onder punt 4) het standpunt wordt ingenomen dat indien de achtergestelde schulden niet vóór 2000 teniet zijn gegaan, het compensabel verlies ultimo 1999 ad ƒ 871 miljoen verhoogd zou moeten worden met ƒ 4.563 miljoen.

25 U zie hoofdstuk 8 van het beroepschrift van de belanghebbende voor het Hof, hoofdstuk 8 van diens pleitnota voor het Hof, blz. 15-16 van diens verweerschrift in cassatie en blz. 23 van de pleitnota van mr. Mees.

26 U zie hoofdstuk 9 van het beroepschrift van de belanghebbende voor het Hof, hoofdstuk 9 van diens pleitnota voor het Hof, blz. 17 van diens verweerschrift in cassatie en blz. 23 van de pleitnota van mr. Mees.

27 U zie hoofdstuk 7 van het beroepschrift van de belanghebbende voor het Hof, hoofdstuk 7 van diens pleitnota voor het Hof, blz. 16 van diens verweerschrift in cassatie en blz. 23 van de pleitnota van mr. Mees.

28 U zie hoofdstuk 7 van het beroepschrift van de belanghebbende voor het Hof, hoofdstuk 7 van diens pleitnota voor het Hof, blz. 17 van diens verweerschrift in cassatie en blz. 23 van de pleitnota van mr. Mees.

29 De omstandigheid dat het principale beroep geen effect sorteert staat niet aan de ontvankelijkheid van het incidentele beroep in de weg: U zie het arrest HR 10 augustus 2001, BNB 2001/377 na concl. A-G Ilsink en m.nt. J. van Soest, FED 2001/511 m.nt. O.C.R. Marres.

30 In cassatie: juncto art. 28a AWR.

31 Vgl. HR 15 december 1993, BNB 1994/54.

32 Juncto art. 27, lid 1, resp. art. 29 AWR.

33 Vgl. B. Wessels en M.Ph. van Sint Truiden, (T&C Fw), aant. 1 bij art. 25 Fw. U zie ook onderdeel 3 van de noot van M.W.C. Feteris onder het arrest HR 24 februari 1999 in BNB 1999/269.

34 Onderdeel 7.23.

35 De toevoeging tussen haken dient hier niet ter explicitering van het beroep tot cassatieberoep doch als nevenschikking van het beroep in cassatie naast het beroep voor het Hof.

36 U zie de procedure leidende tot Hof Amsterdam, 11 oktober 2001, V-N 2001/58.28.

37 U zie in dit verband het arrest HR 8 november 1991, NJ 1992, 174 (Nimox), waarin werd overwogen:

"3.3.5. (...) De in de Faillissementswet met betrekking tot de verificatie getroffen voorzieningen strekken tot een doelmatige afwikkeling van geschillen omtrent bestaan, omvang en eventuele preferentie van vorderingen op de gefailleerde. Met die strekking is niet onverenigbaar dat in een buiten de in die wet geregelde procesgang gevoerd geding tussen de curator en een derde die ook een vordering op de gefailleerde pretendeert, wordt beoordeeld en beslist of de vordering van die derde van dien aard is dat zij niet geverifieerd behoort te worden."

38 Dat is hier uiteraard niet van toepassing, aangezien de ontvankelijkheid pas in cassatie aan de orde is gekomen, maar dat doet aan het beginsel niet af.

39 U vergelijke het arrest HR 27 oktober 2000, nr. C99/009, NJ 2001/106, m.nt. Zwemmer en ARB, waarin U met betrekking tot de vraag of de weigering van de inspecteur om een verklaring in de zin van art. 27, lid 7, Wet LB 1964 af te geven overwoog (r.o. 3.3.4) dat "Niet uitgesloten is dat de weigering tot afgifte van deze verklaring onder bepaalde omstandigheden jegens degene die daarom heeft verzocht, onrechtmatig is. Daarvan kan echter slechts dan sprake zijn wanneer die weigering is gebaseerd op een standpunt dat onmiskenbaar onjuist of zonder grond is." Ook in casu is het antwoord op de relevante vraag (zijn de Curatoren ontvankelijk) afhankelijk van de toepassing van een voorschrift uit een ander rechtsgebied, namelijk de vraag of de aanslag een verplichting in de zin van art. 25 Fw is.

40 Een en ander is naar mijn mening niet in tegenspraak met HR 15 december 1993, BNB 1994/54, waarin U overwoog dat nu de uitspraak van de inspecteur niet ten name van de belanghebbende doch van zijn ex-curator was gesteld, het gerechtshof hem niet-ontvankelijk had moeten verklaren. De regel dat de curator procedeert met betrekking tot belastingaanslagen in naam van de gefailleerde, indien die aanslagen de boedel aangaan, kan niet worden omgedraaid in de zin dat de ex-gefailleerde procedeert met betrekking tot belastingaanslagen in naam van de ex-curator, indien die aanslagen de boedel niet aangaan. Als hoofdregel geldt immers dat slechts door of namens de aangeslagene bezwaar of beroep kan worden ingediend (HR 17 september 1980, V-N 1980/2508). Dat beginsel lijdt uitzondering indien de aanslag ten name van de gefailleerde is gesteld en die aanslag een schuld behelst die in de boedel valt, doch niet indien de aanslag ten name van de curator is gesteld.

Nr. 37.413

mr Th. Groeneveld

Derde Kamer A

Vennootschapsbelasting 1999 en 2000

9 april 2002

Conclusie inzake:

de staatssecretaris van Financiën

tegen

Fokker Aircraft BV