Hoge Raad, 03-04-2018, ECLI:NL:HR:2018:487, 16/03175

Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat:

"hij op 28 februari 2014 te Zwijndrecht tezamen en in vereniging met anderen met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening in/uit een woning aan de [a-straat 1] heeft weggenomen diverse goederen (zoals laptops en een tablet en smartphones), toebehorende aan [betrokkene 1] en/of [betrokkene 2], waarbij verdachte en/of zijn mededaders zich de toegang tot de plaats des misdrijfs heeft/hebben verschaft door middel van braak."

Deze bewezenverklaring steunt op de volgende bewijsmiddelen:

"1. Een proces-verbaal van bevindingen d.d. 2 maart 2014 van de politie Eenheid Rotterdam met nummer PL1810-2014092198-2 (bijlage 1.AH.1). Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaren dan wel één of meer van hen:

Op 28 februari 2014 reden wij, verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2], over de Stationsweg te Zwijndrecht. Omstreeks 21:53 uur zagen wij dat een Volkswagen, type Polo, kleur zwart, kenteken [AA-00-BB], vanaf de Karel Doormanlaan de Stationsweg opreed. Nadat de bestuurder aan het gegeven stopteken had voldaan, zagen wij dat er vier personen in het voertuig zaten. Deze personen bleken te zijn genaamd:

- [medeverdachte], geboren op [geboortedatum] 1994 te [geboorteplaats],

- [betrokkene 3], geboren op [geboortedatum] 1995 te [geboorteplaats],

- [betrokkene 4], geboren op [geboortedatum] 1993 te [geboorteplaats], en

- [verdachte], geboren op [geboortedatum] 1993 te [geboorteplaats],

alle vier wonende te 's-Gravenhage. Ik, [verbalisant 1], vroeg aan de bestuurder - [medeverdachte] - wat de reden van hun verblijf in Zwijndrecht was. Ik kreeg daar geen antwoord op. De inzittenden zijn op ons verzoek uitgestapt.

Ik, [verbalisant 1], vroeg aan [medeverdachte] of wij toestemming kregen om het voertuig op de aanwezigheid van inbrekerswerktuigen te onderzoeken. Daarop zagen wij dat de inzittenden zich nerveus gingen gedragen. Wij hoorden [medeverdachte] zeggen dat hij niet wilde dat er in zijn voertuig werd gekeken. Hij werd zichtbaar boos en begon luidkeels te roepen dat wij dit niet mochten.

Ik, [verbalisant 1], vertelde [medeverdachte] daarop dat wij het voertuig als toezichthouder op de naleving van de bepalingen bij of krachtens de APV van de gemeente Zwijndrecht op de aanwezigheid van inbrekerswerktuigen gingen onderzoeken. Wij zagen dat [medeverdachte] hierna erg zenuwachtig in de richting van zijn voertuig liep en dat de andere inzittenden erg zenuwachtig heen en weer gingen lopen.

Ik, [verbalisant 2], zag dat [betrokkene 4] zich plotseling omdraaide en wegrende.

Wij, verbalisanten [verbalisant 3] en [verbalisant 4], zijn ter plaatse gekomen om te assisteren. Ik, [verbalisant 4], heb het bijrijdersportier van de Volkswagen Polo geopend en zag dat er zichtbaar een zwarte schoudertas aan de bijrijdersstoel hing. Ik zag dat er een grote schroevendraaier met de punt uit de tas stak. Daarop is het voertuig doorzocht. Nadat ik de schoudertas had geopend, zag ik dat er in het grote vak van deze tas een oranjekleurige accutol/schroefboormachine zat. Wij, [verbalisant 3] en [verbalisant 4], hebben vervolgens de kofferbak geopend en zagen dat daar een openstaande rugtas in lag, waaruit zichtbaar een laptop omhoog stak. Ook zagen wij dat er zichtbaar een tablet in de rugtas zat. Naast deze rugtas stond een gele boodschappentas van de Jumbo.

Ik, [verbalisant 1], heb vervolgens het voertuig in beslag genomen. Ik trof na doorzoeking van de kofferbak meerdere goederen aan, verdeeld over eerdergenoemde rugtas en Jumbo tas. Ook trof ik in eerdergenoemde zwarte schoudertas, waarin de grote schroevendraaier zat, nog een klein model schroevendraaier aan, alsmede een slotentrekker, een onderdeel van een slotentrekker, een steeksleutel, smeermiddel, 2 passe partout sleutels, een accutol/schroefboormachine, een baco en zwarte kunststof handschoenen.

2. Een proces-verbaal van bevindingen doorzoeking voertuig d.d. 2 maart 2014 van de politie Eenheid Rotterdam met nummer PL1810-2014092198-17 (bijlage 2.AH.2). Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaren:

Op 28 februari 2014 hebben wij een onderzoek ingesteld in het in beslag genomen voertuig van het merk Volkswagen, type Polo, kleur zwart, kenteken [AA-00-BB]. Wij zagen in de kofferbak een gele winkeltas met het opschrift 'Jumbo' en een roze/blauw geblokte rugzak van het merk O'Neill liggen. Wij zagen dat in de gele winkeltas onder meer een spelcomputer van het merk Nintendo, type WII, zat. Voorts zagen wij dat de blauw/roze geblokte tas van het merk O'Neill onder meer de volgende inhoud bevatte:

- een laptop van het merk Asus, type EEE;

- een laptop van het merk Dell, type Latitude;

- een tablet van het merk Asus, type TF101;

- een smartphone van het merk HTC;

- een smartphone van het merk Blackberry, type Bold 9700;

- een smartphone van het merk Nokia, type Lumia 920.

3. Een proces-verbaal aangifte d.d. 1 maart 2014 van de politie Eenheid Rotterdam met nummer PL1810-2014092239-1 (bijlage 2.AAN.1). Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als de op 1 maart 2014 afgelegde verklaring van [betrokkene 1]:

Ik doe aangifte van diefstal door middel van braak vanuit mijn woning aan de [a-straat 1] te Zwijndrecht. Ik woon daar samen met mijn partner [betrokkene 2].

Op 28 februari 2014, omstreeks 18:30 uur, verlieten wij onze woning. De poortdeur van de achtertuin, de achterdeur en de voordeur zaten op slot. Toen wij die dag omstreeks 23:00 uur terugkwamen, zagen wij dat het slot van de poortdeur was geforceerd.

Wij hebben nog niet het hele huis kunnen bekijken, maar weten dat onder andere een WII spelcomputer, twee laptops en een tablet zijn weggenomen.

Toen de politie er was, zagen wij dat het cilinderslot van de achterdeur ook kapot was.

Aan niemand werd het recht of de toestemming gegeven om dit feit te plegen.

4. Een proces-verbaal van bevindingen d.d. 1 maart 2014 van de politie Eenheid Rotterdam met nummer PL1810-2014092760-14 (bijlage 2.AH.1). Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaren:

Op 1 maart 2014 werden onder meer de volgende goederen getoond aan [betrokkene 2], welke goederen zij voor 100% herkende als goederen die op 28 februari 2014 uit haar woning aan de [a-straat 1] te Zwijndrecht zijn weggenomen:

- een computer (notebook), merk Asus, type EEE;

- een computer (spel), merk Nintendo, type WII;

- een smartphone, merk HTC;

- een gele Jumbotas;

- een smartphone, merk Blackberry, type Bold 9700;

- een smartphone, merk Nokia, type Lumia 920;

- een O'Neill rugtas;

- een computer (notebook), merk Dell, type Latitude;

- een computer (tablet), merk Asus, type TF101.

5. Een kennisgeving van inbeslagneming d.d. 1 maart 2014 van de politie Eenheid Rotterdam met nummer PL1810-2014092198-9 (bijlage 2.AH.30). Deze kennisgeving houdt onder meer in:

Goednummer : PL1810-2014092198-4575257

Object : schroevendraaier

Bijzonderheden : aangetroffen in een zwart tasje op de bijrijdersstoel

Goednummer : PL1810-2014092198-4575260

Merk/type : Skandia

Inhoud : Baco

Bijzonderheden : aangetroffen in een zwart tasje op de bijrijdersstoel

6. Een kennisgeving van inbeslagneming d.d. 4 maart 2014 van de politie Eenheid Rotterdam met nummer PL1820-2014092198-25 (bijlage 2.AH.35). Deze kennisgeving houdt onder meer in:

Goednummer : PL1820-2014092198-4578374

Aantal/eenheid : 4 stuks

Merk/type : Torx

Inhoud : 4x torxschroeven

Bijzonderheden : aangetroffen in zwart tasje

7. Een proces-verbaal sporenonderzoek d.d. 2 april 2014 van de politie Eenheid Rotterdam met nummer PL1850-2014092239-6 (bijlage 2.AH.25). Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaren dan wel één van hen:

Naar aanleiding van een gekwalificeerde diefstal in/uit een woning, gepleegd op 28 februari 2014 tussen 18:30 en 23:00 uur, hebben wij een onderzoek verricht in en bij de woning aan de [a-straat 1] te Zwijndrecht.

Ik, verbalisant [verbalisant 5], zag bij een eerste onderzoek op 1 maart 2014 dat er braakschade was aan de poort die toegang tot de tuin verschaft. Ik zag voorts dat de buitencilinder van het slot van de achterdeur van de woning ontbrak. Het slotschild was nog aanwezig. De binnen- en buitencilinder waren door de aangever veiliggesteld. In de buitencilinder zat een schroef, vermoedelijk voor het gebruik van een slotentrekker.

Wij, verbalisanten [verbalisant 5] en [verbalisant 6], zagen bij een nader onderzoek op 6 maart 2014 dat op de buitencilinder van de tuinpoort sporen stonden, vermoedelijk afkomstig van een tang. Wij hebben deze sporen veiliggesteld middels de daarvoor aangewezen methode onder spoornummer PL1850-2014092239-79851 en SIN-nummer AAEU2951NL.

8. Een kennisgeving van inbeslagneming d.d. 5 maart 2014 van de politie Eenheid Rotterdam met nummer PL1820-2014-092239-4 (bijlage 2.AH.36). Deze kennisgeving houdt onder meer in:

Plaats : [a-straat 1] Zwijndrecht

Goednummer : PL1820-2014092239-4578806

Object : hang/sluitwerk

Inhoud : slotplaat

Bijzonderheden : in tuin aangever aangetroffen

9. Een proces-verbaal van een vergelijkend werktuigsporenonderzoek d.d. 13 maart 2014 van de Nationale Politie, Eenheid Rotterdam, met nummer PL1850-2014092198 (bijlage 2.AH.9). Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:

Op 3 maart 2014 ontving ik de navolgende werktuigen:

[A] een schroevendraaier, merk Skandia, aangetroffen in het voertuig met de verdachten op 28 februari 2014, BVH nummer PL1810-2014092198-4575257;

[B] een verstelbare schroefsleutel, merk Skandia, aangetroffen in het voertuig met de verdachten op 28 februari 2014, BVH nummer PL1810-2014092198-4575260.

Op 6 maart 2014 ontving ik voorts de navolgende sporen:

[1] een slotschild met daarin werktuigsporen, veiliggesteld bij een onderzoek naar aanleiding van een woninginbraak te Zwijndrecht, [a-straat 1],

BVH nummer PL1820-2014092239-4578806;

[2] een afvorming van werktuigsporen, afgevormd van een slotcilinder bij het sporenonderzoek naar aanleiding van voornoemde woninginbraak, gewaarmerkt met SIN-nummer AAEU2951NL.

Op grond van het door mij verrichte onderzoek - ten behoeve waarvan proefsporen van de schroevendraaier [A] en de verstelbare schroefsleutel [B] zijn vervaardigd die vervolgens zijn afgevormd, welke afgevormde proefsporen als karakteristiek voor deze werktuigen kunnen worden beschouwd - kom ik tot de navolgende conclusies:

[1] de (afgevormde) werktuigsporen [1] zijn veroorzaakt met schroevendraaier [A];

[2] de (afgevormde) werktuigsporen [2] zijn veroorzaakt met verstelbare schroefsleutel [B].

10. Een proces-verbaal onderzoek trekschroeven d.d. 12 maart 2014 van de Nationale Politie, Eenheid Rotterdam, met nummer PL1850-2014092198-28 (bijlage 2.AH.10). Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:

Op 3 maart 2014 ontving ik twee delen van een doormidden gebroken slotcilinder. In één van die delen zat een zogenaamde ZIE-FIX trekschroef met groene codering, type 'super', gedraaid. Deze cilinderdelen werden aangetroffen bij een onderzoek naar aanleiding van een woninginbraak die op 28 februari 2014 op de [a-straat 1] te Zwijndrecht had plaatsgevonden.

Tevens ontving ik vier ZIE-FIX trekschroeven: drie met groene kleurcode, type 'super', en één met witte kleurcode, type 'extra'. Deze schroeven werden in beslag genomen vanuit het voertuig van de verdachten.

Zowel de in het cilinderslot gedraaide trekschroef als de trekschroeven die afkomstig zijn uit het voertuig van verdachten zijn van het merk/type ZIE-FIX. Het betreft een speciaal voor het gebruik van slotentrekkers vervaardigd type schroef met kleurcodering waarmee de schroefdikte wordt aangegeven. De schroeven - het hof leest: de in het cilinderslot gedraaide trekschroef en de drie in beslag genomen trekschroeven met groene kleurcode - zijn soortgelijk voor wat betreft vorm, maat en kleur. Bij het indraaien van de trekschroef in het cilinderslot is de verf van de groene kleurcodering opgehoopt naast de schroef in het slotgat."

Het Hof heeft ten aanzien van de bewezenverklaring voorts het volgende overwogen:

"De inbraak in de woning aan de [a-straat 1] te Zwijndrecht heeft blijkens de aangifte plaatsgevonden op 28 februari 2014 tussen omstreeks 18:30 uur en 23:00 uur.

In die periode, te weten omstreeks 21:53 uur, zijn de verdachte en zijn drie medeverdachten niet ver van de [a-straat 1] te Zwijndrecht rijdend in een auto aangetroffen.

Op de vraag aan de medeverdachte [medeverdachte], of hij de politie toestemming wilde verlenen om de auto op de aanwezigheid van inbrekerswerktuigen te onderzoeken en - nadat hij die toestemming had geweigerd - de mededeling dat dit onderzoek desalniettemin zou plaatsvinden, reageerden de verdachte en zijn medeverdachten (erg) zenuwachtig. De medeverdachte [betrokkene 4] is vervolgens zelfs weggerend.

In die auto bleken zich goederen te bevinden die uit voornoemde woning waren gestolen, alsmede een schroevendraaier en een baco/verstelbare schroefsleutel, waarvan de afgevormde proefsporen zodanige overeenkomsten vertoonden met de sporen van de bij de inbraak gebruikte werktuigen dat is geconcludeerd dat laatstbedoelde sporen met deze schroevendraaier en baco zijn gemaakt.

Daarnaast werden in de auto onder meer een slotentrekker en een aantal trekschroeven aangetroffen, welke trekschroeven van hetzelfde merk waren als de trekschroef die zich na de inbraak in de slotcilinder/buitencilinder van de achterdeur van genoemde woning bleek te bevinden en daaraan voor wat betreft vorm, maat en kleurcode soortgelijk waren.

Zichtbaar voor een ieder hing aan de bijrijdersstoel van de auto een zwarte schoudertas, uit welke tas een grote schroevendraaier met de punt naar buiten stak. In deze zwarte schoudertas bevonden zich eveneens, naast de bij de inbraak gebruikte schroevendraaier, vorenbedoelde baco, slotentrekker en trekschroeven.

Het omstreeks 21:53 uur in Zwijndrecht gezamenlijk voorhanden hebben van de goederen, die tijdens een inbraak in de woning aan de [a-straat 1] te Zwijndrecht zijn weggenomen en welke inbraak diezelfde dag na 18:30 uur moet hebben plaatsgevonden, het toen en daar tevens gezamenlijk voorhanden hebben van bij die inbraak gebruikte inbrekerswerktuigen en een zelfde soort trekschroeven als de trekschroef die na de inbraak in een slotcilinder van voornoemde woning is aangetroffen en het zenuwachtige gedrag duiden op betrokkenheid van de verdachte en zijn medeverdachten bij de woninginbraak.

Zij hebben er alle vier voor gekozen om zich op hun zwijgrecht te beroepen. Naar het oordeel van het hof kan het bij het uitblijven van een aannemelijke, andere verklaring niet anders zijn dan dat de verdachte en zijn medeverdachten – die klaarblijkelijk samen vanuit hun woonplaats Den Haag naar Zwijndrecht zijn gereden en Zwijndrecht later weer met de buit van de inbraak wilden verlaten – deze inbraak in nauwe en bewuste samenwerking en derhalve tezamen en in vereniging hebben gepleegd."

Het Hof heeft het ter terechtzitting gevoerde verweer strekkende tot bewijsuitsluiting als volgt samengevat en verworpen:

"Rechtmatigheid van de doorzoeking

De raadsman heeft zich ter terechtzitting in hoger beroep op het standpunt gesteld dat de doorzoeking van de auto onrechtmatig was omdat de bevoegdheid voor die doorzoeking ontbrak. Hij verwijst naar de uitspraak van het Hof Amsterdam van 21 december 2015 (ECLI:NL:GHAMS:2015:5307), inhoudende dat naar het oordeel van het hof sprake was van détournement de pouvoir omdat de politie de haar op grond van de Wegenverkeerswet 1994 toekomende controlebevoegdheden voor opsporingsdoeleinden had gebruikt. De raadsman stelt zich op het standpunt dat daarvan ook in deze zaak sprake is. Dit leidt er volgens de raadsman toe dat hetgeen bij de doorzoeking van de auto is aangetroffen, als vruchten van de onrechtmatige doorzoeking van het bewijs dient te worden uitgesloten.

Uit het proces-verbaal van de politie Eenheid Rotterdam, nummer PL1810-2014092198-2, blijkt dat de verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] op 28 februari 2014 omstreeks

uur een Volkswagen, type Polo, kleur zwart, kenteken [AA-00-BB] de Stationsweg te Zwijndrecht op zien rijden. De auto blijkt op naam te staan van de medeverdachte [medeverdachte], die in de gemeente Den Haag staat ingeschreven. Na raadpleging van het landelijk systeem Bluespot blijkt dat [medeverdachte] meerdere aandachtsvestigingen op zijn naam heeft staan. Hierna wordt, om de naleving van de bij of krachtens de Wegenverkeerswet 1994 gegeven bepalingen te controleren, een stopteken gegeven en wordt het rijbewijs van de bestuurder – [medeverdachte] voornoemd – gecontroleerd. Tevens wordt [medeverdachte] aan een blaastest onderworpen en wordt de technische staat van de auto gecontroleerd.

Een persoonscontrole bij de Gemeenschappelijke Meld Centrale (GMC) leert dat [medeverdachte] als betrokkene bij diverse verdachte situaties, waaronder woninginbraken, staat vermeld. Op de vraag, waarom hij en de andere inzittenden van de auto in Zwijndrecht zijn, wordt door [medeverdachte] geen antwoord gegeven. Hierop zijn de identiteitsbewijzen van de overige inzittenden – naar vervolgens blijkt: de verdachte en de medeverdachten [betrokkene 4] en [betrokkene 3] – gecontroleerd. Ook zij blijken in Den Haag woonachtig te zijn en volgens de GMC als verdachten ter zake van de artikelen 310 en 311 van het Wetboek van Strafrecht geregistreerd te staan. Allen geven desgevraagd te kennen geen niet toegestane zaken bij zich te hebben. [medeverdachte] geeft geen toestemming om zijn auto op het vervoeren of bij zich hebben van inbrekerswerktuigen te onderzoeken. Hij en zijn medeverdachten beginnen zich zenuwachtig te gedragen als [medeverdachte] daarop wordt medegedeeld dat zijn auto desalniettemin krachtens de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) van de gemeente Zwijndrecht op de aanwezigheid van inbrekerswerktuigen zal worden onderzocht. [betrokkene 4] draait zich plotseling om en rent weg. Als verbalisant [verbalisant 4] vervolgens met het onderzoek in de auto aanvangt en een schoudertas, die aan de bijrijdersstoel hangt, opzij legt omdat deze het zicht onder de bijrijdersstoel belemmert, ziet hij de punt van een grote schroevendraaier uit deze tas steken. Hierop worden de verdachte, [medeverdachte] en [betrokkene 3] aangehouden op verdenking van overtreding van artikel 2:44 van de APV van de gemeente Zwijndrecht, waarna de auto op grond van artikel 96b van het Wetboek van Strafvordering wordt doorzocht. Daarbij worden in eerdergenoemde schoudertas en in de kofferbak van de auto inbrekerswerktuigen aangetroffen. In de kofferbak worden onder meer ook laptops aangetroffen, die – naar later blijkt – die avond bij een inbraak op de [a-straat 1] te Zwijndrecht zijn weggenomen.

Blijkens voormeld proces-verbaal waren de verbalisanten op 28 februari 2014 zowel met de algemene surveillance als met de controle van in- en uitgaand verkeer in verband met de vele woninginbraken in de Zwijndrechtse Waard belast. Daarbij stonden hen de bevoegdheden op basis van de Wegenverkeerswet 1994 en de APV van de gemeente Zwijndrecht ter beschikking, alsmede – na de ontdekking op heterdaad van de overtreding van het bij artikel 2:44 van die APV gestelde verbod – de in artikel 96b van het Wetboek van Strafvordering neergelegde bevoegdheid tot doorzoeking. Naar het oordeel van het hof rechtvaardigt de gang van zaken, zoals hiervoor beschreven, geenszins de conclusie dat de verbalisanten de hen op grond van de Wegenverkeerswet 1994 toekomende controlebevoegdheden uitsluitend voor een ander doel – te weten: het verrichten van opsporingshandelingen – hebben gebruikt. Het verweer wordt dan ook verworpen."