Hoge Raad, 16-03-2010, BK3359, 08/04489

16 maart 2010

Strafkamer

nr. 08/04489

op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch, van 8 oktober 2008, nummer 20/004219-07, in de strafzaak tegen:

[Verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1970, wonende te [woonplaats].

Het beroep is ingesteld door de Advocaat-Generaal bij het Hof. Deze heeft bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De raadsman van de verdachte, mr. A.C.J. Lina, advocaat te Venlo, heeft het beroep tegengesproken.

De Advocaat-Generaal Machielse heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

2.2. Aan de verdachte is tenlastegelegd dat:

"hij op of omstreeks 15 maart 2006 in de gemeente Venray, opzettelijk en met voorbedachten rade [slachtoffer] van het leven heeft beroofd, immers heeft verdachte met dat opzet en na kalm beraad en rustig overleg, [slachtoffer], meermalen althans eenmaal, met een mes, in elk geval met een scherp voorwerp in de keel althans hals en/of het lichaam gestoken en/of gesneden, tengevolge waarvan voornoemde [slachtoffer] is overleden;

Althans indien terzake het vorenstaande onder 1 geen veroordeling zou volgen:

hij op of omstreeks 15 maart 2006 in de gemeente Venray opzettelijk [slachtoffer] van het leven heeft beroofd, immers heeft verdachte met dat opzet [slachtoffer], meermalen althans eenmaal, met een mes, in elk geval met een scherp voorwerp in de keel althans hals en/of het lichaam gestoken en/of gesneden, tengevolge waarvan voornoemde [slachtoffer] is overleden."

2.3. Het Hof heeft de verdachte vrijgesproken van het hem tenlastegelegde. Het Hof heeft daartoe het volgende overwogen:

"Het standpunt van de advocaat-generaal

De advocaat-generaal heeft - zeer kort samengevat - betoogd dat het verdachte is die [slachtoffer] heeft gedood met gebruikmaking van de genoemde keper en een mes. Het bewijs voor deze stelling ontleent de advocaat-generaal aan de volgende feiten en omstandigheden.

a. De advocaat-generaal acht de verklaring van verdachte ongeloofwaardig. Voor de inhoud van deze verklaring verwijst het hof kortheidshalve naar hetgeen daarover hieronder als het standpunt van de verdediging is weergegeven. Deze conclusie baseert de advocaat-generaal onder meer op het feit dat verdachte pas anderhalf jaar na de dood van zijn vrouw met die verklaring komt,

op het moment dat de resultaten van de verschillende sporenonderzoeken bekend zijn geworden.

b. De hierboven weergegeven bloedsporen.

c. Het hierboven genoemde schoenspoor.

De verdachte heeft de volgende verklaring afgelegd:

Rond 19.00 uur op de bewuste avond had verdachte zijn twee kinderen op bed gelegd. Toen hij beneden kwam waren er twee onbekende mannen in de woning. Zij zeiden dat ze gehoord hadden dat verdachte wel meterkasten maakte voor hennepkwekerijen en dat ze wilden dat hij dat voortaan voor hen zou doen. Zijn vrouw kwam tussenbeide en vroeg wat dit te betekenen had, waarna zij door een van de mannen aan de kant werd geduwd en ten val kwam tegen een muur of de deurpost van de deur naar de hal, en waarbij een van de mannen tegen haar zei "wegwezen" of "waar bemoei jij je mee". Verdachte heeft haar toen overeind geholpen en merkte dat zij bloedde achter op het hoofd. Hij heeft de haren opzij gedaan om te kijken. Daarbij moet er bloed op zijn handen zijn gekomen. Vervolgens is verdachte naar de garage gegaan om een houten balk te pakken om de mannen weg te jagen. Hij is met de balk voor de mannen gaan staan. De mannen vertrokken en zeiden dat zij er nog van zouden horen.

Verdachte en zijn vrouw hebben vervolgens nog koffie gedronken. Rond 19.30 uur is verdachte uit zijn woning vertrokken naar de woning van [betrokkene 1]. Toen was zijn vrouw nog in leven.

In de woning van [betrokkene 1] aangekomen bemerkte hij dat hij wat bloed aan zijn handen had. Daarom heeft hij zijn handen gewassen op de wc in de woning van [betrokkene 1].

Het dossier bevat slechts twee soorten bewijsmiddelen die er min of meer rechtstreeks op wijzen dat verdachte [slachtoffer] gedood heeft.

1. de bloedsporen aangetroffen in de wc van de woning aan de [a-straat 1] te [plaats] alsmede de bloedsporen aangetroffen aan de auto van verdachte, en

2. het schoenspoor in de woning aan de [b-straat 1] te [plaats], waarvan deskundigen hebben aangegeven dat het mogelijk is veroorzaakt door de linkerschoen van verdachte.

Naar het oordeel van het hof ontbreekt deze weerlegging.

De verklaring van verdachte zou bijvoorbeeld weerlegd kunnen worden doordat er geen wondje op het hoofd van het slachtoffer was aangetroffen. Echter door de patholoog anatoom is vastgesteld dat een wond(je) aanwezig was op het hoofd van het slachtoffer dat veroorzaakt kan zijn op de wijze die verdachte aangeeft.

Een andere mogelijkheid ter weerlegging van de verklaring van verdachte zou bijvoorbeeld geweest zijn dat er op de wc van de woning van [betrokkene 1] zo'n grote hoeveelheid bloed aangetroffen is, dat deze niet afkomstig kan zijn van alleen een hoofdwond(je). De in het dossier aanwezige informatie wijst echter op een zeer geringe hoeveelheid bloed in de genoemde wc.

Niet alleen ontbreken bewijsmiddelen die de verklaring van verdachte weerleggen, maar ook zijn er aanwijzingen die zijn verklaring ondersteunen.

Het hof noemt het feit dat er geen bloed op verdachtes kleding gezien is door [betrokkene 1] en zijn vriendin, hetgeen toch zou passen bij het doden van het slachtoffer met zeventig steken, terwijl er geen aanwijzingen zijn dat verdachte van kleding gewisseld is vlak voor hij naar [plaats] toe ging.

Interventie van een andere dader is bovendien niet uit te sluiten nu blijkens het relaas van een van de verbalisanten de buitendeur van de woning van de [b-straat 1] openstond en er voorts DNA van een derde -mannelijk- persoon is aangetroffen rond de nagels van het slachtoffer. De verklaring van de rechtbank over hoe dat DNA op het slachtoffer is gekomen (contact met een klant in de kledingszaak waar het slachtoffer werkte) acht het hof hoogst onwaarschijnlijk, omdat het slachtoffer weliswaar in een kledingszaak werkte, maar dit was een dameskledingzaak. Voorts heeft een deskundige in hoger beroep desgevraagd aangegeven dat DNA-sporen niet erg gemakkelijk door enkel fysiek contact van de ene persoon op de ander overgaan.

2.4. Blijkens de aan de bestreden uitspraak gegeven motivering heeft het Hof zich de vraag gesteld "of de versie van de gebeurtenissen van verdachte zo onwaarschijnlijk is dat deze niet door middel van bewijsmiddelen weerlegd moet worden". Het Hof heeft die vraag vervolgens ontkennend beantwoord en is tot de slotsom gekomen dat bewijsmiddelen ontbreken die de verklaring van de verdachte weerleggen.

Het Hof heeft voorts overwogen dat de omstandigheid dat de verdachte pas anderhalf jaar na de dood van zijn vrouw en na het bekend worden van de resultaten van de verschillende sporenonderzoeken met zijn - alternatieve - verklaring is gekomen er niet aan af doet dat de genoemde weerlegging ontbreekt. "Niet voldoende voor een weerlegging is immers", aldus het Hof, "dat de verklaring minder of meer geloofwaardig is. Vereist is dat de weerlegging door middel van bewijsmiddelen geschiedt".

2.5. Als uitgangspunt heeft te gelden dat ingeval een verdachte het hem tenlastegelegde bestrijdt met een alternatieve lezing van de gebeurtenissen, die niet met een bewezenverklaring zou stroken, de rechter - indien hij tot een bewezenverklaring komt - die aangedragen alternatieve gang van zaken zal moeten weerleggen.

Dat kan geschieden door opneming van bewijsmiddelen of vermelding, al dan niet in een nadere bewijsoverweging, van aan wettige bewijsmiddelen te ontlenen feiten en omstandigheden die de alternatieve lezing van de verdachte uitsluiten. Een dergelijke weerlegging is echter niet steeds vereist. In voorkomende gevallen zal de rechter ter weerlegging kunnen oordelen dat de door de verdachte gestelde alternatieve toedracht niet aannemelijk is geworden dan wel dat de lezing van de verdachte als ongeloofwaardig terzijde moet worden gesteld. Ten slotte kunnen zich gevallen voordoen waarin de lezing van de verdachte zo onwaarschijnlijk is, dat zij geen uitdrukkelijke weerlegging behoeft.

2.6. Het Hof heeft geen inzicht gegeven in zijn gedachtegang. Indien het tot uitdrukking heeft willen brengen dat de omstandigheid dat de lezing van de verdachte zijn weerlegging niet vindt in enig bewijsmiddel zonder meer aan een bewezenverklaring in de weg staat, heeft het miskend hetgeen hiervoor onder 2.5 is vooropgesteld. Indien het daaraan niet heeft voorbijgezien, is zijn kennelijke oordeel dat in het midden kon blijven of de verklaring van de verdachte "minder of meer geloofwaardig is" niet zonder meer begrijpelijk.

De bestreden uitspraak lijdt dus aan een motiveringsgebrek.

Het middel klaagt daarover terecht.

vernietigt de bestreden uitspraak;

verwijst de zaak naar het Gerechtshof te Arnhem, opdat de zaak op het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan.