Hoge Raad, 02-10-2007, BA7932, 03422/06

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

1. De bestreden uitspraak

Het Hof heeft in hoger beroep - met vernietiging van een vonnis van de Rechtbank te Utrecht van 30 maart 2005 - de verdachte vrijgesproken van het bij inleidende dagvaarding onder primair, subsidiair en meer subsidiair tenlastegelegde en hem voorts ter zake van meest subsidiair "medeplichtigheid aan moord" veroordeeld tot vier jaren gevangenisstraf met verbeurdverklaring zoals in het arrest omschreven.

2. Geding in cassatie

2.2. De Hoge Raad heeft kennisgenomen van het schriftelijk commentaar van de raadsman op de conclusie van de Advocaat-Generaal.

3. Beoordeling van het middel

3.1. Het middel bevat de klacht dat uit de gebezigde bewijsmiddelen niet kan blijken dat de verdachte (voorwaardelijk) opzet op het plegen van moord heeft gehad.

Uit het bovenstaande volgt dat verdachte, nadat hij had bemiddeld bij het verkrijgen van een wapen door [medeverdachte 1] en aanwezig was geweest bij het testen van dat wapen, in het kader van de reis naar Antwerpen heeft gezien dat [medeverdachte 1] in het bezit was van een tweede wapen. Op de terugweg van Antwerpen naar Schiedam was verdachte in ieder geval op de hoogte gekomen van het plan van [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] om een overval te plegen. De dag erna heeft verdachte zijn auto aan [medeverdachte 2] ter beschikking gesteld, terwijl [medeverdachte 1] hierbij aanwezig was.

Verdachte heeft ter zitting in hoger beroep verklaard dat [medeverdachte 2] tegen hem had gezegd dat hij de auto van verdachte nodig had teneinde zijn vriendin te bezoeken. Gelet op de door [medeverdachte 2] tegenover het Hof afgelegde verklaring dat hij op het moment dat hij de auto van verdachte vroeg zijn vriendin al had gezien, acht het Hof niet aannemelijk dat door [medeverdachte 2] dit als reden is opgegeven voor het gebruik van zijn auto.

Op grond van alle voormelde feiten en omstandigheden -in onderling verband en samenhang bezien- komt het Hof tot het oordeel dat verdachte's opzet bij het afgeven van zijn auto aan [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] gericht was op het feit van hulpverlening. Verdachte heeft door het afgeven van zijn auto willens en wetens de aanmerkelijke kans aanvaard dat hij aan [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] middelen verschafte tot het plegen van een strafbaar feit waarbij geweld zou worden gebruikt.

Verdachte heeft, terwijl hij op de hoogte was van het plan van [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] om een overval te plegen en terwijl hij wist dat [medeverdachte 1] in het bezit was van twee vuurwapens, waaronder één met geluiddemper, en munitie aan [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] een auto ter beschikking gesteld. Hij heeft de auto uitgeleend, nadat hem was beloofd, dat hij de volgende morgen een bedrag van € 500,- zou krijgen, welk geldbedrag naar hij heeft moeten begrijpen -naar het oordeel van het Hof- niet anders dan van de opbrengst van een nog te plegen overval afkomstig zou kunnen zijn. Het Hof is van oordeel dat op het moment dat verdachte zijn auto aan [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] ter beschikking stelde naar algemene ervaringsregels de aanmerkelijke kans bestond dat [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] met zijn auto een gewapende overval zouden plegen, waarbij daadwerkelijk zou worden geschoten.

Dat verdachte besefte dat er een aanmerkelijke kans bestond dat daadwerkelijk zou worden geschoten leidt het Hof af uit de omstandigheden dat in het Kralingse bos met één van de wapens bij wijze van test is geschoten en dat het wapen waarvoor de reis naar Antwerpen gemaakt was, (weer) functioneerde. Aangezien er naar algemene ervaringsregels een aanmerkelijke kans bestaat dat daadwerkelijk vuurwapengebruik bij een gewapende overval door meerdere personen leidt tot de dood van een persoon tegenover wie dat gebruik plaatsvindt, moet verdachte die kans ook hebben beseft. Het Hof merkt overigens op dat van 'voor bedachte rade' bij verdachte zelf geen sprake was."

3.4. Het Hof heeft bewezenverklaard dat de verdachte opzettelijk middelen heeft verschaft tot het plegen van een misdrijf, te weten een moord. Daartoe is vereist dat niet alleen bewezen wordt dat verdachtes opzet gericht was op het verschaffen van middelen als bedoeld in art. 48, aanhef en onder 2°, Sr, doch tevens dat verdachtes opzet al dan niet in voorwaardelijke vorm was gericht op het misdrijf (vgl. HR 13 november 2001, LJN AD4372, NJ 2002, 245). Daarbij verdient echter opmerking dat uit de art. 47, 48 en 49 Sr, gelezen in onderling verband en samenhang, volgt dat enerzijds ten aanzien van de medeplichtige bij de bewezenverklaring en kwalificatie moet worden uitgegaan van de door de dader verrichte handelingen, ook indien het opzet van de medeplichtige slechts was gericht op een deel daarvan, en dat anderzijds het maximum van de aan de medeplichtige op te leggen straf een derde minder bedraagt dan het maximum van de straf, gesteld op het misdrijf dat de medeplichtige voor ogen stond (vgl. HR 27 oktober 1987, NJ 1988, 492).

3.5. Het Hof heeft in zijn hiervoor onder 3.2.2 weergegeven overwegingen tot uitdrukking gebracht dat de verdachte in algemene zin op de hoogte was van het voornemen van de daders tot het plegen van een overval, dat hij anders dan de daders geen voorbedachte raad ten aanzien van de dood van het slachtoffer heeft gehad, maar wel (voorwaardelijk) opzet op de dood van een slachtoffer. Het daarop gebaseerde oordeel van het Hof dat het handelen van de verdachte als medeplichtigheid aan moord kan worden gekwalificeerd, geeft gelet op hetgeen hiervoor onder 3.4 is overwogen, geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is toereikend gemotiveerd. De in het middel gehuldigde opvatting dat in een geval als het onderhavige ook bij de medeplichtige sprake moet zijn geweest van voorbedachte raad, vindt geen steun in het recht.

3.6. Het Hof heeft vervolgens bij het bepalen van de straf tot uitdrukking gebracht dat de verdachte wel (voorwaardelijk) opzet op de dood van het slachtoffer heeft gehad, maar dat daarbij van voorbedachte raad bij hem geen sprake is geweest. Die beslissing die met zich meebrengt dat het toepasselijke strafmaximum is bepaald op grond van medeplichtigheid tot doodslag en niet op grond van medeplichtigheid tot moord, getuigt niet van een onjuiste rechtsopvatting omtrent het in art. 49, vierde lid, Sr bepaalde.

3.7. Het middel faalt.

4. Slotsom

Nu het middel niet tot cassatie kan leiden, terwijl de Hoge Raad ook geen grond aanwezig oordeelt waarop de bestreden uitspraak ambtshalve zou behoren te worden vernietigd, moet het beroep worden verworpen.

5. Beslissing

De Hoge Raad verwerpt het beroep.

Dit arrest is gewezen door de vice-president F.H. Koster als voorzitter, en de raadsheren J.P. Balkema en J. de Hullu, in bijzijn van de waarnemend griffier J.D.M. Hart, en uitgesproken op 2 oktober 2007.