Hoge Raad, 08-02-2005, AQ8552, 00226/04

8 februari 2005

Strafkamer

nr. 00226/04

SG/SM

op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te Arnhem van 10 oktober 2003, nummer 21/001376-02, in de strafzaak tegen:

[verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1982, wonende te [woonplaats].

Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. I.N. de Rooij, advocaat te Almere, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De plaatsvervangend Procureur-Generaal Fokkens heeft aanvankelijk geconcludeerd dat de Hoge Raad de verdachte in zijn beroep niet-ontvankelijk zal verklaren voorzover dit is gericht tegen het tussenarrest van het Hof van 2 juni 2003 en het beroep voor het overige zal verwerpen, en aanvullend dat de Hoge Raad het beroep zal verwerpen.

3.1.2. Ter terechtzitting in hoger beroep van 19 mei 2003 zijn namens de verdachte verschillende preliminaire verweren gevoerd. Het Hof heeft bij tussenarrest van 2 juni 2003 de gevoerde verweren verworpen en voorts bepaald dat het onderzoek zal worden voortgezet tegen een nog nader te bepalen terechtzitting.

Vervolgens is ter terechtzitting van het Hof - in gewijzigde samenstelling - van 26 september 2003 het onderzoek hervat. Het proces-verbaal van die terechtzitting houdt dienaangaande het volgende in:

"Het hof hervat, met instemming van de raadsman en de advocaat-generaal, het onderzoek van de zaak in de stand waarin het zich op het tijdstip van de schorsing ter terechtzitting van 19 mei 2003 bevond.

De voorzitter deelt mondeling mede de korte inhoud van de stukken van de zaak.

1. (...)

4. het proces-verbaal van de terechtzitting van dit hof van 19 mei 2003 en het tussenarrest van dit hof van 2 juni 2003;

(...)"

3.2.1. Op 1 juli 2003 (K.B. van 18 juni 2003, Stb. 2003, 260) is in werking getreden de Wet van 3 april 2003 tot wijziging van het Wetboek van Strafvordering in verband met de invoering van de raadsheer-commissaris en enige andere onderwerpen (raadsheer-commissaris) (Stb. 2003, 143). Daarbij is art. 322, derde lid, Sv - dat overeenkomstig art. 415 Sv ook op het rechtsgeding voor het gerechtshof van toepassing is - als volgt komen te luiden:

"De rechtbank beveelt dat het onderzoek op de terechtzitting opnieuw wordt aangevangen in het geval de samenstelling van de rechtbank bij de hervatting gewijzigd is, tenzij de officier van justitie en de verdachte instemmen met hervatting in de stand waarin het onderzoek zich op het tijdstip van de schorsing bevond."

5.2. Het Hof heeft in het tussenarrest het in het middel bedoelde verweer als volgt samengevat en verworpen:

"De dagvaarding voor de MK-zitting van 4 april 2002 had eerst mogen worden uitgebracht na intrekking van de dagvaarding voor de MK-zitting van 2 april 2002, althans na het onherroepelijk zijn geworden van de beslissing van de rechtbank van 2 april 2002, zodat het openbaar ministerie niet ontvankelijk dient te worden verklaard.

Het hof overweegt dienaangaande dat de beslissing van de rechtbank van 2 april 2002 een eindbeslissing betreft. In beginsel geldt de regel dat, voordat op de grondslag van een inleidende dagvaarding onherroepelijk is beslist, de officier van justitie zich behoort te onthouden van het doen uitgaan van een tweede dagvaarding terzake van hetzelfde feit. Deze regel lijdt uitzondering indien de dagvaarding nietig is verklaard op grond dat deze niet rechtsgeldig is betekend, welk geval zich hier niet voordoet. Voorts behoort deze regel naar het oordeel van het hof in zoverre uitzondering te lijden dat het de officier van justitie vrijstaat een nieuwe dagvaarding aan de verdachte te betekenen voordat de termijn voor het instellen van een rechtsmiddel tegen de einduitspraak waarbij zoals in dit geval de officier van justitie niet ontvankelijk is verklaard wegens het niet ingetrokken zijn van een eerder uitgebrachte dagvaarding, mits de terechtzitting waarop de zaak aanhangig wordt gemaakt en inhoudelijk wordt behandeld valt na afloop van voormelde appeltermijn teneinde te voorkomen dat het onderzoek ter terechtzitting plaatsvindt terwijl nog niet onherroepelijk op de eerste dagvaarding is beslist. Ter zitting van 4 april 2002 is het onderzoek geschorst tot de zitting van 14 mei 2002, op welke zitting de zaak inhoudelijk is behandeld. Alstoen was de beslissing van de rechtbank van 2 april 2002 onherroepelijk geworden. Het hof merkt voor alle duidelijkheid op dat de dagvaarding voor de MK-zitting van 26 maart 2002, waarvan de rechtbank bij vonnis van 2 april 2002 had overwogen dat niet gebleken was dat deze dagvaarding was ingetrokken, bij de op 3 april 2002 betekende dagvaarding voor de zitting van 4 april 2002 alsnog was ingetrokken. Niet is gebleken of aannemelijk geworden dat verdachte door deze gang van zaken in enig rechtens te respecteren belang is geschaad."

5.3. Voorzover voor de beoordeling van het middel van belang is blijkens de stukken van het geding de procesgang de volgende geweest. De verdachte, die zich in voorlopige hechtenis bevond, is gedagvaard voor de terechtzitting in eerste aanleg van 26 maart 2002. Nadien is de verdachte ter zake van dezelfde feiten gedagvaard voor de terechtzitting van de Rechtbank van 2 april 2002. Bij vonnis van 2 april 2002 heeft de Rechtbank het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk verklaard in zijn strafvervolging, omdat niet was gebleken dat die dagvaarding voor de terechtzitting van 26 maart 2002 was ingetrokken. Vervolgens is de verdachte ter zake van diezelfde feiten gedagvaard voor de terechtzitting van de Rechtbank van 4 april 2002. Die dagvaarding houdt als mededeling vanwege de Officier van Justitie onder meer het volgende in:

"Ik deel voorts mede dat ik ter terechtzitting onmiddellijk nadat ik de zaak heb voorgedragen, schorsing van het onderzoek op de terechtzitting zal vorderen en dat de u eerder betekende/toegezonden dagvaarding van 26 maart is ingetrokken."

5.5. Uit de vaststellingen van het Hof omtrent de procesgang en hetgeen daaromtrent hiervoor onder 5.3 is overwogen volgt

(i) dat de zaak op de voor 4 april 2002 uitgebrachte (derde) inleidende dagvaarding, na aanhouding op die datum, eerst inhoudelijk is behandeld op 14 mei 2002;

(ii) dat op 14 mei 2002 de uitgebrachte (eerste) dagvaarding (voor de terechtzitting van 26 maart 2002) was ingetrokken;

(iii) dat het op 14 mei 2002 naar aanleiding van de tegen 2 april 2002 uitgebrachte (tweede) dagvaarding gegeven (eind)vonnis van de Rechtbank houdende niet-ontvankelijkverklaring van de Officier van Justitie in de vervolging onherroepelijk was geworden.