Hoge Raad, 17-02-2004, AN9360 AO6288, 01669/03

17 februari 2004

Strafkamer

nr. 01669/03

AGJ/SM

op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch van 2 juli 2003, nummer 20/000248-03, in de strafzaak tegen:

[verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1975, wonende te [woonplaats], ten tijde van betekening van de aanzegging gedetineerd in de Penitentiaire Inrichting "Oosterhoek" te Grave.

2.1. Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze hebben mr. J.L.A.M. le Cocq d'Armandville en mr. J.Y. Taekema, beiden advocaat te Rotterdam, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal Jörg heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

3.2. Het Hof heeft ten laste van de verdachte als feit 1 bewezenverklaard dat hij:

"op 23 september 2002 te Sint-Michielsgestel opzettelijk [het slachtoffer] van het leven heeft beroofd, immers heeft verdachte met dat opzet, terwijl verdachte verkeerde in kennelijke staat van dronkenschap, met een door hem, verdachte, bestuurde auto met aanmerkelijke snelheid tegen die [slachtoffer] (die toen op een fiets reed) gereden, tengevolge waarvan voornoemde [slachtoffer] is overleden."

3.3. Ten aanzien van deze bewezenverklaring en in aansluiting op de gebruikte bewijsmiddelen heeft het Hof het volgende overwogen:

"In verband met het onder 1. ten laste gelegde is namens de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep betoogd dat niet wettig en overtuigend kan worden bewezen dat de verdachte willens en wetens de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat door zijn handelen het slachtoffer [...] (of een willekeurig ander persoon) om het leven zou komen. De raadsman heeft daartoe aangevoerd - zakelijk weergegeven - dat met name het voor het bewijs van voorwaardelijk opzet benodigde "wilsvereiste" niet kan volgen uit de voorhanden zijnde bewijsmiddelen, nu op grond daarvan niet de conclusie kan worden getrokken dat verdachte de dood van een fietser op de koop toe heeft genomen.

Verdachte is op 23 september 2002 in zijn auto, een "Jeep" van het merk Mitsubishi, type Pajero, naar de kermis te Sint Michielsgestel gereden. In de loop van de middag en avond van die dag heeft verdachte in een aantal locale horecagelegenheden een zeer grote hoeveelheid alcoholhoudende drank - naar eigen zeggen ongeveer veertig glazen bier - tot zich genomen. Ondanks het feit dat verdachte volgens de verklaringen van enkele getuigen in vergaande staat van dronkenschap verkeerde en ondanks zijn aanvankelijke voornemen om zich te voet naar de woning van zijn ouders te [woonplaats A] te begeven om aldaar de nacht door te brengen, heeft verdachte op enig moment de keuze gemaakt om in genoemde auto naar de woning van zijn vriendin te [woonplaats B] te rijden. Verdachte is vervolgens op de bewuste avond, rond 21.30 uur, vanuit een horecagelegenheid te Sint Michielsgestel vertrokken, in zijn auto gestapt en met hoge snelheid gaan rijden op de openbare weg aldaar. Verschillende getuigen spreken over het feit dat het rijgedrag van verdachte kort na zijn vertrek zeer gevaarzettend is geweest. Zo heeft een in de Nieuwstraat te Sint Michielsgestel dienstdoende taxichauffeur (getuige [getuige 1]) verklaard dat een "Jeep" - blijkens de inhoud en onderlinge samenhang van de gebezigde bewijsmiddelen de auto van verdachte - hem met een "bloedgang" naderde, en dat hij ternauwernood een aanrijding heeft kunnen voorkomen door snel met zijn taxi uit te wijken.

Uit de verklaringen van meerdere getuigen moet worden afgeleid dat verdachte zijn weg heeft vervolgd met een snelheid die ruim hoger was dan de ter plaatse toegestane snelheid van 50 kilometer per uur. Gekomen in de Hoogstraat in Sint Michielsgestel heeft verdachte vervolgens met onverminderde snelheid het slachtoffer, dat deel uitmaakte van een groepje van drie op de Hoogstraat rijdende fietsers, aangereden, als gevolg waarvan het slachtoffer is komen te overlijden.

Na deze fatale aanrijding is de auto van verdachte dwars op de weg tot stilstand gekomen, waarna de verdachte zijn lichten heeft gedoofd, zijn auto in de door hem gewenste rijrichting heeft gemanoeuvreerd en blijkens de verklaring van getuige

[getuige 2] met hoge snelheid van de plaats van het ongeval is gevlucht.

Het hof overweegt dat het zich naderhand niet kunnen herinneren van wat men eerder heeft gedaan niet zonder meer wijst op het ontbreken van opzet op het moment van handelen.

Dat de verdachte zich weinig of niets meer kan herinneren gezien de vergaande staat van dronkenschap waarin hij blijkens de inhoud van voormelde bewijsmiddelen verkeerde, acht het hof verklaarbaar. Bij het ontbreken van een subjectieve verklaring van de verdachte hieromtrent, dient het hof te onderzoeken of het voor doodslag vereiste opzet, minimaal in de vorm van voorwaardelijk opzet, kan worden aangenomen op grond van de bijzondere (objectieve) omstandigheden van het geval.

3.4. De gebezigde bewijsmiddelen houden voor wat betreft het rijgedrag van de verdachte meer in het bijzonder nog in dat:

(i) zich ten tijde van de gedraging op de rijbaan en op het trottoir enkele tientallen mensen bevonden;

(ii) nadat de taxichauffeur, van wie het Hof in zijn overwegingen gewaagt, de auto van de verdachte ternauwernood had kunnen ontwijken, er tumult ontstond bij de zich op straat bevindende mensen en dat die wegsprongen om niet te worden aangereden;

(iii) de verdachte daarna met volle snelheid doorreed;

(iv) de breedte van de rijbaan 6.15 meter was en de breedte van de auto van de verdachte 1.84 meter en dat de auto van de verdachte zich bij de aanrijding met het slachtoffer 40 centimeter voor hem links van de middenstreep heeft bevonden;

(v) de snelheid waarmee de verdachte reed door een aantal getuigen is geschat op 100 kilometer per uur.

3.5. Het middel richt zich in het bijzonder tegen de overweging van het Hof dat "niet gezegd kan worden dat de verdachte door zijn handelen (tevens) willens en wetens de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat ook hijzelf als gevolg van de aanrijding met de fietser het leven zou laten".

De juistheid van die overweging kan evenwel in het midden blijven omdat de overige gronden waarop het Hof het bewijs van het opzet heeft doen steunen - tegen de achtergrond van de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen - zelfstandig zijn oordeel dragen dat dat opzet voorwaardelijk was gericht op de dood van het slachtoffer.

De in die overige gronden besloten liggende gedachtegang van het Hof komt op het volgende neer.

Uit de wijze van rijden van de verdachte met zijn zware terreinauto kan bezwaarlijk anders volgen dan dat hij zich niet heeft bekommerd om de mogelijke gevolgen daarvan voor andere verkeersdeelnemers, meer in het bijzonder zwakkere weggebruikers, zoals fietsers. Dat vindt bevestiging in de omstandigheid dat de verdachte, voordat hij ging rijden, dermate veel alcohol had gedronken dat hij absoluut niet meer in staat moest worden geacht zijn auto naar behoren te besturen. De verdachte heeft zich aldus door zijn wijze van rijden willens en wetens blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat zijn handelen de dood van het slachtoffer tot gevolg zou hebben. Die gedachtegang geeft geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting, terwijl zij evenmin onbegrijpelijk is.

5.2. Het Hof heeft het vonnis van de Rechtbank bevestigd ook voorzover inhoudende dat de onder de verdachte inbeslaggenomen auto en de daarbij behorende kentekenbewijzen deel I en II verbeurd zijn verklaard.

Dat vonnis houdt ten aanzien van die verbeurdverklaring in:

"De rechtbank is van oordeel dat de onder verdachte inbeslaggenomen bedrijfsauto Mitsubishi Pajero 3.2, voorzien van het kenteken [AA-00-AA], en het bij deze auto behorende kentekenbewijs deel I en II, vatbaar zijn voor verbeurdverklaring, omdat - zoals blijkt uit het onderzoek ter terechtzitting - dit voorwerpen zijn met betrekking tot welke de feiten zijn gepleegd en die aan de verdachte toebehoren."

5.3. In de aan de aanvulling op het verkort proces-verbaal van de terechtzitting van de Rechtbank van 18 december 2002 gehechte en daarvan deel uitmakende pleitnota is door de raadsman - voorzover hier van belang - het volgende aangevoerd:

"Cliënt blijft zich verzetten tegen de gevorderde verbeurdverklaring van de auto waarmee het ongeval heeft plaatsgevonden omdat hij van mening blijft dat de Financial Lease die voor deze auto door hem is gesloten inhoudt dat de auto eigendom blijft van de leasemaatschappij totdat hij aan zijn financiële verplichtingen heeft voldaan.