Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 01-10-2020, ECLI:NL:GHARL:2020:7987, TBS P20/0114

Tussenbeslissing

Het hof heeft op 9 juli 2020 een tussenbeslissing gewezen, waarin het onder andere het volgende heeft overwogen:

Zowel de advocaat-generaal als de verdediging is van oordeel dat onderzoek dient te worden gedaan naar de mogelijkheden van voortzetting van de begeleiding door de reclassering en van een behandeling van de verslavingsproblematiek van de terbeschikkinggestelde. Het hof onderschrijft de noodzaak hiertoe en zal de behandeling heropenen teneinde de reclassering onderzoek te laten verrichten naar de mogelijkheden van een behandeling in een voorwaardelijk kader in een forensische verslavingskliniek. Indien daartoe mogelijkheden worden gezien is het gewenst dat de reclassering tevens zorgdraagt voor het afgeven van een indicatiestelling en voor de intake bij de desbetreffende kliniek.

Het hof heeft de advocaat-generaal verzocht zorg te dragen voor voormelde rapportage.

Het advies van de reclassering van 17 september 2020 alsmede de toelichting hierop door de deskundige [reclasseringswerker] ter zitting

De reclassering heeft onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van een behandeling in een voorwaardelijk kader in een forensische verslavingskliniek. Dit heeft geleid tot een indicatiestelling en een intake bij de Forensische Verslavingskliniek (FVK) [FVk] . De terbeschikkinggestelde is geaccepteerd bij deze FVK en kan op 6 oktober 2020 worden opgenomen. Ten behoeve hiervan heeft de reclassering een aantal algemene en bijzondere voorwaarden opgesteld.

Desondanks heeft de reclassering haar advies om de verpleging van overheidswege te hervatten, gehandhaafd. Eerdere pogingen waarbij is ingezet op een klinisch traject, gevolgd door begeleid wonen, hebben niet tot enige verandering geleid. Voortzetting van de terbeschikkingstelling in een voorwaardelijk kader zou slechts een herhaling van zetten zijn. Indien het hof oordeelt dat de terbeschikkinggestelde in de FVK dient te worden opgenomen, zal hij eerst een gesloten fase moeten doorlopen, gevolgd door een meer open fase en vervolgens een beschermd wonen traject in [plaats] . In de FVK zal de terbeschikkinggestelde worden behandeld voor zowel zijn verslavings- als voor zijn agressieproblematiek, maar zal de focus op de verslavingsproblematiek liggen. Omdat de FVK zich niet in de regio van [GGZ] bevindt, zal het reclasseringstoezicht bij een opname waarschijnlijk door [GGZ] in [plaats] worden overgenomen.

Het standpunt van de terbeschikkinggestelde en zijn raadsvrouw

De terbeschikkinggestelde heeft aangegeven zeer gemotiveerd te zijn voor behandeling in de FVK. Hij is bereid om zich aan het zware pakket aan voorwaarden te houden. Mevrouw Leijser-Van de Vosse, GZ-psycholoog binnen de FVK, kent hem nog van een behandeling bij Trajectum en is positief over de mogelijkheden. De terbeschikkinggestelde heeft veel spijt van de vernieling waarvoor hij door de politierechter is veroordeeld, maar ontkent dat hij de dochter van zijn vriendin heeft mishandeld, waarvoor hij wel is veroordeeld. Hij overweegt dan ook voor dit onderdeel van de bewezenverklaring in hoger beroep te gaan. Hij erkent dat alcoholgebruik een rol heeft gespeeld bij zijn agressieve gedrag. De relatie met zijn vriendin is niet beëindigd, maar zolang haar dochter nog bij haar woont, wil hij daar niet bij intrekken. Hij wil het liefst begeleid wonen.

De raadsvrouw heeft betoogd dat een hervatting van de verpleging van overheidswege niet proportioneel is. Een mindere maatregel, in deze zaak casu voortzetting van de voorwaardelijke beëindiging en een behandeling gericht op de verslavingsproblematiek, volstaat voor de terbeschikkinggestelde. Hij heeft immers al elf jaar terbeschikkingstelling achter de rug en een hervatting zou betekenen dat hij weer minimaal zeven jaar de verpleging van overheidswege zal moeten doorlopen. De raadsvrouw heeft verzocht de uitspraak van de rechtbank te vernietigen en gelet op de opnamedatum in de FVK van 6 oktober aanstaande, heden uitspraak te doen.

Het standpunt van het openbaar ministerie

De verslavingsproblematiek van de terbeschikkinggestelde is een belangrijke oorzaak van de incidenten in het verleden en van de feiten die op 23 september 2020 deels bewezen zijn verklaard. De trajecten in de FVK zijn niet eenvoudig en er wordt ook gekeken naar andere problematiek. Dat biedt een uitstekende kans om iets aan de problematiek van de terbeschikkinggestelde te doen. De vraag is echter of het zeer zware pakket aan voorwaarden en de zware behandeling in de FVK niet te veel gevraagd zijn. Met de reclassering heeft de advocaat-generaal geconcludeerd dat de verpleging van overheidswege dient te worden hervat, zodat met veel zorgvuldigheid de tijd kan worden genomen om te bezien welke therapieën nodig zijn om de terbeschikkinggestelde op het goede spoor te krijgen. De uitspraak van de rechtbank dient derhalve te worden bevestigd.

Het oordeel van het hof

Vernietiging

Het hof zal de beslissing waarvan beroep vernietigen omdat het tot een andere beslissing komt over de hervatting van de verpleging van overheidswege.

Indexdelicten

Bij arrest van 7 oktober 2009 heeft het gerechtshof Amsterdam aan de terbeschikkinggestelde de maatregel van terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege opgelegd voor:

Stoornis en recidivegevaar

Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een licht verstandelijke beperking, met antisociale en narcistische persoonlijkheidskenmerken en een lang bestaande verslavingsproblematiek. Het recidiverisico wordt als hoog ingeschat.

Voortzetting van de voorwaardelijk beëindigde verpleging van overheidswege Bij beslissing van de rechtbank Amsterdam is op 3 februari 2016 de verpleging van overheidswege voorwaardelijk beëindigd. Op 17 februari 2020 heeft de rechter-commissaris de voorlopige hervatting van de verpleging van overheidswege bevolen.

In het advies van GGZ [GGZ] van 18 februari 2020 heeft de reclassering gerapporteerd dat de ingezette interventies bij meerdere resocialisatiepogingen niet hebben geleid tot blijvende gedragsverandering. De terbeschikkinggestelde heeft meerdere ambulante- en klinische behandelingen gevolgd die allemaal ontoereikend zijn gebleken. Ook heeft de terbeschikkinggestelde in het afgelopen jaar meerdere terugvallen in middelengebruik gehad en is hij wederom in aanraking gekomen met justitie. Een eerder ingezette time-outplaatsing heeft hierin geen verandering gebracht. De terbeschikkinggestelde laat telkens korte perioden van abstinentie zien en waar hij na een terugval veelal motivatie laat zien, wordt die motivatie in enkele weken minder. Ten slotte is volgens de reclassering het middelengebruik bij de nieuwe verdenkingen delictgerelateerd gebleken, wat maakt dat de reclassering geen verantwoording meer kan nemen voor het toezicht en geen mogelijkheden meer ziet om het toezicht voort te zetten. In het advies van 17 september 2020 heeft de reclassering haar advies tot hervatting van de verpleging van overheidswege herhaald.

Het hof is van oordeel dat primair ingezet dient te worden op de verslavingsproblematiek. Om deze behandeling een kans van slagen te bieden, dient een dergelijke behandeling intensief te zijn in een goed gestructureerde omgeving. Nu (nog) niet alle mogelijkheden hiertoe zijn benut, wil het hof de terbeschikkinggestelde een laatste kans bieden om het huidige kader voort te zetten in de FVK [FVk] te [plaats] , alwaar hij op

6 oktober 2020 terecht kan. De terbeschikkinggestelde heeft ter zitting van het hof aangegeven hiermee akkoord te gaan.

Het hof beseft dat de behandeling in de FVK en de maatregelen van de reclassering een omvangrijk pakket zijn waar de terbeschikkinggestelde af en toe wellicht moeilijk mee om zal kunnen gaan. Niettemin is het hof van oordeel dat de klinische behandeling in de FVK het beste kader biedt om voortvarend met de verslavingsproblematiek van de terbeschikkinggestelde aan de slag te gaan. De terbeschikkinggestelde heeft zich ter zitting gemotiveerd getoond deze kans aan te willen grijpen alsook om zich aan de voorwaarden van de reclassering te zullen houden.

Het hof zal dan ook de beslissing van de rechtbank vernietigen en de vordering tot het geven van een bevel tot hervatting van de verpleging van overheidswege afwijzen, met overneming van de voorwaarden zoals deze zijn geformuleerd in het reclasseringsadvies van 17 september 2020, zodat deze komen te luiden als na te melden.