Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 29-10-2015, ECLI:NL:GHARL:2015:8325, 200.140.252/01

In tegenstelling tot hetgeen in de beschikking van het hof van 18 november 2014 is aangenomen, is de speltherapie (in verband met de wachtlijsten) niet tijdig gestart en heeft het opstarten van de begeleide contactregeling niet in overleg met de speltherapeut plaats gevonden.

Er hebben na de gegeven tussenbeschikking van 18 november 2014 tien door de gezinsvoogd begeleide contactmomenten plaatsgevonden, waarna is overgegaan tot contacten in aanwezigheid van vaders partner en/of grootouders vaderszijde. Dit contact tussen de vader en [de minderjarige] is daarna in februari 2015 wederom in zijn geheel gestopt. Enerzijds komt dit door het starten van de speltherapie, waarvoor omgang met vader als een contra-indicatie werd aangegeven, en anderzijds het feit dat de vader tegen de afspraken in toch een keer alleen is geweest met [de minderjarige] . Sindsdien heeft de vader geen contact meer gehad met [de minderjarige] .

De raad heeft ter zitting van het hof geconstateerd dat na het op 18 juni 2015 uitgebrachte raadsrapport, dat al somber van toon is, de verhouding tussen de ouders er niet beter op is geworden en dat de afstand tussen hen is vergroot. Er is op dit moment sprake van een impasse, waar de ouders niet uitkomen, ondanks de begeleiding van een gezinsvoogd, een laatste redmiddel. De raad merkt op dat alle betrokkenen zichtbaar behoefte hebben aan rust, ook de vader, die wil weten waar hij aan toe is. De raad acht het daarom van belang dat er nu een beslissing komt. De raad heeft in het raadsrapport van 18 juni 2015 gemeend geen advies te kunnen geven omtrent de gezagsvoorziening (zich “gerefereerd” aan het oordeel van het hof), maar heeft dat ter zitting bijgesteld. De raad heeft aldaar geadviseerd het eenhoofdig gezag van de moeder over [de minderjarige] in stand te laten en het verzoek van de vader strekkende tot omgang met [de minderjarige] af te wijzen.

De speltherapie voor [de minderjarige] en de daaraan gekoppelde ouderbegeleiding van de moeder dienen naar mening van de raad te worden voortgezet. Daarbij blijft de raad bij zijn standpunt dat het van belang is dat de vader eveneens - wellicht in aangepaste vorm, nu de ouderbegeleiding bij gebrek aan omgang niet zinvol is - betrokken wordt bij de therapie van [de minderjarige] . Voorts blijft de raad benadrukken dat het de verantwoordelijkheid van beide ouders blijft zich in te spannen voor een verbeterde communicatie en gezamenlijke vormgeving van de ouderschap. Nu lukt het niet, maar wellicht is dit in de toekomst anders.

De vader vindt het op dit moment lastig om zijn standpunt weer te geven. Hij heeft het gevoel dat hij in een soort nachtmerrie is beland. Hij is een buitenstaander geworden. De vader voelt zich onvoldoende geïnformeerd over en betrokken bij de hulpverlening voor [de minderjarige] . Hij is teleurgesteld en voelt zich geheel machteloos. De vader had na vierenhalf jaar lang vechten voor zijn dochter gehoopt dat dit nu onder begeleiding van een gezinsvoogd in goede banen zou worden geleid. Volgens hem heeft hij zich aan alles gehouden, maar het traject is - in zijn ogen door toedoen van de huidige gezinsvoogd - zeer ongelukkig en moeizaam verlopen.

De vader is onder meer van mening dat de speltherapie voor [de minderjarige] door de gezinsvoogd in een te laat stadium is aangevraagd. Ook wijst hij erop dat hij bij herhaling bij de gezinsvoogd heeft aangegeven behoefte te hebben aan ouderbegeleiding in het kader van de speltherapie van [de minderjarige] , maar dat daarop niet door de gezinsvoogd werd ingespeeld.

De verstandhouding tussen de vader en de gezinsvoogd en het vertrouwen van vader in de GI zijn dusdanig verstoord dat hij op dit moment niet meer persoonlijk in gesprek wil met de gezinsvoogd en heeft verzocht de communicatie via zijn advocaat te laten lopen.

De vader betwist zich dreigend te hebben uitgelaten naar de moeder en de gezinsvoogd toe. Het enige wat hij wilde was dat er actie zou worden ondernomen door de gezinsvoogd, dat er werd nagekomen wat hem is beloofd. Zijn actie zijn volgens de vader zowel door de moeder als de gezinsvoogd verkeerd geïnterpreteerd.

De vader begrijpt dat het op dit moment van belang is om de speltherapie af te wachten voordat nieuwe stappen worden gezet, maar hoopt, zoals reeds aangegeven, op meer informatie vanuit de hulpverlening. Hij beseft dat hij niet meer kan doen op dit moment. Ook de vader vindt het van belang dat [de minderjarige] op dit moment geen druk ervaart. Anders dan de raad thans adviseert, geeft de vader er echter de voorkeur aan - bij gebrek aan wetenschap of de speltherapie van [de minderjarige] inderdaad zo lang zal gaan duren - om de zaak betreffende de omgangsregeling voor een half jaar aan te houden in afwachting van de verdere informatie.

Wat betreft het gezag refereert de vader zich aan het oordeel van het hof.

Niettemin vindt hij alles erg confronterend. Hij mist [de minderjarige] en nu hij samen met zijn huidige partner een kind heeft gekregen, heeft alles des te meer impact.

De moeder ziet niet op welke wijze zij en de vader gezamenlijk invulling zouden kunnen geven aan het gezag over [de minderjarige] . De moeder wijst erop dat de situatie tussen hen inmiddels op een dieptepunt is gekomen, nu de vader zich meerdere malen dreigend over haar heeft uitgelaten. De moeder voelde zich daardoor zodanig onveilig dat zij verhuisd is naar een geheim adres. Het gedrag van [de minderjarige] is sindsdien in positieve zin veranderd. [de minderjarige] doet het goed op school en heeft het daar naar haar zin. Hoewel [de minderjarige] door de speltherapie wederom bozig werd, vindt zij de therapie in een frequentie van één keer per week op zich wel leuk, aldus de moeder.

De moeder maakt zich zorgen om [de minderjarige] . Zij is erg geschrokken van de uitspraken die [de minderjarige] tijdens de speltherapie heeft gedaan. De moeder heeft erop gewezen dat nu er een tijdje geen omgang is tussen de vader en [de minderjarige] , er rust is ontstaan. [de minderjarige] is zichtbaar minder gespannen. De moeder acht het opnieuw aanhouden van de zaak in afwachting van de speltherapie dan ook niet in het belang van [de minderjarige] . Zij verzoekt het hof de vader de omgang met [de minderjarige] te ontzeggen.

De gezinsvoogd heeft ter zitting aangegeven dat de omgang tussen de vader en [de minderjarige] in verband met de verwachte wachttijd voor de speltherapie welbewust is gestart met het risico dat het eventueel gestopt zou moeten worden en dat dit element wellicht tevoren te weinig met de vader is besproken. Er is wel degelijk bezien en besproken of omgang tijdens de speltherapie door kon gaan, maar er werd geadviseerd om te stoppen. Inmiddels is de observatieperiode afgelopen en na de zomervakantie is de behandeling begonnen. [de minderjarige] liet veel boosheid en angst zien jegens vader, en concrete signalen die wijzen op misbruik.

Het is de gezinsvoogd niet gelukt gezamenlijke gesprekken met beide ouders te organiseren om hen te begeleiden bij het verbeteren van de communicatie. Alleen al in verband met de angst van de moeder jegens de vader en de boosheid en frustratie van de vader over de gang van zaken was het moeilijk om ze samen aan de tafel te zetten, aldus de gezinsvoogd. Eenmaal heeft de vader zich zo dreigend uitgelaten over de moeder dat de gezinsvoogd zelf de politie heeft gebeld. De verlenging van de ondertoezichtstelling van [de minderjarige] is door de GI verzocht omdat het nog niet duidelijk is of de vader mede het gezag over haar krijgt en of er een omgangsregeling wordt vastgesteld. In dat geval is het goed dat die door de gezinsvoogd wordt begeleid.

Ten aanzien van het gezag

Daartoe overweegt het hof het volgende:

Het ouderlijk gezag omvat de plicht en het recht van een ouder om zijn minderjarige kind te verzorgen en op te voeden. Het ouderlijk gezag houdt een aantal bevoegdheden in die nodig zijn voor de opvoeding en verzorging, zoals onder andere de bevoegdheid om belangrijke beslissingen in het leven van het kind (zoals over de verblijfplaats, de school, medische zaken, geloofsbeleving, vrije tijdsbesteding) te nemen. In geval van gezamenlijk gezag worden dergelijke beslissingen samen met de andere gezaghebbende ouder genomen.

Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is naar het oordeel van het hof genoegzaam gebleken dat partijen niet in staat zijn tot de voor een adequate uitoefening van het gezamenlijk gezag noodzakelijke communicatie.

De communicatie tussen partijen en hun verstandhouding is tot op heden niet verbeterd, in tegendeel, gebleken is dat enig respect van partijen voor elkaar thans volledig ontbreekt en dat alle vertrouwen is weggevallen. Het hof is van oordeel dat het gezamenlijk gezag over [de minderjarige] een gedwongen overlegsituatie zal creëren, waar partijen niet aan toe zijn en wat [de minderjarige] kan schaden. De spanningen en angstgevoelens bij de moeder staan aan de communicatie met vader in de weg en initiatieven daartoe zullen, gezien de kwetsbaarheid van de moeder én van [de minderjarige] , onmiskenbaar een negatieve invloed hebben op de rust en stabiliteit die [de minderjarige] in haar verzorgings- en opvoedingssituatie op dit moment nodig heeft. Verder zijn er geen aanwijzingen dat deze situatie zich op afzienbare termijn in positieve zin zal wijzigen.

Onder deze omstandigheden is het hof van oordeel dat het in het belang van [de minderjarige] noodzakelijk is dat alleen de moeder met het gezag over haar is belast. Het hof zal de beschikking waarvan beroep betreffende het gezag bekrachtigen.

Ten aanzien van de omgangsregeling

De rechter stelt op verzoek van de ouders of van één van hen, al dan niet voor bepaalde tijd, een regeling inzake de uitoefening van het omgangsrecht vast dan wel ontzegt, al dan niet voor bepaalde tijd, het recht op omgang.

Ingevolge 1:377a lid 3 van het BW ontzegt de rechter het recht op omgang slechts, indien:

Het hof constateert dat de relatie tussen de vader en de gezinsvoogd moeizaam is, waardoor de ondertoezichtstelling, die voornamelijk gericht is geweest op het (begeleiden van het) contactherstel tussen de vader en [de minderjarige] , spijtig genoeg niet tot het gewenste resultaat heeft geleid.

Dat neemt niet weg dat er -wat de oorzaak daarvan ook zij- ernstige zorgen zijn over [de minderjarige] .

Tussen partijen is niet in geschil dat er gedurende de periode waarin de speltherapie gaande is geen omgang zal plaatsvinden. Verder is in redelijkheid aan te nemen dat de ingezette speltherapie lange tijd zal gaan duren.