Gerechtshof Amsterdam, 09-12-2014, ECLI:NL:GHAMS:2014:5413, 200.149.156/01

Het gaat in deze zaak om het volgende.

[appellant] komt met zijn grieven II tot en met V op tegen de veroordeling zoals hiervoor onder 3.1.4 weergegeven, en tegen de overwegingen die tot deze veroordeling hebben geleid. Het hof zal de grieven gezamenlijk behandelen en overweegt naar aanleiding daarvan het volgende.

[appellant] betoogt bij zijn grieven in de eerste plaats dat de veroordeling inbreuk maakt op zijn grondrechten, met name op zijn vrijheid van meningsuiting als bedoeld in artikel 10 EVRM en op zijn recht op een persoonlijke levenssfeer/familieleven als bedoeld in artikel 8 EVRM. Het hof is echter met de voorzieningenrechter van oordeel dat de vrijheid tot het doen van uitlatingen over de echtscheidingsprocedure wordt begrensd door het bepaalde in artikel 29 lid 1 aanhef en sub a Rv. Dit wetsartikel bepaalt, voor zover van belang, dat het partijen verboden is aan derden mededelingen doen omtrent het verhandelde op een terechtzitting met gesloten deuren. De vertrouwelijkheid van het verhandelde tijdens een terechtzitting met gesloten deuren dient immers niet alleen tijdens de behandeling ter zitting te worden gewaarborgd maar ook na afloop daarvan. Artikel 10 EVRM bepaalt in het tweede lid dat de vrijheid van meningsuiting kan worden onderworpen aan beperkingen die bij wet zijn voorzien en die in een democratische samenleving noodzakelijk zijn in het belang van, onder meer, de bescherming van de rechten van anderen en om verspreiding van vertrouwelijke mededelingen te voorkomen. Van een dergelijke beperking is in dit geval sprake. Daarbij komt dat ook een goede rechtspleging wordt gediend met de beperking zoals gegeven in artikel 29 Rv.

[appellant] maakt niet duidelijk op welke wijze de veroordeling inbreuk maakt op zijn persoonlijke levenssfeer of zijn familieleven. Door een beperking in het openbaar maken van zaken betreffende zijn persoonlijke levenssfeer wordt immers noch daarop noch op zijn familieleven inbreuk gemaakt.

[appellant] voert bij zijn grieven voorts aan dat de uitingen zoals hiervoor onder 3.1.2 en 3.1.3 weergegeven niet over de schreef van artikel 29 Rv gaan omdat (althans een deel van de mededelingen) niet enkel ter terechtzitting met gesloten deuren ter sprake zou zijn gekomen. Het hof volgt [appellant] hierin niet. De uitingen zoals hiervoor weergegeven hebben grotendeels betrekking op juist de kern van het debat in de echtscheidingsprocedure, namelijk de omgangsregeling met de kinderen en de alimentatie. [appellant] handelt aldus wel degelijk in strijd met het verbod van artikel 29 Rv. Daaraan doet op zichzelf genomen niet af indien de uitingen ook in een ander verband dan ter terechtzitting zijn gedaan. [appellant] maakt in dit verband overigens niet duidelijk door wie (en op welke wijze) de uitingen nog meer zouden zijn gedaan, anders dan door hemzelf in de diverse media.

[appellant] maakt bovendien niet duidelijk dat en waarom hij een bijzonder belang heeft bij zijn uitingen, tegenover het door artikel 29 Rv beschermde belang van [geïntimeerde] om daarvan gespaard te blijven. Zijn - door hem gestelde - frustratie over de rechten van vaders en de situatie in het familierecht in het algemeen, is daarvoor onvoldoende specifiek. Voorshands is immers niet gebleken dat de veroordeling [appellant] belemmert om mee te doen aan het publieke debat over dit soort onderwerpen zonder daarbij de specifieke omstandigheden van zijn eigen situatie ter sprake te brengen. [appellant] heeft zijn stellingen dienaangaande niet op voldoende concrete wijze uitgewerkt. Bovendien is uit zijn uitingen tot op heden niet gebleken dat hij daarmee andere dan zijn strikt persoonlijke belangen heeft willen dienen.

Het voorgaande wordt niet anders in het geval dat [appellant], zoals hij aanvoert, de grenzen van het betamelijke niet heeft overschreden. Dat is immers niet de grondslag van de onderhavige veroordeling. In dit verband is dan ook van onvoldoende betekenis dat [geïntimeerde], zoals [appellant] stelt, door haar huwelijk met hem zelf ook een publieke figuur is geworden. Dat betekent immers niet dat zij geen recht meer heeft op de haar door de wetgever gegunde vertrouwelijkheid van het verhandelde ter terechtzitting in de echtscheidingsprocedure.

[appellant] voert bij zijn onderhavige grieven tot slot nog aan dat de veroordeling te ruim is geformuleerd omdat (in de onderhavige procedure) zo’n beetje alles ter sprake is gekomen wat partijen verdeeld houdt of wat partijen hebben meegemaakt, en omdat onder derden strikt genomen ook naasten als familie, vrienden en kennissen alsmede adviseurs vallen. Dit alles zou volgens [appellant] tot executiegeschillen aanleiding kunnen geven, hetgeen ongewenst is. Het hof gaat aan een en ander voorbij. De veroordeling strekt niet verder dan het wettelijke verbod van artikel 29 Rv en is in beginsel dus niet te ruim. Inhoud en doel van de veroordeling zijn bovendien volstrekt helder: [appellant] dient zich te onthouden van mededelingen aangaande zaken van vertrouwelijke aard die behoren tot het verhandelde ter terechtzitting, met als doel dat deze vertrouwelijkheid niet wordt geschaad. Bovendien hebben zich tot op heden geen concrete executiegeschillen voorgedaan terwijl van enige aanleiding daarvoor niet is gebleken, en heeft [appellant] evenmin concrete voorbeelden gegeven die laten zien dat de veroordeling hem te veel in zijn handelen zou belemmeren.

De (recente) toevoeging van lid 2 aan artikel 803 Rv, erop neerkomend dat de rechter in familiezaken, indien zwaarwegende belangen daartoe aanleiding geven, kan bepalen dat de behandeling in het openbaar is, maakt vorenstaande niet anders. [appellant] heeft immers niet toegelicht waarom in dit geval sprake zou zijn van een zwaarwegend belang bij openbaarheid waartegen de belangen bedoeld in lid 1 van die bepaling zich niet verzetten.

De conclusie van het voorgaande is dat de grieven II tot en met V falen.

[appellant] betoogt met grief I dat de voorzieningenrechter ten onrechte heeft geoordeeld dat het geding met gesloten deuren diende te worden behandeld. Het onderhavige geschil is een geschil over uitingsvrijheid en leent zich daarom bij uitstek voor openbare behandeling, aldus [appellant]. Het hof overweegt dat [appellant] heeft nagelaten een duidelijke conclusie aan zijn grief te verbinden, terwijl niet zonder meer duidelijk is wat hij daarmee beoogt. Hetgeen zich ter terechtzitting in eerste aanleg heeft voorgedaan, is immers niet meer ongedaan te maken. Voor zover [appellant] met de grief beoogt de veroordeling zoals onder 3.1.4 weergegeven, ongedaan te maken voor zover deze de onderhavige procedure betreft, heeft het volgende te gelden. Het hof is van oordeel dat het onderhavige geschil zozeer met de echtscheidingsprocedure is verbonden dat het voor de hand ligt mededelingen daarover ook onder het verbod van artikel 29 Rv te brengen. Het staat de rechter ingevolge het bepaalde in lid 1 aanhef en onder b van bedoeld wetsartikel vrij zulks te bepalen ook in het geval dat geen sprake is van een terechtzitting met gesloten deuren. [appellant] heeft in verband met dit een en ander niet aangegeven welk concreet belang hij bij zijn grief heeft. Dit leidt tot de conclusie dat de grief faalt.

Grief VI is gericht tegen het door de voorzieningenrechter opgelegde verbod zoals hiervoor onder 3.1.5. omschreven. [appellant] voert daarbij aan dat het te ver voert om toestemming van beide met het gezag belaste ouders te vereisen voor het openbaar maken van foto’s van de kinderen, dat uit de door hem gepubliceerde foto’s en bijschriften niet valt te concluderen dat de kinderen daarmee schade wordt toegebracht en dat uit niets blijkt dat [geïntimeerde] een legitiem en concreet belang heeft bij haar wens de kinderen buiten de publiciteit te houden. Het hof overweegt naar aanleiding van deze grief het volgende.

Het hof is van oordeel dat het plaatsen van beeldmateriaal van de kinderen in de (sociale) media in dit geval dermate ingrijpend is voor het leven van de kinderen dat, bij onenigheid daarover tussen de ouders die gezamenlijk met het gezag over de kinderen zijn belast, een gezagsvoorziening als bedoeld in artikel 1:253a BW getroffen dient te worden. Daarop kan bij wijze van voorlopige voorziening vooruit worden gelopen. Bij dit oordeel is van belang dat [appellant] een publieke figuur is waarvoor de (traditionele) media kennelijk zoveel belangstelling hebben dat deze regelmatig publiceren over de echtscheiding tussen [appellant] en [geïntimeerde]. Dit wijst op publieke belangstelling voor het privéleven van [appellant] en daarmee voor zijn kinderen, die daarin een rol spelen. Deze belangstelling zal er ook zijn voor de uitingen die [appellant] zelf doet op de sociale media, zoals ook onder meer blijkt uit het aantal volgers dat hij heeft op Twitter. Dit betekent dat de kinderen bij het plaatsen van beeldmateriaal op indringende wijze worden blootgesteld aan publieke belangstelling en dat zij daar nu en, zeker wat betreft de sociale media, ook in de toekomst last van kunnen en zullen hebben.

Het hof acht in dit verband van groot belang dat [appellant] bij zijn uitingen in het verleden de kinderen in verband heeft gebracht met de problemen rond de echtscheiding van partijen, in de stukken ook wel ‘vechtscheiding’ genoemd. Dat de kinderen door deze handelwijze van [appellant] schade kunnen lijden, blijkt uit het “Dringend advies” van de Raad voor de Kinderbescherming aan partijen van 27 februari 2014. De Raad is van mening, aldus dit advies, dat het uitermate schadelijk en stigmatiserend is voor de kinderen wanneer zij geconfronteerd worden met informatie uit de media aangaande de problematiek van partijen. De raad adviseert partijen daarom om zich tot het uiterste in te spannen om te voorkomen dat de kinderen in de media worden genoemd of getoond, met betrekking tot de scheidingsprocedure of de daaruit voortkomende regelingen. Dit advies is dermate helder dat hieruit dient te worden geconcludeerd dat [appellant] niet zonder toestemming van [geïntimeerde] foto’s en/of beeldmateriaal van de kinderen dient aan te beiden of te plaatsen op voor het publiek toegankelijke (sociale) media. Het belang van de kinderen is hierin immers leidend, en niet het belang van de ouders of van een van hen. Het hof merkt voor de volledigheid op dat het onderhavige, in verband met artikel 1:253a BW gegeven verbod eveneens is te zien als een bij wet voorziene beperking op de uitingsvrijheid van [appellant] als bedoeld in artikel 10 lid 2 EVRM. Ook grief VI faalt.

De grieven falen. Het vonnis waarvan beroep zal worden bekrachtigd. Nu partijen gewezen echtelieden zijn, zullen de proceskosten tussen hen worden gecompenseerd als na te melden.