Gerechtshof Amsterdam, 26-07-2007, BB6135, 301/06

GERECHTSHOF TE AMSTERDAM

VIJFDE MEERVOUDIGE BURGERLIJKE KAMER

1. [Ab], wonende te [woonplaats],

2. [Ac], wonende te [woonplaats],

3. [Ad], wonende te [woonplaats],

zijnde de gezamenlijke erfgenamen van [Aa],

APPELLANTEN,

procureur: mr. C.B. Stenger,

[Af], wonende te [woonplaats],

zijnde de erfgename van [Ae],

GEÏNTIMEERDE,

procureur: mr. E.C. Douma.

4.1.1 [Ae] heeft op 13 september 1996 ten laste van de erfgenamen van [Aa] conservatoir beslag gelegd op een aan deze erven toebehorende onroerende zaak in Amersfoort.

[Ae] legde dit beslag in verband met een vordering die hij stelde te hebben op de erfgenamen van [Aa] en die naar zijn zeggen op 1 juli 1996 met inbegrip van rente NLG 113.359,05 bedroeg.

4.1.2 De erven van [Aa] zijn in het geweer gekomen tegen dit beslag. Zij hebben [Ae] gedagvaard in kort geding.

Zij hadden groot belang bij een snelle opheffing van het beslag omdat zij de beslagen onroerende zaak hadden verkocht en de verplichting waren aangegaan om deze op 30 september 1996 aan de koper te leveren.

4.1.3 Op 24 september 1996 zijn de erfgenamen van [Aa] en [Ae] overeengekomen dat het beslag zal worden opgeheven, onder de voorwaarde dat na de eigendomsoverdracht een bedrag van NLG 140.000,- (€ 63.529,23) door de notaris in depot zal worden gehouden. Aan die overeenkomst is door de betrokken partijen uitvoering gegeven.

Het kort geding is niet doorgegaan.

4.1.5. De erfgenamen van [Aa] hebben [Ae] bij brief van 19 april 2001 aansprakelijk gesteld voor de schadelijke gevolgen van het door hem op 13 september 1996 gelegde conservatoire beslag.

Het in depot gehouden bedrag is op 26 april 2001 aan hen uitgekeerd, vermeerderd met de over dit bedrag gekweekte depotrente. De erfgenamen van [Aa] hebben zich vervolgens op het standpunt gesteld dat daarmede aan hen niet alle door het beslag veroorzaakte schade was vergoed. Zij hebben uiteindelijk, toen schadevergoeding uitbleef, [Ae] in rechte betrokken.

4.1.6 De erfgenamen hebben gevorderd vergoeding van:

- de noodzakelijke kosten van rechtsbijstand in verband met het aangespannen kort geding tot opheffing van het beslag, te weten € 1.106,21 inclusief BTW, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 11 juli 2001;

- noodzakelijke kosten van rechtsbijstand in verband met de gevoerde bodemprocedure die onvergoed bleven, te weten € 3.358,45 inclusief BTW, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 19 april 2001;

- het verschil tussen de wettelijke rente en de depotrente, te weten € 9.618,35;

- buitengerechtelijke incassokosten, te weten € 780,-.

4.3 De eerste grief klaagt dat de rechtbank tot uitgangspunt had moeten kiezen dat degene die een beslag legt handelt op eigen risico en dat deze de door het beslag geleden schade dient te vergoeden, indien het beslag ten onrechte blijkt te zijn gelegd.

Met de erfgenamen van [Aa] is het hof van oordeel dat in dit geding uitgangspunt moet zijn dat [Ae] onrechtmatig heeft gehandeld door op 13 september 1996 ten laste van de erfgenamen van [Aa] conservatoir beslag te leggen. Dat dit het geval is, vloeit voort uit het op 11 juli 2001 onherroepelijk geworden vonnis van 11 april 2001 waarbij de vordering ter verzekering waarvan het beslag werd gelegd, werd afgewezen.

In zover hebben de erfgenamen van [Aa] succes met hun eerste grief. Onderzocht moet vervolgens worden of de door hen gestelde schade is veroorzaakt door de onrechtmatige beslaglegging.

4.5 De getroffen regeling kan in het bijzonder niet in de weg staan aan vergoeding door de erfgenaam van [Ae] van de kosten die de erfgenamen van [Aa] in september 1996 hebben moeten maken om naar aanleiding van het beslag tot een regeling met [Ae] te geraken, met inbegrip van de kosten van het aangespannen kort geding.

Een bedrag groot € 1.106,21 inclusief BTW is op de voet van het bepaalde in artikel 6:96 lid 2 aanhef en onder a Burgerlijk Wetboek voor toewijzing vatbaar. Hetzelfde geldt voor de over dit bedrag gevorderde wettelijke rente vanaf 11 juli 2001. Toentertijd was [Ae] immers in verzuim geraakt ten aanzien van de door hem verschuldigde schadevergoeding.

De grieven 4 en 5 slagen.

4.6 Anders ligt het voor de proceskosten die de erfgenamen van [Aa] voor de bodemprocedure hebben gemaakt. Bezwaarlijk kan worden aanvaard dat deze kosten door het beslag zijn veroorzaakt. Daarvoor zijn hun stellingen ontoereikend.

Bovendien zijn de kosten die voor die procedure door de erfgenamen van [Aa] zijn gemaakt, binnen het kader van die bodemprocedure onder ogen gezien. Aan hen werd in reconventie desgevorderd een vergoeding groot NLG 1.701,11 voor de buitengerechtelijke kosten van rechtsbijstand toegekend alsmede in conventie en reconventie een vergoeding voor salaris van de procureur groot in totaal NLG 4.250,-. Voor een verderstrekkende vergoeding is dan behoudens bijzondere omstandigheden geen plaats.

Een uitzondering zou moeten worden gemaakt in het geval het voeren van deze procedure door [Ae] op zichzelf reeds als onrechtmatig zou moeten worden aangemerkt. Daarvoor bieden de stellingen van de erven van [Aa] onvoldoende grond. Zij bevatten immers geen althans onvoldoende aanknopingspunt voor het oordeel dat [Ae] misbruik heeft gemaakt van de hem toekomende bevoegdheid om te procederen door het geding willens en weten tegen beter weten in aan te vangen. De enkele stelling dat de raadsman van de erfgenamen van [Aa] hem al op zijn ongelijk had gewezen, is daarvoor niet genoeg.

Grief 6 faalt.

4.7 De grieven 2 en 3 stellen de vraag aan de orde of over de periode dat het bedrag van NLG 140.000,- in depot werd gehouden de wettelijke rente als schadevergoeding moet worden toegekend.

Bij de bespreking van deze kwestie dient uitgangspunt te zijn dat aan de erfgenamen van [Aa] vergoeding toekomt van de schade die zij hebben geleden, doordat het bedrag groot NLG 140.000,- jarenlang ten onrechte in depot is gehouden. De rechtbank heeft onderzocht of de erfgenamen van [Aa] daardoor in werkelijkheid schade hebben geleden en heeft vergeleken tussen de feitelijke situatie en de situatie die er zou zijn geweest, als [Ae] niet onrechtmatig had gehandeld. De rechtbank is tot de conclusie gekomen dat onvoldoende grond bestaat te oordelen dat de erfgenamen van [Aa], alle goede en kwade kansen in aanmerking genomen, een beter rendement van het in depot gehouden bedrag hadden weten te realiseren dan de depotrente.

De erfgenamen van [Aa] hebben echter verdedigd dat er in een geval als dit goede reden is aan hen wettelijke vertragingsrente toe te kennen. Huns inziens valt het in depot houden van het bedrag op één lijn te stellen met het beslag, omdat het in de macht van [Ae] lag het geld aan hen ter beschikking te stellen. [Ae] had dit behoren te doen. Nu dit niet is gebeurd, past daarbij aan hen de wettelijke vertragingsrente toe te kennen.

4.8 Naar het oordeel van het hof hebben de erfgenamen van [Aa] in deze kwestie het gelijk aan hun zijde.

Met het vonnis van 11 april 2001 kwam vast te staan dat zij vanaf 30 september 1996 inkomsten hebben moeten derven, doordat zij vanaf die dag een bedrag van NLG 140.000,- hebben moeten missen. Door de ongedaanmaking van het depot op 26 april 2001 was het niet nodig om de voldoening van de hoofdsom in rechte aan de orde stellen. Dat neemt evenwel niet weg dat zij schade hebben geleden, doordat dit bedrag door toedoen van [Ae] veel te laat aan hen is uitgekeerd. De aan hen wegens die vertraging toekomende schadevergoeding is gefixeerd in artikel 6:119 Burgerlijk Wetboek in de vorm van wettelijke rente, althans en in ieder geval is redelijkerwijs de in dat artikel gegeven berekeningsmaatstaf eveneens van toepassing op een geval als het onderhavige waarin ten onrechte betaling van een geldsbedrag achterwege is gebleven.

De erven van [Aa] hebben succes met de grieven 2 en 3.

4.9 Dat het verschil tussen de wettelijke rente en de depotrente € 9.618,35 bedraagt, is verder onbestreden gebleven. Er zijn geen stellingen uit de eerste aanleg onbesproken gebleven die in de weg kunnen staan aan toewijzing van dit bedrag.

Het hof zal deze som dan ook alsnog toewijzen.

4.10 De zevende grief gaat over de kosten van rechtsbijstand die zijn gemaakt voorafgaand aan deze procedure. De stellingen van de erfgenamen van [Aa] zijn ontoereikend om aan hen een vergoeding van deze kosten toe te wijzen. Die stellingen bevatten immers onvoldoende aanknopingspunt om te veronderstellen dat het gaat om kosten voor werkzaamheden anders dan die ter voorbereiding van deze procedure en ter instructie van de zaak. Het oordeel van de rechtbank over deze post is dus juist. In hoger beroep is het oordeel al niet anders.

De verwijzing naar de forfaitaire tarieven ten behoeve van de begroting van deze schadepost helpt niet. Aan toepassing van deze tarieven komt het hof niet toe, omdat niet kan worden vastgesteld dat dit type schade is geleden.

De erfgenamen van [Aa] hebben succes met hun hoger beroep. Het vonnis waarvan beroep kan niet in stand blijven. Het hof zal dit vonnis vernietigen en alsnog € 9.618,35 plus € 1.106,21 toewijzen, in totaal een bedrag groot € 10.724,56, te vermeerderen met wettelijke rente over € 1.106,21 vanaf 11 juli 2001.

Voor het overige zal de vordering worden afgewezen.

De proceskosten zullen zowel in eerste aanleg als in hoger beroep worden gecompenseerd.