Centrale Raad van Beroep, 22-02-2018, ECLI:NL:CRVB:2018:615, 17/636 WAJONG

In hoger beroep heeft betrokkene het standpunt ingenomen dat slechts aan de orde is de beantwoording van de vraag of sprake is van duurzaamheid in het kader van de Wajong 2010. Betrokkene meent dat met de ingebrachte medische verklaringen is aangetoond dat sprake is van duurzaamheid in de zin van de Wajong 2010. Ter zitting heeft zij aangevoerd dat de weigering van de Wajong-uitkering in strijd is met artikel 1 van het Eerste Protocol bij het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (Eerste Protocol).

In het verweerschrift heeft het Uwv uiteengezet dat door de verzekeringsartsen een juist oordeel is gegeven over het ontbreken van duurzaamheid van de arbeidsbeperkingen, zodat betrokkene niet duurzaam arbeidsongeschikt is in de zin van artikel 2:4, eerste lid, van de Wajong 2010.

In het incidenteel hoger beroep heeft het Uwv aangevoerd zich niet te kunnen verenigen met het oordeel van de rechtbank voor zover dit betrekking heeft op de toepasselijkheid van Hoofdstuk 1A van de Wajong 2015. Als terecht een beoordeling is gedaan op grond van Hoofdstuk 2 is er geen ruimte meer om ook op grond van Hoofdstuk 1A een beoordeling te doen. Het kan niet zo zijn dat op één aanvraag beide hoofdstukken van toepassing zijn.

In haar zienswijze heeft betrokkene meegedeeld de visie van het Uwv te delen dat er in haar zaak geen enkele aanleiding is om te toetsen aan Hoofdstuk 1A van de Wajong 2015.

Op grond van artikel 2:4, eerste lid, van de Wajong 2010 is volledig en duurzaam arbeidsongeschikt degene die als rechtstreeks en objectief medisch vast te stellen gevolg van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling duurzaam slechts in staat is om met arbeid niet meer te verdienen dan 20% van het maatmaninkomen. Op grond van het tweede lid wordt in het eerste lid onder duurzaam verstaan een medisch stabiele of verslechterende situatie en het blijvend ontbreken van mogelijkheden tot arbeidsparticipatie. Op grond van het derde lid wordt onder een medisch stabiele of verslechterende situatie mede verstaan een medische situatie waarbij op lange termijn een geringe kans op herstel bestaat.

De Raad heeft op 6 september 2017 diverse uitspraken gedaan in zaken als die van betrokkene, waarin een verzekerde, die vóór 1 januari 2015 achttien jaar is geworden, een aanvraag heeft gedaan om ondersteuning op grond van de Wajong na 10 september 2014, maar vóór 1 januari 2015, terwijl het besluit op die aanvraag genomen is op of na 1 januari 2015 (ECLI:NL:CRVB:2017:2994 en 3201 tot en met 3205). In deze uitspraken heeft de Raad met betrekking tot deze aanvragen een oordeel gegeven over het toepasselijk recht en wat onder volledig en duurzaam arbeidsongeschikt in de zin van de Wajong 2010 moet worden verstaan.

Over het toepasselijk recht heeft de Raad geoordeeld dat op grond van wat is bepaald bij of krachtens de Wajong 2010 voor het ontstaan van het recht op ondersteuning of uitkering bepalend is de dag waarop de aanvraag wordt ingediend, met dien verstande dat dit recht niet eerder kan ontstaan dan met ingang van de dag waarop de jonggehandicapte achttien jaar wordt. Voor deze groep verzekerden, waarbij de aanvraag is gedaan na 10 september 2014 en vóór 1 januari 2015, betekent dit dat de beoordeling van de aanvraag om het recht op ondersteuning moet plaatsvinden aan de hand van de Wajong 2010 en dat er geen ruimte is voor beoordeling van de aanvraag op grond van Hoofdstuk 1A van de Wajong 2015. De Raad heeft onder verwijzing naar de geschiedenis van de totstandkoming van de Invoeringswet Participatiewet (Kamerstukken 2011/12, 33 161, nr. 3 blz. 34 e.v. en nr. 107 blz. 128) verder geoordeeld dat voor een aanvraag, ingediend na 10 september 2014 maar vóór 1 januari 2015, slechts recht op uitkering op grond van de Wajong 2010 kan ontstaan, in het geval de verzekerde aan te merken is als volledig en duurzaam arbeidsongeschikt in de zin van artikel 2:4, eerste lid, van de Wajong 2010.

Over de vraag wat moet worden verstaan onder volledig en duurzaam arbeidsongeschikt in de zin van artikel 2:4, eerste lid, van de Wajong 2010 heeft de Raad overwogen dat, zoals hij eerder heeft geoordeeld, de Wajong 2010 in vergelijking met de Wet WIA met het oog op een strikte interpretatie van het begrip duurzaamheid een aanvullende voorwaarde kent. Voor de vraag of de bij de verzekerde vastgestelde volledige arbeidsongeschiktheid duurzaam is, moet op grond van artikel 2:4, tweede lid, van de Wajong 2010 worden voldaan aan de voorwaarde dat sprake is van een situatie van het blijvend ontbreken van mogelijkheden tot arbeidsparticipatie, waaronder moet worden verstaan dat de verzekerde niet tot het verrichten van betaalde arbeid in staat is, nu niet en in de toekomst niet, ook niet na of met behulp van ondersteuning of in de vorm van beschut werk.

Niet in geschil is dat betrokkene volledig arbeidsongeschikt is. Tussen partijen is in geschil het antwoord op de vraag of de volledige arbeidsongeschiktheid van betrokkene duurzaam is in de zin van artikel 2:4, tweede lid, van de Wajong 2010. Het geschil spitst zich toe op de psychische problematiek van betrokkene.

In het rapport van 30 januari 2015 van een primaire arts van het Uwv is vermeld dat bij betrokkene sprake is van een ernstige gecombineerde psychische aandoening met stoornissen van de algemeen mentale functies. Als diagnoses zijn gesteld complexe PTSS en dissociatieve stoornis NAO. Door deze problematiek ondervindt betrokkene beperkingen ten aanzien van het mentaal en sociaal functioneren. Deze beperkingen zijn dusdanig dat er op het moment van onderzoek op medische gronden geen mogelijkheden tot arbeidsparticipatie zijn. De behandeling zal naar verwachting intensief zijn. Omdat er behandelmogelijkheden zijn, is er volgens deze arts geen sprake van duurzaamheid. De verzekeringsarts bezwaar en beroep heeft in haar rapport van 10 augustus 2015 het standpunt van de primaire arts onderschreven. Op grond van de beschikbare gegevens moet volgens de verzekeringsarts bezwaar en beroep gesteld worden dat de beperkingen niet duurzaam zijn. Gelet op de informatie van de klinisch psycholoog D.R.J. Richter van GGZ-NHN van 4 augustus 2015 zijn er nog behandelmogelijkheden. Het doel van de inmiddels gestarte behandeling is het reguleren van agressie en het maken van contact met het gevoelsleven. Daarna is er vervolgbehandeling, die gericht is op traumaverwerking en persoonlijkheidsproblematiek. Door deze behandeling zullen de beperkingen voor persoonlijk en sociaal functioneren verminderen. Dat eerdere behandelingen geen verbetering gaven doet hier niet aan af, aldus de verzekeringsarts bezwaar en beroep, omdat betrokkene nog maar relatief kort bezig is met adequate therapie. Door samenwerkingsproblemen bij de GGZ is specifieke behandeling van de PTSS niet eerder van de grond gekomen. In beroep heeft de verzekeringsarts bezwaar en beroep op 15 oktober 2015 hieraan toegevoegd dat de behandelaar de vraag naar de prognose, het resultaat van adequate behandeling, niet heeft beantwoord. Het is dan aan de verzekeringsarts om met de gegevens die er wel zijn een inschatting van de prognose te maken.

In beroep heeft de rechtbank het Uwv vragen voorgelegd over de beperkingen van betrokkene en de behandeling. In haar rapport van 14 juli 2016 heeft de verzekeringsarts bezwaar en beroep geantwoord dat bij betrokkene sprake is van een behandeling gericht op een verbetering van belastbaarheid. Als betrokkene de agressie beter kan reguleren en contact kan maken met haar gevoelsleven zal zij beter kunnen omgaan met stress en beter kunnen omgaan met anderen. Zij zal dan beter haar gevoelens kunnen uiten, beter kunnen omgaan met kritiek en zich sociaal passend kunnen gedragen. De beperkingen bij persoonlijk en sociaal functioneren zullen dan verbeteren. De verzekeringsarts bezwaar en beroep acht het niet mogelijk om in detail antwoord te geven op de prognose. Behandelaars kunnen dit ook niet. Gezien het criterium is het ook niet noodzakelijk om hier gedetailleerd op in te gaan. Als de verwachting redelijk of goed is dat de belastbaarheid nog zal verbeteren is dat al voldoende om te stellen dat er geen sprake is van duurzaamheid. De aard en mate van de beperkingen alsmede de termijn waarop dit zal plaatsvinden is niet relevant. Overigens blijkt ook uit de ingestuurde informatie dat de kans op verbetering goed is ingeschat, aldus de verzekeringsarts bezwaar en beroep. Betrokkene is inmiddels minder kwetsbaar en niet meer psychotisch. Bij onderzoek naar het bestaan van een autisme spectrum stoornis (ASS) bij betrokkene was er geen sprake van gevoelsafweer.

Vast staat dat bij betrokkene sprake is van een ernstige gecombineerde psychische aandoening met stoornissen van de algemeen mentale functies, waardoor forse beperkingen zijn aangenomen in het persoonlijk en sociaal functioneren. Uit de brief van 4 augustus 2015 van klinisch psycholoog Richter volgt dat betrokkene vanaf haar vijftiende verjaardag diverse keren te maken heeft gehad met ernstig relationeel geweld en dat ondanks bemoeienis van verschillende hulpverlenende instanties behandeling niet van de grond lijkt te komen. Betrokkene is bij Richter aangemeld, maar gaande het contact bleek dat betrokkene weinig tot geen contact maakt met haar gevoel wat een gerichte traumabehandeling bemoeilijkte. Om die reden is psychomotore therapie ingezet waarbij het doel is het reguleren van agressie en het maken van contact met het eigen gevoelsleven. Als dit lukt, aldus Richter, zal er vervolgens worden gekeken of behandeling gericht op de traumaverwerking en mogelijk de persoonlijkheidsproblematiek op zijn plaats is. Uit de gedingstukken blijkt verder dat betrokkene in voorjaar 2016 bij Centrum Autisme van GGZ-NHN is onderzocht op het bestaan van eventuele ASS. GZ-psycholoog W. Zwennes van het ASS-team heeft op 23 juni 2016 geconcludeerd dat voor een ASS nauwelijks aanwijzingen zijn en dat tijdens het onderzoek geen sprake was van (volledige) gevoelsafweer. Betrokkene is terugverwezen naar het GGZ-team voor verder beleid.

Onder 4.1.3 is weergegeven het oordeel van de Raad in zijn uitspraken van 6 september 2017 dat in zaken als die van betrokkene, waarin een verzekerde die vóór 1 januari 2015 achttien is geworden, een aanvraag om ondersteuning op grond van de Wajong heeft gedaan na 10 september 2014 en vóór 1 januari 2015, de beoordeling van die aanvraag moet plaatsvinden aan de hand van de Wajong 2010 en dat er geen ruimte is voor beoordeling van de aanvraag op grond van Hoofdstuk 1A van de Wajong 2015.