Centrale Raad van Beroep, 25-02-2014, ECLI:NL:CRVB:2014:569, 12-6266 WWB

Appellante heeft in de periode van 4 december 2008 tot en met 30 juni 2010 algemene bijstand ingevolge de Wet werk en bijstand (WWB) naar de norm voor een alleenstaande ontvangen. Daarnaast is aan haar bijzondere bijstand verstrekt. Vanaf 1 juli 2010 ontving appellante een inkomensvoorziening ingevolge de Wet investeren in jongeren (WIJ).

Na gerezen vragen over de rechtmatigheid van de aan appellante verleende bijstand heeft de Unit Regionale Sociale Recherche Zwolle e.o. (sociale recherche) in eerste instantie in de maanden februari tot en met juni 2010 onderzoek verricht, waarvan de bevindingen aanleiding vormden om het onderzoek vanaf september 2010 voort te zetten. Het onderzoek heeft onder meer bestaan uit het opvragen van gegevens bij de Politie IJsselland, bankafschriften van appellanten en gegevens over energie- en waterverbruik in de woning van appellante, het horen van de hoofd- en een medebewoner van de woning op het adres [adres 1.] in[woonplaats], het adres waar appellant destijds stond geregistreerd, een aantal waarnemingen in de maanden juni, augustus en oktober 2010 en stelselmatige cameraobservaties in januari en februari 2011 bij de woning van appellante op het adres [adres 2.] in[woonplaats], buurtonderzoeken, het verhoren van appellanten en het verhoor van een consulent van appellante bij de eenheid Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de gemeente Zwolle (SZW). De resultaten van deze onderzoeken, neergelegd in een rapport van 30 juni 2011, zijn voor het college aanleiding geweest om de inkomensvoorziening van appellante met ingang van 1 juli 2011 in te trekken. Appellante heeft daarin uiteindelijk berust.

4.2. De beide bezwaarschriften van appellanten zijn in januari 2012 ingediend. Het college heeft daarom ten onrechte op deze bezwaren beslist met toepassing van de artikelen 40, 54 en 55 van de WIJ. Dit betekent dat de bestreden besluiten voor zover deze zien op de intrekking, terugvordering en medeterugvordering van de inkomensvoorziening ingevolge de WIJ op een onjuiste juridische grondslag berusten en daarom in zoverre niet in stand kunnen blijven. De rechtbank heeft dit niet onderkend, zodat de aangevallen uitspraak eveneens in zoverre niet in stand kan blijven. De Raad zal hierna tevens beoordelen of de rechtsgevolgen van het te vernietigen deel van de bestreden besluiten geheel of gedeeltelijk in stand kunnen blijven.

Ingevolge de artikelen 3, derde lid, van de WWB en de WIJ is van een gezamenlijke huishouding sprake, indien twee personen hun hoofdverblijf in dezelfde woning hebben en zij blijk geven zorg te dragen voor elkaar door middel van het leveren van een bijdrage in de kosten van de huishouding dan wel anderszins. Appellanten betwisten uitsluitend dat ten tijde hier van belang aan het criterium hoofdverblijf in dezelfde woning was voldaan.

De vraag waar iemand zijn hoofdverblijf heeft, dient te worden beantwoord aan de hand van concrete feiten en omstandigheden. Het aanhouden van afzonderlijke adressen hoeft niet aan het hebben van hoofdverblijf in dezelfde woning in de weg te staan. In dat geval zal aannemelijk moeten zijn dat desondanks een feitelijke situatie van samenwoning bestaat doordat slechts één van beide ter beschikking staande woningen wordt gebruikt dan wel doordat op een andere wijze zodanig gebruik van de woningen wordt gemaakt dat in feite van samenwonen moet worden gesproken.

Het besluit tot intrekking, terugvordering en medeterugvordering van bijstand en inkomensvoorziening is een voor de betrokkenen belastend besluit, waarbij het aan het bijstandverlenend orgaan is om de nodige kennis over de relevante feiten te vergaren. Dat betekent dat de last om aannemelijk te maken dat aan de voorwaarden voor intrekking is voldaan in beginsel op het bijstandverlenend orgaan rust.

De onderzoeksgegevens bieden wel voldoende grondslag voor de conclusie dat appellant vanaf 1 januari 2011 zijn hoofdverblijf in de woning van appellante heeft. Appellante heeft tijdens haar verhoor op 27 juni 2011 verklaard dat zij zes maanden zwanger is en dat appellant, de vader van het kind, sinds een half jaar drie à vier keer in de week bij haar komt en dat hij gemiddeld drie nachten per week bij haar overnacht. Ook heeft zij verklaard dat zij in de periode waarin zij ziek was, rond de jaarwisseling, haar consulente heeft gemeld dat appellant veel bij haar was, omdat zij het alleen niet aankon. Appellant heeft verklaard dat hij heel vaak bij appellante verbleef toen zij net zwanger en vaak ziek was. Deze verklaringen komen overeen met de stelselmatige cameraobservaties bij de woning van appellante in januari en februari 2011, waarbij is waargenomen dat appellant ’s ochtends omstreeks 6.00 uur uit die woning vertrok en omstreeks 17.30 uur terugkeerde. De verklaringen van de buurvrouw van appellante op het adres [adres 4.] en de man, die in januari 2011 zijn intrek heeft genomen op dit adres, ondersteunen die conclusie.

Dit leidt tot de gevolgtrekking dat alleen voldoende feitelijke grondslag bestaat voor het standpunt van het college dat appellanten in de periode van 1 januari 2011 tot en met 30 juni 2011 een gezamenlijke huishouding hebben gevoerd als bedoeld in artikel 3, derde lid, van de WIJ. De inkomsten uit arbeid die appellant in deze periode heeft ontvangen waren, zoals ter zitting namens appellanten is bevestigd, zo hoog dat appellante geen recht had op een inkomensvoorziening ingevolge de WIJ.

Appellante stelt zich op het standpunt dat zij haar consulenten bij SZW heeft geïnformeerd over haar woon- en leefsituatie, zodat bekend was dat appellant bij haar verbleef. Om die reden heeft appellante de op haar rustende inlichtingenverplichting niet geschonden. Daarvoor is evenwel geen steun geleverd in de vorm van een schriftelijke opgave door appellante of anderszins van een wijziging van haar omstandigheden. De beide consulenten hebben tegenover de sociale recherche uitdrukkelijk ontkend dat appellante op enig moment kenbaar heeft gemaakt dat appellant bij haar is gaan wonen. Bovendien is het ook onaannemelijk dat appellante een volledige en juiste opgave zou hebben gedaan van haar situatie, aangezien zij nog steeds ontkent dat de appellant ten tijde hier van belang hoofdverblijf heeft gehad in haar woning.