Verslag van de Commissie over voedseldoorstraling voor het jaar 2004

Verslag van de Commissie over voedseldoorstraling voor het jaar 2004

(2006/C 230/08)

SAMENVATTING

Op grond van artikel 7, lid 3, van Richtlijn 1999/2/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 februari 1999 betreffende de onderlinge aanpassing van de wetgevingen van de lidstaten inzake de behandeling van voedsel en voedselingrediënten met ioniserende straling⁽¹⁾ zendt elke lidstaat de Commissie jaarlijks:

In 2004 waren er in tien lidstaten erkende doorstralingsinstallaties. Zeven lidstaten hebben de gevraagde informatie over de categorieën behandelde levensmiddelen, hoeveelheden of doses verstrekt. De precieze hoeveelheid voedsel die in 2004 in de EU is doorstraald, is daardoor niet bekend.

Zestien lidstaten hebben gemeld in 2004 controles op in de handel verkrijgbare levensmiddelen te hebben verricht. In totaal werden 7 169 levensmiddelenmonsters onderzocht. Ongeveer 3,9 % van de producten in de handel bleek te zijn doorstraald zonder dat dit op het etiket stond. Met name uit Azië ingevoerde producten, zoals Aziatische noedels en gedroogde bereide noedels, bleken illegaal te zijn doorstraald.

De verschillen tussen de controleresultaten van de lidstaten kunnen gedeeltelijk worden toegeschreven aan de keuze van de monsters en de nauwkeurigheid van de gebruikte analysemethoden.

1. Rechtsgrondslag en achtergrond

Op grond van artikel 7, lid 3, van Richtlijn 1999/2/EG zendt elke lidstaat de Commissie jaarlijks:

De Commissie neemt de resultaten op in jaarverslagen die zij in het Publicatieblad van de Europese Unie bekendmaakt.

Dit verslag betreft de periode van 1 januari 2004 tot en met 31 december 2004.

Op de website van het directoraat-generaal Gezondheid en consumentenbescherming van de Europese Commissie⁽²⁾ is algemene informatie over de doorstraling van levensmiddelen te vinden.

1.1. Doorstralingsinstallaties

Volgens artikel 3, lid 2, van Richtlijn 1999/2/EG mogen levensmiddelen alleen in erkende doorstralingsinstallaties worden doorstraald. De installaties in de EU worden erkend door de bevoegde instanties van de lidstaten. De lidstaten moeten de door hen erkende doorstralingsinstallaties aan de Commissie melden (artikel 7, lid 1).

De Commissie heeft de lijst van erkende installaties in de lidstaten gepubliceerd⁽³⁾.

1.2. Doorstraalde levensmiddelen

De doorstraling van gedroogde aromatische kruiden, specerijen en plantaardige kruiderijen is in de EU toegestaan (Richtlijn 1999/3/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 februari 1999 inzake de vaststelling van een communautaire lijst van voedsel en voedselingrediënten die mogen worden behandeld met ioniserende straling⁽⁴⁾). Daarnaast hebben zes lidstaten meegedeeld dat zij nationale vergunningen voor bepaalde levensmiddelen overeenkomstig artikel 4, lid 4, van Richtlijn 1999/2/EG handhaven. De Commissie heeft de lijst van nationale vergunningen gepubliceerd⁽⁵⁾.

Volgens artikel 6 van Richtlijn 1999/2/EG moet op het etiket van levensmiddelen die doorstraald zijn of doorstraalde ingrediënten bevatten, een van de vermeldingen „doorstraald”, „door straling behandeld” of „met ioniserende straling behandeld” worden aangebracht.

Het Europees Comité voor Normalisatie (CEN) heeft ingevolge een mandaat van de Europese Commissie een aantal analysemethoden gestandaardiseerd om te kunnen nagaan of producten correct geëtiketteerd zijn en producten op te sporen die niet bestraald hadden mogen worden.

2. Resultaten van de controles in doorstralingsinstallaties

Op de volgende website van de Commissie zijn de gegevens van de installaties in de lidstaten te vinden:

http://europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/approved_facilities_en.pdf

De lidstaten hebben de volgende informatie verstrekt:

2.1. België

Bij inspecties in 2004 hebben de bevoegde instanties vastgesteld dat de doorstralingsinstallatie IBA Mediris S.A. aan Richtlijn 1999/2/EG voldeed.

Onderstaande tabel vermeldt de categorieën en hoeveelheden levensmiddelen die in 2004 in deze installatie zijn doorstraald.

2.2. Tsjechië

Bij inspecties in 2004 hebben de bevoegde instanties vastgesteld dat de doorstralingsinstallatie Artim spol.s.r.o. aan Richtlijn 1999/2/EG voldeed.

Onderstaande tabel vermeldt de categorieën en hoeveelheden levensmiddelen die in 2004 in deze installatie zijn doorstraald.

2.3. Duitsland

Tijdens de verslagperiode waren er in Duitsland vier erkende doorstralingsinstallaties:

2.4. Spanje

In Spanje zijn er twee erkende doorstralingsinstallaties voor levensmiddelen.

Deze lidstaat heeft geen informatie verstrekt over de resultaten van in deze installaties uitgevoerde controles.

2.5. Frankrijk

In Frankrijk zijn er zeven erkende doorstralingsinstallaties voor levensmiddelen.

Bij inspecties in 2004 hebben de bevoegde instanties vastgesteld dat de doorstralingsinstallaties aan Richtlijn 1999/2/EG voldeden.

Onderstaande tabel vermeldt de categorieën en hoeveelheden levensmiddelen die in 2004 in deze installaties zijn doorstraald.

2.6. Hongarije

In Hongarije is er één erkende doorstralingsinstallatie voor levensmiddelen.

Deze lidstaat heeft geen informatie verstrekt over de resultaten van in deze installatie uitgevoerde controles.

2.7. Italië

In Italië is er één erkende doorstralingsinstallatie voor levensmiddelen.

Deze lidstaat heeft geen informatie verstrekt over de resultaten van in deze installatie uitgevoerde controles.

2.8. Nederland

In Nederland zijn er twee erkende doorstralingsinstallaties voor levensmiddelen.

In 2004 is een algemene inspectie verricht bij de installatie van Isotron in Ede. Bij de installatie in Etten-Leur is alleen een HACCP-inspectie uitgevoerd. Over de resultaten van de inspecties is geen informatie verstrekt.

Onderstaande tabel vermeldt de categorieën en hoeveelheden levensmiddelen die in 2004 in deze installaties zijn doorstraald.

2.9. Polen

In Polen zijn er twee erkende doorstralingsinstallaties voor levensmiddelen.

De installatie van het instituut voor toegepaste stralingschemie van de technische universiteit van Łódź is door de landelijke gezondheidsinspectiedienst geïnspecteerd en bleek aan Richtlijn 1999/2/EG te voldoen.

Onderstaande tabellen vermelden de categorieën en hoeveelheden levensmiddelen die in 2004 in deze installaties zijn doorstraald.

2.10. Verenigd Koninkrijk

In het Verenigd Koninkrijk is er één erkende doorstralingsinstallatie voor levensmiddelen.

Deze installatie (referentie EW/04) is in december 2004 door het Food Standards Agency geïnspecteerd. De installatie voldeed aan haar vergunning en aan Richtlijn 1999/2/EG.

In 2004 zijn in het Verenigd Koninkrijk geen levensmiddelen op grond van een vergunning doorstraald.

2.11. Samenvatting voor de EU

In tien lidstaten, waaronder drie nieuwe, zijn er installaties die overeenkomstig artikel 7, lid 2, van Richtlijn 1999/2/EG zijn erkend.

Slechts vier lidstaten hebben de Commissie de resultaten van de controles in doorstralingsinstallaties gezonden. Spanje, Hongarije en Italië hebben deze informatie niet verstrekt.

De precieze hoeveelheid levensmiddelen die in de EU is doorstraald, kan daardoor niet worden vastgesteld.

3. Resultaten van de controles op producten in de handel en gebruikte analysemethoden voor de detectie van doorstraalde levensmiddelen

De lidstaten hebben de volgende informatie verstrekt:

3.1. Oostenrijk

Er werden 118 monsters gecontroleerd op behandeling met ioniserende straling. Eén monster van gedroogde vis, dat naar aanleiding van een RASFF-kennisgeving werd genomen, bleek te zijn doorstraald.

3.2. België

In totaal werden 225 monsters geanalyseerd. Geen daarvan bleek te zijn doorstraald.

3.3. Cyprus

In 2004 zijn geen analyses verricht.

3.4. Tsjechië

In totaal werden 17 monsters geanalyseerd. Eén kruidentheemonster bleek te zijn doorstraald en was niet correct geëtiketteerd.

3.5. Duitsland

Er zijn 4 302 levensmiddelenmonsters onderzocht. Daarvan voldeden er 74 (1,7 %) niet aan de eisen: 62 monsters waren niet correct geëtiketteerd en 12 monster bleken illegaal te zijn doorstraald.

De overtredingen zijn zeer ongelijk verdeeld over de productcategorieën. In de categorie „Aziatische noedelsnacks, partysnacks, pizza, tv-snacks” waren 5 van de 14 monsters (36 %) doorstraald en niet correct geëtiketteerd.

Opgemerkt moet worden dat vooral monsters van producten uit Azië niet aan de eisen voldeden.

3.6. Denemarken

De Deense dienst voor veterinaire zaken en levensmiddelen heeft 53 monsters van kruidensupplementen en plantaardige grondstoffen voor voedingssupplementen onderzocht. Drie monsters waren doorstraald of bevatten doorstraalde ingrediënten. Bij geen van deze monsters was de doorstraling correct op het etiket vermeld.

3.7. Estland

In 2004 zijn geen analyses verricht.

3.8. Griekenland

In totaal werden 76 monsters geanalyseerd. De vijf positieve monsters betroffen voedingssupplementen. Over de etikettering van deze producten is geen informatie verstrekt.

3.9. Spanje

Deze lidstaat heeft geen informatie verstrekt over de resultaten van de uitgevoerde controles op producten in de handel.

3.10. Finland

In totaal werden 309 monsters geanalyseerd. In 84 van de 297 onderzochte monsters van gedroogde specerijen en kruiden werd doorstraald materiaal aangetroffen. Het betrof vooral specerijenmengsels in kant-en-klare noedelmaaltijden ingevoerd uit China en andere Aziatische landen.

In acht van de twaalf onderzochte monsters van voedingssupplementen werd doorstraald materiaal aangetroffen.

3.11. Frankrijk

In totaal werden 60 monsters geanalyseerd, met name van specerijen. Geen van de levensmiddelen bleek te zijn doorstraald.

3.12. Hongarije

In totaal werden 134 monsters geanalyseerd. Twee kruidenmonsters bleken te zijn doorstraald, waarvan er een niet correct geëtiketteerd was.

3.13. Ierland

In totaal werden er 586 monsters geanalyseerd, waarvan er negen doorstraald bleken te zijn.

3.14. Italië

Deze lidstaat heeft geen informatie verstrekt over de resultaten van de uitgevoerde controles op producten in de handel.

3.15. Letland

In 2004 zijn geen analyses verricht.

3.16. Litouwen

Er zijn twee monsters onderzocht: een monster van laurierbladeren en een monster van groene thee. Zij waren beide negatief.

In 300 levensmiddelenwinkels zijn documentaire controles verricht voor gedroogde aromatische kruiden, specerijen en plantaardige kruiderijen, maar over de mogelijke behandeling met ioniserende straling is geen informatie verkregen.

3.17. Luxemburg

In totaal zijn 50 monsters geanalyseerd, die niet doorstraald bleken te zijn.

3.18. Malta

In 2004 zijn geen analyses verricht.

3.19. Nederland

In totaal zijn 430 monsters van producten in de handel genomen en onderzocht op doorstraling. Van deze 430 monsters bleken er 45 te zijn doorstraald. Slechts twee doorstraalde monsters waren correct als zodanig geëtiketteerd. Er is geen informatie gegeven over de oorsprong van de positieve monsters.

3.20. Polen

In totaal werden 121 monsters geanalyseerd. Zeven monsters bleken te zijn doorstraald; geen daarvan was correct geëtiketteerd.

3.21. Portugal

Deze lidstaat heeft geen informatie verstrekt over de resultaten van de uitgevoerde controles op producten in de handel.

3.22. Zweden

In 2004 zijn geen analyses verricht.

3.23. Slowakije

In totaal werden tien monsters van producten, waaronder zonnebloempitten, hazelnoten, pinda's en amandelen, onderzocht met GC-methode EN 1784. Geen van de monsters bleek te zijn doorstraald.

3.24. Slovenië

In 2004 zijn geen analyses verricht.

3.25. Verenigd Koninkrijk

In totaal werden 676 producten door de plaatselijke keuringsdiensten in het Verenigd Koninkrijk bemonsterd en volgens genormaliseerde methoden voor het aantonen van doorstraalde levensmiddelen geanalyseerd. Van deze 676 monsters bleken er 40 (6 %) te zijn doorstraald.

3.26. Samenvatting voor de EU

In onderstaande tabel zijn de resultaten voor de hele EU samengevat.

4. Conclusies

4.1. Resultaten van de controles in doorstralingsinstallaties

Richtlijn 1999/2/EG verplicht de lidstaten om de Commissie op de hoogte te stellen van de resultaten van controles in de doorstralingsinstallaties, de categorieën en hoeveelheden doorstraalde levensmiddelen en de gebruikte gemiddelde doses.

In 2004 waren er in tien lidstaten erkende doorstralingsinstallaties. Ten opzichte van 2003 zijn installaties in drie nieuwe lidstaten aan de lijst van erkende installaties toegevoegd.

Slechts zeven van de tien lidstaten hebben de vereiste informatie over de behandelde categorieën levensmiddelen verstrekt.

Doordat de rapportage niet compleet was, is niet bekend hoeveel voedsel in 2004 in de EU precies is doorstraald.

4.2. Resultaten van controles op producten in de handel

In 2004 hebben 16 lidstaten controles uitgevoerd en de vereiste gegevens verstrekt. Zes lidstaten hebben de Commissie meegedeeld tijdens de verslagperiode geen analyses te hebben verricht.

Uit de verstrekte informatie blijkt dat 3,9 % van de monsters in 2004 was doorstraald zonder dat dit correct was geëtiketteerd.

De overtredingen zijn ongelijk verdeeld over de productcategorieën. Het betreft met name producten die uit Azië zijn ingevoerd, zoals Aziatische noedels en gedroogde bereide noedels. Bovendien moet worden opgemerkt dat er in 2004 in Azië geen door de Europese Gemeenschap erkende installaties waren.

De Commissie verwacht dat alle lidstaten het aantal controles op deze producten zullen opvoeren en dat de lidstaten passende maatregelen zullen nemen.

De verschillen tussen de controleresultaten van de lidstaten kunnen gedeeltelijk worden toegeschreven aan de keuze van de monsters en de nauwkeurigheid van de gebruikte analysemethoden.

4.3. Termijn voor de indiening van de resultaten voor het verslag over 2005

De resultaten van de in 2005 uitgevoerde controles moeten overeenkomstig artikel 7, lid 3, van Richtlijn 1999/2/EG uiterlijk op 30 april 2006 bij de Commissie worden ingediend.